Quán Nhỏ Bên Lề
Vừa đến Đảo vào buổi chiều, nhân viên sắp xếp chỗ ăn, chỗ ở xong xuôi. Sáng ngày hôm sau hai vợ chồng ghé vào quán cóc vệ đường gọi hai tô Mì gói nóng ăn, Vì cả tháng nay kể từ ngày đi vượt biên toàn ăn đồ vớ vẩn. Vừa ăn, vừa hít hà khen ngon định gọi thêm tô nữa. Chưa kịp gọi thì ông Chủ quán xề lại hỏi han đủ thứ chuyện trên đời và gạn sang cái quán ông đang hành nghề, nên mất hứng, không thèm ăn thêm nữa.
Tám giờ sáng một ngày tháng tám năm 1980. Bảy chiếc thuyền Bầu chở gần ba trăm thuyền nhân thuộc tàu Cap Anamur của Đức từ Singapore chuyển sang Đảo Poulo Galang Indonesia tạm cư. Vì hiện tại trại tỵ nạn Singapore không còn chỗ trống. Những chiếc thuyền Bầu len lỏi theo những con Sông và Rạch nhỏ suốt sáu tiếng đồng hồ từ Singapore- đến Indonesia. Trên quãng đường đi ai ai cũng rất vui thú, vì lần đầu tiên được ngắm nhìn toàn những thắng cảnh thiên nhiên hùng vĩ, mà từ nhỏ đến giờ chưa một lần thấy nó. Chiếc thuyền cứ tành tạch với vận tốc vừa phải, thế mà mấy chốc đã đến nơi.
Đúng mười bốn giờ trưa cùng ngày, nắng ngoài trời chói chang, cũng là lúc con thuyền vừa cập bến. Như có sự báo trước, trên bờ có hành trăm người đứng chờ sẵn, xem trong những chiếc thuyền nầy có ai là thân nhân của mình không. Thật như lời dự đoán, người khác thì không biết, nhưng riêng vợ chồng chúng tôi có hai cô cháu vợ ra đón. Vì hai cô nầy đã đi trước chúng tôi hơn sáu tháng và hiện còn nằm trên Đảo chờ ngày đi định cư sang Pháp theo diện đoàn tụ gia đình. Cuộc hội ngộ không hẹn mà đến, ba Dì cháu ôm nhau khóc ùa như cách xa nhau hàng mấy chục năm có lẽ. Vừa mừng, vừa nghe Loa Cao ủy gọi tất cả phải giữ trật tự, rồi điểm danh mất khoảng một giờ . Mọi người đang làm việc, bỗng dưng cơn mưa rào từ đâu đổ ầm xuống như chào đón. Ai cũng bảo đây là điềm hên, rồi mọi người hè nhau chạy nhanh vào căn nhà không vách gần bên để trú mưa.
Sau cơn mưa, tất cả trở lại bình thường và trình tự được xe Cao ủy chở vể khu nhà ở. Và, chúng tôi được đưa đến Barak số 182 trên ngọn đồi xa tít. Từ ngọn đồi nầy muốn xuống tới khu chợ phải mất gần nửa tiếng đồng hồ, đường đi rất cong queo và vất vả. Hơn nữa thời gian ấy lại là mùa mưa như ở Việt nam nên đường đồi rất là trơn trợt nguy hiểm có thể trượt té bất cứ lúc nào. Trong Barak người ta đã chuẩn bị sẵn sàng đâu những ngày trước gần hai trăm cái giường san sát nhau và chia đều cho mỗi hộ. Chúng tôi ổn định xong trong chiều đó và ngủ một giấc rất ngon lành cho đến sáng, vì cả ngày nay đi đường quá mệt mỏi.
Trong lúc ngủ tôi nghe dăng dẳng bên tai tiếng một phụ nữ nói liên tục, không ngớt miệng. Nào Úc, nào Mỹ, nào Canada. Tôi bực bội muốn đứng dậy bảo sao không nói nào Việt nam. Nhưng thôi, có lẽ vì họ đang mơ mộng quá. Và thầm nghĩ, cuộc hành trình gian khó đã đến đây là may mắn lắm rồi. Tương lai, ngày mai từ từ sẽ rõ.
Sáng hôm sau hai vợ chồng bàng nhau, thôi mình đi tìm cái ăn cho cho vui. Đi qua, đi lại chúng tôi nhìn thấy một cái quán cóc ghi mấy hàng chữ „ Tại đây có bán Mì gói ăn liền nấu sẵn„ Nên hai vợ chồng ghé vào và gọi hai tô Mì. Ông Chủ quán nấu xong, bưng ra tiếp khách rất tử tế. Vừa ăn, vừa khen ngon vô tình để lộ sự thèm khát nên ông đoán chắc là chúng tôi những người vừa mới đến. Ăn xong, chúng tôi định gọi thêm hai tô nữa ăn cho đả miệng, thì ông xách cái ghế khác xề đến gần bên hỏi han? Chúng tôi chẳng có gì giấu giếm và trả lời một cách chân thật. Ông hỏi?
Hai anh chị có muốn sang cái quán mì của chúng tôi Không? Tôi trả lời, mới đến chân ướt, chân ráo mà biết gì sang quán, hơn nữa đâu biết mình ở đây bao lâu mà sang. Mà dẫu muốn sang lấy tiền đâu mà sang bây giờ. Ông bảo chỉ có một chỉ vàng thôi, còn thời gian ở thì chắc lâu lắm. Tôi hỏi? Ông ở đây lâu chưa. Ông Ta bảo, hơn một năm rồi. Tôi ngồi trầm ngâm một hồi và suy nghĩ, có lẽ mình cũng như thế. Cuối cùng mọi chuyện chẳng đâu vào đâu, chúng tôi ăn xong, trả tiền rồi từ giã ra về.
Ở Đảo gần hai tuần, ăn rồi ngủ, ngủ rồi ăn. Cảnh an nhàn bắt đầu sanh chán.Tôi nói vợ tôi ở nhà còn tôi đi tìm việc gì làm vừa kiếm tiền, vừa thoải mái tinh thần. Tôi đi vòng quanh hỏi ra thì người ta có mướn làm công tại trại Galang 2, công việc dọn dẹp những vật liệu xây dựng cho gọn gàng với mức lương 1500 Rupiah tiền Indo một ngày, hồi ấy tương đương với năm Đô la. Mừng quá, về bảo vợ là ngày mai anh đi làm, em chuẩn bị cho anh chút ít gì để mai đi.
Sáng đến tụ điểm để xe chở vào nơi làm việc, tôi thấy người ta đông chật, họ cũng đi làm như tôi. Khi chiếc xe đưa đón công nhân vừa thắng cái két, bao nhiêu thiên hạ đều phóng ào ào lên, vì lịch sự tôi nhường và định lên sau. Ai ngờ ! Xe chỉ dừng lại một phút rồi chạy ngay, tôi leo lên không kịp. Thế thì đành xách gào mên cơm ra về.
Về đến nhà vợ tôi hỏi? Sao anh lại về, người ta không nhận làm à. Tôi bảo nhẩy lên xe không kịp. Vợ tôi cười và nói, nếu nguy hiểm quá thôi ở nhà cho rồi. Tôi nói, đâu có đơn giản thế em, thua keo nầy ta gầy keo khác. Sáng hôm sau tôi nói vợ tôi nấu gào mên cơm khác và đi tiếp.
Cũng ngay điểm hẹn, tôi đứng sát lề đường, xe vừa thắng cái két là tôi nhẩy nhanh lên ngay và từ từ những người khác cùng lên. Ngồi trên xe một quãng đường khá xa, lòng tôi miên man không biết chặn tới sẽ như thế nào và viếc làm sẽ ra sao. Đúng như tôi dự đoán, cuộc đối chọi kỳ hai bắt đầu. Những Ca trưởng không phải là người Indo mà là những thanh niên Việt nam ở lâu năm trên Đảo làm đầu gấu. Khi đến nơi chúng điểm danh những người thân, quen chúng trước, nếu còn thiếu chỗ hoặc nơi nào nặng nhọc thì chúng mới phân cho mình. Trước khi ra hiện trường chúng tập hợp những thứ gì mang theo lại một chỗ và đi làm tay không, đến trưa giờ giải lao mới tụ lại ăn chung. Ngày đầu chúng đưa tôi đến nên sình lầy làm việc và khi trưa về thì gào mên cơm của tôi chỉ còn một gào mên không, cơm cá đều biến mất. Nếu muốn hỏi thì chẳng biết ai mà hỏi. Tôi đành nhịn đói và nhìn chúng ăn một cách ngon lành.
Chiều về đến nhà tôi mệt lã cả người vì cả ngày không ăn, không uống. Vợ tôi hỏi? Ăn cơm có ngon không. Tôi nói, có ăn đâu mà ngon. Tôi bảo vợ tôi ngày mai làm thức ăn khô bỏ vào bọc mũ và một gào mên trống không mang theo.
Cũng như mọi ngày, vừa xuống xe tôi quăng bịch đồ ăn vào gốc cây Chuối và nạp gào mên cơm vào đống thức ăn tập thể, khi trưa trên đường giải lao về tôi ghé lại gốc Chuối lấy bịch cơm cho vào túi áo và tìm nơi khác ngồi ăn. Ròng rã gần một tháng làm việc, người mới , người mới tiến vào và tôi bắt đầu thành ma cũ dần dần quen mặt, chúng cho tôi làm những công việc nhẹ nhàng và ở những nơi khô ráo hơn. Càng cận kề chúng, nơi đây tôi đã nhìn rõ những bộ mặt thật và giả, nhưng chẳng dám hé môi.
Kiếm trong tay được ít tiền, nhìn cảnh đời hai mặt, ngày đi có lẽ cận kề, nên tôi quyết định nghỉ và ở nhà tìm công việc khác. Thú thật đến giờ nầy tôi không sao hiểu nổi sự tài tình của con người.
Đảo Galang là một Đảo hoang, kể từ năm 1976 khi có làn sóng người đi đăng ký, bán đăng ký, vượt biên đến. Không biết họ làm cách nào mà mấy năm sau sự hình thành và sinh hoạt y như một Thị trấn nhỏ không hơn, không kém. Thí dụ: Rạp chiếu bóng, tiệm Vàng, tiệm Vãi, tiệm May, tiệm Đồng hồ, chợ Cá tươi, Gà, Vịt, quán Cà-phê, Phòng trà, Hủ tiếu hay nói cách khác có đủ hết không thiếu món chi. Hay thật là hay. ( Xin nói thêm một điều là trên Đảo Galang hồi ấy tất cả các Chủ quán, tiệm đều là của người Việt nam, chỉ riêng Giám đốc Bệnh viện và Trạm Cảnh sát bảo vệ là người Indo mà thôi).
Một đêm tháng 10 năm 1980 chúng tôi đi xem phim Hồng kông „ Mãnh Long hóa giang „ Vào cửa mỗi người 150 Rupiah tiền Indo một vé, rạp hát được bao quanh bằng những tấm Tôn lộp nhà, không nóc. Nếu trời nắng thì xem được trọn phim, còn mưa xem như tiền tặng ông Chủ rạp. Không may, đêm tôi đi xem chiếu bóng bị mưa hai phần ba nên phải đành ra về. Vừa mất tiền, vừa lặn lội lên đồi về Barak mất gần nửa giờ đồng hồ thật là thê thảm.
Mỗi người một số, không biết số mình như thế nào mà sao cứ loanh quanh đi tìm cái vất vả, trong khi mọi người khác nằm nhà, hể đúng thứ ba hàng tuần là đi lãnh đồ Cao ủy về ăn, rồi ngủ có sướng hơn không?
Thời gian rảnh rỗi, ngày nào tôi cũng đi dạo ngang qua tiệm Mì, nếu ông Chủ không thấy thì thôi, còn thấy là gọi vào cho bằng được. Rồi cuối cùng cũng bị ông dụ và sang một cái quán với giá một chỉ vàng. Khi sang quán xong, tôi tu sửa lại chút đỉnh và bán tiếp. Quán bây giờ sinh động hơn xưa, nhờ có mấy đứa cháu vợ đến phụ giúp và ở luôn tại đó nên rất là vui. Kẻ ra, người vào y như ở quê nhà, lắm lúc tôi quên rằng mình đang đi tỵ nạn và đang sống nơi xứ lạ, quê người.
Ngày ông Chủ cũ lên đường đi định cư tại Hoa kỳ có đến từ giã gia đình tôi. Tình cờ trong lúc hàng vắng khách, ông thấy tôi ngồi làm thơ, ông xin đọc và tôi đã tặng ông bài thơ ấy.
Quán nhỏ bên lề (Bài thơ cũ)
Ông đi, tôi thế
Một Chỉ đi, về
Tôi đi, người kế
Cứ thế rủ rê
Quán nhỏ bên lề
Trải qua hàng Chủ
Người mới, người cũ
Thay nhau liên tục
Đến ngày chấm dứt
Không còn tỵ nạn
Quán trả cho làng
Chỉ vàng bay mất.
Thủy Điền
11- 1980
Tưởng rằng sẽ ở Đảo lâu hơn, nên mới sang cái quán bán cho vui trong những ngày tỵ nạn. Ai ngờ ! Vừa bán được gần một tháng thì Cao ủy gọi khám sức khỏe chờ ngày đi định cư. Nên tôi vội tìm cách sang cái quán cho người khác. Khi bán lại tôi không làm như ông Dược sỹ là gạn hỏi từng người, mà tôi treo một tấm Bảng thật lớn „ Cần sang quán gấp „ Rất may, đúng hai ngày sau có người đến hỏi mua. Tôi nói giá, họ ưng ngay không vòng vo, mặc cả gì hết.
Ba tuần lễ sau khi khám sức khỏe xong, gia đình tôi và những người đồng hành thuộc tàu Cap Anamur 12 được vớt phải sang Thủ đô JAKARTA rồi đến toà Đại sứ Đức làm Hộ chiếu và đúng ngày 16 tháng 12 năm 1980 lúc 6 giờ 30 sáng là chúng tôi đã có măt tại phi trường Frankfurt Germany cho đến hôm nay.
CHLB Đức tháng 03, năm 2024 (Kỷ niệm 43 năm xa quê)
Thủy Điền
Kommentar schreiben