Tác Giả Thủy Điền
Lời Tựa !
Tuổi thanh xuân. Nói chung cả nam lẫn nữ ai đều cũng có cả, cũng trải qua
một khoảng hạnh phúc, vui tươi và một khoảng bất hạnh, ngoằn ngoèo.
Qua tập Truyện dài “ Dây Me đất “ dưới đây, tôi xin kể lại một câu chuyện
có thật đã xảy ra vào thập niên tám mươi của Thế kỷ trước. Nói về một cô học
sinh mà cuộc đời ví như Dây Me đất. Dây Me đất là một cái tên gọi cho mọi
người dễ hiểu. Thực chất nó là một loại dây leo hoang chỉ có ở vùng Đông nam
bộ và nhiều nhất tại huyện Tân uyên tỉnh Sông bé. Phát triển rất nhanh bất
chấp thời tiết nắng mưa, có vị chua như Me. Nấu canh chua rất ngon còn trộn
làm gỏi thì khỏi chê . Loại dây nầy đã giúp biết bao người trong những lúc cơ
cực. Cô học sinh nầy cũng thế. Dù bản tính bộc trực, ngang ngạnh, mồ côi cha
từ khi lên mười, nhưng rất bản lĩnh và tự tin, chịu gian khó, khổ cực và có
tình người, biết yêu và thương hại kẻ khác trong những lúc khốn cùng. Nhất là
người mẹ, người cô giáo cũ và người tình. Biết rằng những việc cô làm sẽ mang
đến những phiền toái cho người khác, nhưng cô vẫn chấp nhận hy sinh và cuối
cùng cô đã mang lại niềm tin yêu cho mọi người. Chính vì thế, tôi viết lên
những sự việc mà cô kể để ta thấy rằng dù như thế nào ta cũng nên vì người
khác một chút. Tất hẳn ta sẽ đón nhận được sự phản hồi tốt đẹp.
CHLB Đức tháng 08 năm 2014
Tác giả Thủy Điền
Tiểu Thuyết
Dây Me Đất
Phần 1
Dấu ấn cuộc đời
Cuối tháng 9 năm 1980. Sau khi ra trường, rồi được bổ nhiệm về phục vụ tại
Đoàn Khảo sát-Thiết kế, Ty Thủy lợi tỉnh Sông bé và cũng là lúc tôi chuẩn bị
lên đường đi xứ khác, một nơi mà ngay từ đầu tôi cũng chẳng biết nơi đâu.
Nơi ấy bây giờ chính là đất Đức, phương trời Âu vời vợi nghìn trùng. Nơi đây
tôi đã xa cha mẹ, anh em, bè bạn và xa cả một trời đầy kỷ niệm.
Năm 1977 vừa tròn mười tám tuổi, một kỷ niệm tuyệt vời, khó quên đả đến
trong tôi cùng một thời điểm mà không thể ngờ được. Tôi như một kẻ Ăn mày
vừa trúng lô Độc đắc. Bởi vì tôi chỉ là một hạng người bình thường không hơn,
không kém.
Cuối mùa Hè năm ấy, tôi đã may mắn thi đỗ cùng một lúc vào hai trường
trung học chuyên nghiệp. Đó là trường trung học chuyên nghiệp Thủy lợi 3
Tiền giang và trường Sư phạm Long an. Nhận được giấy báo đậu cách nhau
vài ba ngày. Hồi ấy mừng lắm, băn khoăn đủ thứ, lưỡng lự đứng giữa đôi
đường không biết phải làm sao. Tôi còn nhớ một buổi chiều khoảng năm, sáu
giờ ngoài. Thời điểm mẹ tôi vừa đi bổ hàng từ Tỉnh về, vội vả leo lên chiếc xa
đạp, phóng nhanh ra chợ báo cho bà hay tin. Tội nghiệp, khi nghe tôi kể, mẹ
tôi đứng thẩn thờ như điến mất, rồi đôi mắt bà từ từ đẩm ướt, tôi cũng đứng
lặng người và rơi nước mắt. Hai mẹ con dường như đồng cảm, đồng một nỗi
mừng mà xúc động. Bà nhìn tôi trong ánh mắt nghẹn ngào không nói một lời
nào cả, một lúc sau bà móc trong túi áo bà ba hai chục đồng đưa cho tôi và bảo
rằng con rủ các bạn đi uống Sinh tố cho vui. Vì những lúc ở quê nhà chiều
nào đi bổ hàng về, bà thỉnh thoảng hay thấy tôi cùng những người bạn gái
thân thiết hay ngồi uống Sinh tố, ăn Chè đầu ngõ. Tôi cám ơn và từ giã chạy đi
tìm những người bạn và cùng nhau rong chơi đây đó cho đến tối mới về. Khi
về đến nhà thì mọi người đều đi ngủ, chỉ còn lại một mình tôi trong bóng đêm
lặng lẽ.
Thức trọn thâu đêm, nằm trăn trở, không cách nào ngủ được. Tôi luôn suy
nghĩ sự mừng rỡ của mẹ tôi đến rơi nước mắt lúc ban chiều, tôi cảm động và
thầm thương bà vô hạn.
Lòng mẹ nào mà không xúc động trước cảnh tình như thế, mẹ nào mà không
thương con. Rồi suy nghĩ sâu xa hơn, bà còn phải lo toan cho tôi suốt ba năm
dài nơi mái trường Thủy lợi. Các em thì còn nhỏ dại, không biết mẹ tôi phải
vất vả đến dường nào.
Sáng nay khác hẳn những buổi sáng khác, nắng chói chang, mới tám giờ mà
Mặt trời đã lần xuyên qua song cửa. Lẽ ra tôi phải thức dậy sớm mà đàng nầy
thức quá trễ, gần đến mười giờ non, tôi mới vừa tỉnh giấc.Vì đêm qua tôi về
hơi muộn. Tuy vậy, tôi cũng không quên bổn phận của mình cần phải làm gì
cho những ngày sắp tới. Như hỏi ý kiến chỉ bảo của Mẹ tôi, các Cậu tôi v.v…Vì
Họ là những người cao tuổi, kinh nghiệm chắc hẳn phải hiểu biết hơn tôi bội
phần. Bao nhiêu người tôi thăm dò ý kiến đều bảo tôi nên theo con đường Sư
phạm mà không ai khuyên bảo vì tới con đường Thủy lợi và cũng chẳng phân
tích rõ cho tôi hiểu nó xấu hay tốt, lợi hại ra sao. Tất cả cứ lặng thinh và xem
như tôi không thi đỗ vào trường Thủy lợi kỳ nầy. Có thể thời điểm ấy họ có ác
cảm khi nghe hai chữ Thủy lợi phải chăng? Cứ nghe đến nó là người ta sợ sệt
cái gì đó, cực nhọc, tay lấm chân bùn. Ngỡ là con mình con gái mà phải học
đào Sông, đào Kênh khổ ải lắm. Cứ khăng khăng buộc tôi phải theo ngành Sư
phạm. Thoạt đầu tôi gật đầu chấp nhận những ý kiến của gia đình và nghe
theo những lời chỉ bảo ấy. Vì nghĩ rằng có lý, bởi tất cả ai ai cũng cho là như
thế. Dù gật đầu nghe theo lời chỉ bảo của gia đình, nhưng tôi bụng dạ chẳng an
tâm lúc nào cả. Một sự việc rất đơn giản nhưng khó nghĩ quá, tôi chợt nghĩ
đến người Cô giáo năm cũ và cũng là người bạn thân thiết của tôi hồi còn học
đệ nhị cấp trường trung học Nông Lâm Súc Định tường. Bà ta tên là Nguyễn
ngọc Lan lớn hơn tôi chừng mười tuổi gì đó tốt nghiệp trường Cao đẳng Nông
Lâm Mục Bảo lộc Lâm đồng về dạy môn Canh nông tại trường Nông Lâm Súc
Định Tường lúc tôi đang học lớp mười ngành Canh nông, để hỏi thêm ý kiến
xem có trùng họp với gia đình tôi không.Tôi lái chiếc xe đạp cũ kỹ của ông tôi
từ nhà lên tận Thủ thừa- Long an mất gần hai tiếng đồng hồ.Trời trưa nắng
mồ hôi nhễ nhại, thấm cả đôi vai, dọc đường nghỉ tạm mấy lần bên quán nước
vệ đường mới đến nơi. Vừa đến nơi thì thấy căn nhà lá nhỏ, lụp xụp được
khóa kín tự lúc nào. Tay cầm chiếc xe đạp, tay gạt vội những giọt mồ hôi còn
đọng trên vầng trán, mặt mài choáng váng trong thảm não vô cùng. Thế thì
đành phải quây về còn làm gì nữa bây giờ. Suy nghĩ vài phút tôi tạt ngang
sang quán nhỏ gần bên uống ly trà lạnh để lấy lại phong độ mà đạp ngược về
nhà, bằng không là xỉu mất. Anh Chủ quán thấy tôi ngồi có vẻ buồn bã và hỏi?
-Nầy Cô tìm ai gần đây?
-Dạ thưa anh, tôi tìm Cô giáo Lan, rất tiếc là Cô ta không có ở nhà, cửa nẻo
khóa cả rồi. Anh có biết Cô ta giờ làm gì và đi đâu không ? Anh Chủ quán
nhanh nhẹn trả lời.
-Đi đâu thì tôi không biết, nhưng bây giờ Cô Lan đang làm Ty Nông nghiệp
tỉnh Long an. Cô ta đi công tác đó đây thường lắm, thỉnh thoảng một hoặc hai
tuần mới về lại một lần.
-À thế ra là như vậy. Cảm ơn anh tôi hiểu. Anh Chủ quán cũng tử tế hỏi tiếp ?
-Nếu có cần gì nhắn lại, tôi nhắn hộ cho hay Cô viết vài chữ quăng vào cửa sổ,
khi Cô giáo Lan về Cô ấy sẽ rõ là ai chứ gì.
-Có lý, ý tưởng hay.Thôi anh cảm phiền cho tôi mượn cây bút và xin một
mảnh giấy nhỏ, tôi sẽ biên vài chữ rồi nhét vào cửa sổ. Hy vọng Cô Lan tôi
nhận được.
Tôi đứng dậy trả tiền ly nước và chào tạm biệt anh Chủ quán ra về. Chiếc xe
cũ kỹ lăn bánh trên con đường sỏi đá nhấp nhô, từ Thủ thừa ra ngã ba lộ tẽ
lúc trồi lên, lúc hạ thấp xuống làm tôi ê ẩm cả mình. Về thì về thật ra không
còn chút nghị lực và khí thế như hồi lúc sáng sớm nữa. Mặt trời mỗi lúc càng
lên cao, thời tiết dần dần oi bức, trong khó thở và hóc hách vô cùng. Nhưng tôi
cũng cố gắng mãi đến ba giờ chiều mới về đến tận nhà. Vừa dựng chiếc xe đạp,
bước vào nhà, ngã liền trên chiếc Divan một cái ịt cho đả cái lưng, bụng dạ lúc
nầy vừa mệt, vừa đói, thót cả hông, mồ hôi tuông chảy như xối tắm.
Hơn một năm nay, kể từ ngày Đất nước hoàn toàn thống nhất, trường Nông
Lâm Súc được giải thể để thành lập trường Bổ túc Công Nông của tỉnh, nên
Cô và tôi phải tạm chia tay như bao thầy bạn khác. Mỗi người một nơi, ai về
nhà nấy hoặc tìm một công việc khác cho mình. Nên từ đó Cô và tôi không còn
gặp nhau thường xuyên như trước và cũng chẳng liên lạc với nhau.
Về nhà suy nghĩ mãi, Cô ta đi công tác kiểu nầy biết bao giờ mới về và gặp.
Mà đợi thì đợi đến bao lâu, còn trở lên Thủ thừa lần nữa thì vô dụng. Cũng
may, là hai hôm sau trong lúc tôi đang chờ mấy người bạn hiện đang làm việc
tại Huyện Châu thành và Thị trấn Tân hiệp cắt hộ mấy giấy tờ cần thiết để kịp
bổ túc Hồ sơ đi học cho hoàn chỉnh, thì Cô ta lại lò mò tới, thật là buồn ngủ
gặp chiếu manh, một dịp may hiếm có.
Gặp lại nhau sau những ngày xa vắng. Hai tôi mừng vui vô siết. Tay bắt, mặt
mừng thăm hỏi đủ điều. Cô bảo tôi thôi khỏi dài dòng, vào thay bộ đồ cho lịch
sự rồi cả hai đèo nhau trên chiếc Hon-da đi Mỹ tho xuống tận trường Thủy lợi.
Nơi đây là chốn cũ, tình xưa mà Cô và tôi đã dạy, đã học, hơn hai năm trời,
biết bao nhiêu là kỷ niệm. Riêng tôi cũng không ngờ mình trở lại mái trường
nầy lần thứ hai, rõ là duyên tiền định. Tới trường hai tôi đứng trước cổng nhìn
một hồi lâu rồi kéo nhau vào quán nước Mía chị ba Tranh ngày xưa gọi hai ly
nước Mía như thuở trước. Cô mang theo một phong bánh in mời tôi ăn. Vừa
ăn, vừa uống nước Mía, vừa nhìn xung quanh cảnh cũ hai tôi thật thú vị vô
cùng. Tôi bắt đầu tâm sự hết những gì đã có và kể hết cho Cô tôi nghe đầu
đuôi câu chuyện. Cô lắng nghe và suy nghĩ một hồi lâu rồi bảo.
-Hoa nầy, rằng Cô là một Nhà giáo, tất nhiên Cô cũng muốn em sẽ trở thành
Nhà giáo để sau nầy giảng dạy lại cho thế hệ mai sau. Xong câu nói Cô lại
ngưng và nhìn đi nơi khác.
-Tôi vừa nghe Cô nói xong câu ấy, vội vui mừng. Như thế là hợp lý với gia đình
quá đi chứ. Vậy là khỏi phải băn khoăn suy nghĩ vì nữa cả. Mừng thầm trong
bụng và trả lời một cách vui vẻ. Thưa Cô. Em cũng nghĩ thế.
- Cô im lặng một lúc lâu, rồi nói tiếp. Nhưng ! Cô khuyên em đừng nên theo
nghề Nhà giáo.
Sao vậy Cô ? Chính Cô vừa mới nói ra là Cô muốn em là Nhà giáo kia mà.
- Không Cô suy nghĩ kỷ rồi, lời Cô nói ra là có cơ sở hẳn hoi. Còn việc quyết
định tương lai là việc của em. Cô không can dự, Cô chỉ có ý kiến ngoài ra
không có quyền quyết định. Em hiểu chứ ? Nếu mai nầy việc học tập có truông
chảy và đúng với sở thích của em thì tốt, còn không thì biết ăn nói thế nào đây.
-Như vậy ý Cô muốn nói là bỏ trường Sư phạm phải không?
-Không ! Không hẳn như vậy đâu em, đây chỉ mới là bàn bạc.
-Vậy Cô nói ra cơ sở nào mà em phải theo học ngành Thủy lợi?
-Theo Cô nghĩ Miền nam mình vừa được giải phóng, Đất nước đã thống nhất,
hiện tại cái gì cũng mới. Cô nói sơ chắc em hiểu chứ ?
-Dạ.
-Chính ngành nghề nầy cũng mới, em có công nhận với Cô không ?
-Thưa Cô công nhận.
-Vậy tại sao em không thử, kỹ thuật mới, Danh từ mới, cái gì nghe cũng lạ cả.
Chính Cô cũng không hiểu rõ nơi mơi ngành nghề nầy nhà nước sẽ ứng dụng
vào lĩnh vực nào. Thử đi em……ngành Giáo dục có lúc cũng cao quí, có lúc
cũng bạc bẽo lắm em à.
-Những lời Cô nói nghe cũng chí lý, suông tai, hợp tình, cái gì mới tại sao ta
không thử, có thử mới biết được cái hay, cái đẹp, cái văn minh hiện đại, cái
xấu của nó còn đứng ngoài cuộc thì làm sao biết được. Thôi thì Cô để em suy
nghĩ lại.
-Em suy nghĩ kỷ lại đi Hoa, rồi hãy quyết định, hai con đường theo Cô con
đường nào cũng tốt cả, ở đây Cô nhắc lại em nên thử một lần xem sao.
-Cảm ơn Cô đã chỉ bảo.
Hai tôi lời qua, tiếng lại một mẩu chuyện như vậy mà đã mất gần một giờ
đồng hồ. Trời ngoài sân bắt đầu hạ nắng, hai hàng Me cao dầy bóng dọc theo
quốc lộ Mỹ tho-Gò công dần dần loang bóng. Hai tôi đứng dậy thăm hỏi anh
chị ba Tranh vài câu, trả tiền nước Mía rồi lên xe đi tiếp. Bước ra khỏi cửa còn
đứng ngắm ngôi trường cũ ngày xưa một lần cuối, mới bắt đầu cho xe nổ máy.
Đoạn đường vào thành phố Mỹ tho gần bốn cây số. Hai tôi vẫn lặng im
phăng phắc, không ai muốn nói một lời nào. Cô thì như hồi tưởng lại những kỷ
niệm ngày xưa, còn tôi cứ mang máng trong lòng câu nói lúc ngồi quán chị ba
Tranh.“Em hãy thử „ Cái gì cũng nên thử, có thử thì mới thấy cái hay , cái đẹp
của nó. Trong tôi hiện tại thấy cũng chí lý nhưng hơi mạo hiểm. Rồi tự hỏi ?
Nên hay không nên. Bỗng chiếc xe thắng lại cái két, xe dừng ngay vườn Hoa
lạc hồng. Cô hỏi ?
-Hoa em còn nhớ đây không ?
-Nhớ chứ Cô. Mỹ tho chứ đâu mà không nhớ, Cô muốn làm gì ở đây?
-Thôi ta vào quán Chè năm xưa, mình ăn một người một chén chè Thưng
rồi về cũng chẳng muộn. Em có bận việc gì không ?
-Thưa không. Vào thì vào không biết họ còn bán nữa không ? Hay nghỉ từ lâu
rồi. Bây giờ mọc lên nhiều quán Chè lắm Cô ạ.
-Không sao, còn thì ăn, không còn đi quán khác, thiếu gì !
Dừng xe trước ngõ, hai tôi đi từ từ vào thì thấy vẫn còn y, bà chủ quán bây
giờ thấy trẻ trung hơn bà chủ cũ của ba năm về trước, lịch sự và chỉnh tề hơn,
quán xá cũng khang trang, lịch thiệp, sạch sẽ hơn. Ngày trước vào đây thật
lòng mà nói, Chè thì ngon thật, nhưng bàn ghế cũ quá cũng làm mất ngon.
Chén Chè Thưng được bà Chủ tận tay mang ra đón chào người khách mới,
mùi cốt Dừa, lá Dứa thật thơm phức, hai tôi vừa ăn, vừa nói chuyện thật là
ngon miệng. Cô bật hỏi?
-Em còn nhớ một chỗ hấp dẫn khác ngày trước mình hay đến ở đâu không
nào ?
-Làm sao quên được, trước rạp hát Vĩnh lợi chớ đâu.
-Con nhỏ nầy nhớ day thật.
-Kỷ niệm mà cô, nhưng họ chỉ bán bắt đầu vào sáu giờ chiều cho đến giữa
khuya mà thôi.
-Sau nầy em có thường đến đây không ?
-Dạ có, thỉnh thoảng đôi, ba lần.
-Thôi thời gian có hạn, rất tiếc. Khi nào có dịp về lại Mỹ tho mình đi ăn tối
một bữa để nhớ kỷ niệm của thuở nào.
Những lời nói nầy tự nhiên gợi lại trong tôi hình ảnh cũ, ngày trước khi còn
đi học và dạy hai tôi mướn một căn nhà trọ ở gần chợ Cũ, dường như cách hai
ba đêm, là đi ăn hàng một lần. Nói ra thì thấy kỳ, Cô lớn thì không sao, còn
con gái, con gủm như tôi thì ống chề.
Hai chén Chè vừa cạn, hai tôi ra xe chạy một vòng nhỏ ngang qua thành phố
Mỹ tho, rồi lướt nhanh đường Hùng vương rẽ trái lần theo đường Nguyễn
Trải một mạch trực chỉ về nhà. Dọc đường tôi chồm đầu ra phía trước thỏ thẻ
mấy câu.
-Cô à chắc em nạp Hồ sơ vào trường Thủy lợi, em nghe lời Cô. Sự việc nầy
không cần phải phân vân vì nữa, thời gian sắp hết rồi.
-Em nói vậy thì Cô mừng. Giữa khoảng đồng rộng mênh mông, gió thổi muôn
chiều, đập vào tai tiếng nghe được, tiếng không. Hai người ngồi cạnh bên nhau
mà như cách xa hàng bao cây số.
Mấy chốc là Cô đã đưa tôi về đến nhà, tôi mời Cô vào dùng ly nước rồi về
cho khỏe vì đường còn quá xa.
Cô bảo:
-Gần trọn một ngày nay mình bên nhau, cũng tạm đủ rồi. Thôi em để Cô về,
khi khác Cô sẽ xuống trường thăm em. Cô chúc em luôn gặp nhiều may mắn
trong tương lai và thành công trong môi trường mới.
-Cảm ơn Cô, thôi Cô về khỏe, em cũng chúc Cô nhiều may mắn, mình
sẽ gặp nhau vào dịp khác.
Đêm ấy tôi chờ mẹ tôi đi bổ hàng về, cơm nước xong xuôi, nhìn bà vui vẻ, tôi
bắt đầu thưa chuyện. Rằng hôm nay tôi đã gặp và đi cùng Cô Lan trọn ngày
và sẽ quyết định đi học ngành Thủy lợi. Ngoài ra không theo ngành Sư phạm
như mẹ muốn. Con xin lỗi mẹ. Bước đầu bà không chịu, có vẻ hờn giận tôi
nhiều. Thật tình mẹ tôi là một bà mẹ quê, cũng chẳng phân biệt được ngành
nghề như thế nào, hể nghe con mình nay mai làm Cô giáo thì thích, tự hào với
bà con, làng xóm đơn giản vậy thôi. Cuối cùng những lời phân tích của tôi đã
chinh phục được bà.
Bà nói:
Thôi tất cả tùy con, con lớn rồi, mẹ lúc nào cũng muốn con được thành danh,
sung sướng như mọi người, chứ đời mẹ đâu được học nhiều, lớn lên mua gánh,
bán bưng vất vả trăm chiều, con thấy đó.
-Con hiểu.
Sáng hôm sau tôi dậy sớm, đi tìm hai người bạn cũ là Hạnh và Ngọc để lo
giùm một số giấy tờ cần thiết. Hạnh thì lo về phần cắt Lương thực và Thương
nghiệp. Hạnh làm cơ quan Tòa án nhân dân Huyện Châu thành nên quen biết
rất nhiều vị Trưởng phòng, chính vì thế mọi giấy tờ tôi nhờ đến được giải
quyết một cách nhanh chóng. Còn Ngọc là chánh thư ký văn phòng Chủ tịch
UBND Thị trấn Tân hiệp nên việc cắt Hộ khẩu cũng không gặp khó khăn. Sở
dĩ tôi nhờ hai cô bạn nầy là vì trước đó tôi nghĩ sai về anh Đức phó Chủ tịch
UBND Thị trấn Tân hiệp đã có một lần thành kiến không tốt với tôi khi anh ra
lệnh buộc tôi phải thi hành nghĩa vụ Lao động một tuần mà tôi không chấp
hành mệnh lệnh với lý do lúc đó tôi đang là một Công nhân tại Nông trường
Bộ tư lệnh Quân khu 9 đồn trú tại Đồng tâm tỉnh Tiền giang.
Giờ ngồi kể lại câu chuyện nầy tôi phải thành thật cảm ơn và nhớ công ơn
hai cô bạn trên đã hết lòng giúp đỡ tôi trong tình hình khó khăn ấy. Hai bạn
đã giúp một cách nhiệt tình và nhanh chóng, chỉ trong vòng một tiếng đồng hồ
là chúng tôi gặp nhau tại một quán Sinh tố gần Ủy ban Thị trấn. Hai bạn trao
giấy tờ cho tôi, chúc nhiều may mắn, thành công trong học tập rồi vào Công sở
làm việc tiếp tục.
Cùng ngày tôi liền đón xe đò đi xuống trường để nạp Hồ sơ nhập học cho
hoàn tất.
Cảnh người bây giờ sao đông thế, toàn là những gương mặt xa lạ. Họ đến từ
mọi miền của Đất nước phải chăng ? Lớn tuổi có, trung trung có, trẻ trung có,
tôi lúc ấy được xếp vào hàng trẻ trung.
Ngày đầu vừa đến rất bỡ ngỡ, so với vài năm trước đây khi tôi còn mặc
chiếc áo màu nâu Nông Lâm Súc.Thật ra ngôi trường nầy chẳng có gì xa lạ với
tôi. Nhưng cách thức tổ chức, chỗ học, chỗ ăn, chốn ở hoàn toàn mới mẻ. Họ tổ
chức bề mặt tương đối khá chu đáo ví dụ: Có Toán, Đội hướng dẫn những
người từ xa đến, nơi nầy làm cái gì, nơi khác làm cái chi.v..v…trong rất trật tự
và nề nếp.
Vào phòng Tổ chức nạp Hồ sơ, tôi gặp ngay ông Trưởng phòng Tổ chức, ông
ta tên. Lê Đình Hường giọng nói trọ trẹ người trung, khó nghe và mấy chị
người miền Bắc rặt. Thời gian sau tìm hiểu tôi mới biết ông Trưởng phòng Tổ
chức là người Quãng nam, Kỹ sư Địa chất cùng ngành nghề với tôi sau nầy.
Ông nhận Hồ sơ và bảo tôi phải có mặt tại Trường chậm nhất là ngày mai, để
dễ dàng sắp xếp chỗ ăn, chỗ ở.
-Tôi trả lời Dạ và hỏi ? Hồ sơ của tôi đầy đủ chưa?
-Ông lật lật, gật đầu và bảo đầy đủ rồi, nếu có cần gì thêm tôi sẽ báo chị sau.
Chào tạm biệt rồi ra về, vừa đi, vừa nhìn quanh thấy cũng vui và dường như
có cái gì là lạ. Tôi bỗng dưng chợt nghĩ đến câu nói của Cô Lan ngày hôm
trước.”Thử đi Hoa “ Và giật mình khi nghe ông Trưởng phòng Tổ chức bảo
tôi phải có mặt vào ngày mai. Cũng may, cho tôi là nhà tôi cách trường chỉ hai
chục cây số, phải tôi ở tận Miền trung hay cuối cùng Đất nước thì sự thể sẽ
không biết thế nào. Khi trong tay tôi hiện tại chỉ có tập Hồ sơ đi nạp mà thôi,
ngoài ra không mang theo bất cứ thứ gì hết.
Chiều về đến nhà thì trời bắt đầu xàm xạm tối, lòng nửa vui, nửa buồn.Vui
là mọi công việc tương đối ổn thỏa hầu như hoàn tất, buồn là không biết mẹ
mình bà nói thế mà có thật vậy không ? Tin ở bà là chuyện đương nhiên,
nhưng sợ vì quá thương con mà nói thế. Cuối cùng nghĩ đi, nghĩ lại chuyện
cũng đã rồi thay đổi cũng chẳng được, cứ thế mà làm, còn phân vân mải chẳng
giải quyết được điều gì.
Ngồi lom khom, quây quần xếp gọn ba bộ quần áo vào cái xách tay nhỏ và
mấy quyển sách cũ để sáng mai chuẩn bị lên đường cho kịp lúc. Tiếng tằng
hắng quen thường của mẹ tôi dội vang ngoài cửa, tôi vội chạy ra khuân giúp
vào nhà, chưa kịp vào nhà, mẹ tôi vừa đi, vừa hỏi ?
-Hôm Nay công việc con đến đâu rồi ?
-Tôi mừng rỡ, khi không nghe bà rầy la, đổi ý và nói.
-Dạ xong xuôi tất cả rồi mẹ ạ. Con đang chuẩn bị sơ sơ một ít hành trang cần
thiết để mai lên đường, xuống đó nếu có thiếu chút ít gì tuần sau con sẽ về bổ
xung thêm. Bây giờ đâu biết cái gì cần, cái gì không.
-Thôi cũng được, mai mấy giờ con đi ?
-Khoảng bảy giờ sáng.
-Con chuẩn bị tiếp đi.
-Dạ.
Hai mẹ con ngồi ăn buổi cơm chiều vui vẻ, người nói qua, kẻ nói lại tình cảm
tràn đầy, ăn cơm xong, mẹ tôi lấy cho ba chục đồng làm lộ phí và tiêu xài
trong những ngày đầu.
Phần 2
Những ngày đầu
Chiếc xe Lam vừa đậu, trả tiền, rồi vác cái túi Xách tay đi lơn tơn vào cổng
trường. Cảnh tượng giống hệt cách đây hai năm trước khi tôi từ quê nhà cũng
vai mang, tay xách đùm đề đi học Nông Lâm Súc, không sai một li. Tôi cười
thầm trong bụng sao đời cứ trùng ngập như thế nầy. Hai bên đường vào văn
phòng là những mái nhà tranh vừa mới cất, đông đúc, lao nhao tiếng người,
giọng Nam cũng có, giọng Trung cũng có, giọng Bắc cũng có. Thật đúng là một
đại gia đình Việt Nam.
Bước vào văn phòng của phòng Tổ chức tôi gặp ngay một Cô người Bắc,
độ ba mươi lăm tuổi, tôi trình giấy báo nhập học, Cô ta cầm Hồ sơ tôi xem
qua, xem lại một hồi lâu rồi bảo.
-Em làm thủ tục nhập học chưa?
-Dạ thưa Cô xong rồi.
-Bao lâu?
-Dạ hôm qua.
Rồi xoay lưng sang tủ Hồ sơ tìm kiếm Hồ sơ của tôi. Hồ sơ của tôi đã có sẵn
trên tay Cô. Cô xem sơ sơ lại một lần nữa và bảo tốt rồi.
-Cô bảo. Em xuống dãy nhà lá từ cổng vào, hỏi lớp nào là lớp 2D thì trình với
chị lớp trưởng, chị ấy có nhiệm vụ bố trí chổ ở cho em.
Tôi cảm ơn và đi ngay xuống dãy nhà lá tìm lớp 2D. Bước vào nhà tôi hỏi
ngay chị lớp trưởng ? Đang ngồi lùm xùm ba bốn người, chị vọt miệng đây,
đây, tôi đây bạn cần chi?:
Vâng! Tôi là Thanh, lớp trưởng 2D.
-Thưa Chị, phòng Tổ chức bảo tôi nhập hộ khẩu vào lớp 2D
-Thế thì đây đấy bạn, đúng rồi, Chị Thanh phân cho tôi cái Giường trống đối
diện cái Giường của chị, tôi cảm ơn và để đồ đạc cá nhân lên Giường. Rồi xoay
qua thăm hỏi, làm quen vài người. Thoạt đầu nghe hai tiếng 2D. Tôi tự hỏi 2D
là cái gì? Biết rằng danh từ nầy cũng lẩn quẩn trong ngành nghề mình bắt
đầu theo học nhưng nghe hơi là lạ.
Đến chiều ngày hôm ấy, chị em lời ra, tiếng vào thì rõ ra đó là danh từ viết
tắc Khóa 2 ngành Địa chất. Rồi từ đó cái tên Địa chất nghe loáng thoáng trong
tai rất hay, oai oai và khoa học.
Qua đến ngày thứ hai, thứ ba và những ngày kế tiếp, ngoài cổng trường tôi
vẫn còn thấy rải rác người tay xách, vai mang cồng kềnh từ xa đến nhập học
như tôi. Có lẽ Họ ở tận tít xa. Thì ra ngày hôm kia tôi bị ông trưởng phòng Tổ
chức hù dọa. Chắc là ông sợ bà con tới lề mề, việc tổ chức ban đầu gặp khó
khăn. Biết thế tôi ở lại nhà thêm vài ba hôm nữa với gia đình, bạn bè rồi
xuống cũng chẳng muộn. Vì tôi ở không xa trường lắm.
Đúng thật như tôi đã dự đoán mấy ngày hôm trước, công việc tổ chức, nề
nếp của những ngày mới như đội ngũ, chỗ ăn, chỗ ở gần một tuần lễ đi qua mà
chẳng vào đâu cả. Chị em chưa quen nhau nhiều, hiểu nhau nhiều. Họ còn
tranh giành, hơn thua những chuyện lặt vặt, nhỏ nhen. Con nhiều cha thật khó
lòng vô biên, mỗi người, mỗi tính nết khác nhau, thậm chí chưa chi mà xảy ra
những cuộc xung đột đáng tiếc.
Trong ngày thứ hai, tôi được chị Lớp trưởng phân vào Tổ 1.Tổ nầy gồm 10
người cả nam lẫn nữ, lúc ấy anh Bạch Hậu làm Tổ trưởng. Anh Hậu là một
quân nhân của Quân khu 7 cử đi học, anh ta lớn hơn tôi hai tuổi, ăn nói nhỏ
nhẹ, dễ thương, thật tình và là người bạn thân thiết của tôi cho đến bây giờ.
Mặc dù hiện tại anh còn ở Việtnam, còn tôi đã sang ngoại quốc sống nhiều
năm nay nhưng chúng tôi thỉnh thoảng hay liên lạc nhau qua Điện thoại. Tổ
chúng tôi được chia làm ba nhóm, mỗi nhóm ba người chỉ có nhóm cuối cùng
là bốn người. Mỗi nhóm có nhóm trưởng hẳn hoi. Thời kỳ đó ở mỗi chức vụ
đều trao cho những người nào lớn tuổi, nhưng qua hình thức bầu bán dân chủ
đàng hoàng, không cần biết người ấy có trình độ quản lý hay không. Tôi được
phân vào nhóm 1 có anh Hậu và anh Nghiêm làm nhóm trưởng. Trong những
buổi cơm nhà bàn nhóm chúng tôi thường hay ngồi chung với nhau, buổi cơm
tập thể rất đơn giản: Thau cơm, thau canh, đĩa nước mấm cho ba người.
Giữa trưa hè nắng cháy, bụng đói. Chúng tôi sức thanh niên ăn rất ngon
miệng so với những buỗi cơm bình thường nơi quê nhà. Nhất là các bạn nam.
Ăn cơm xong, anh em chúng tôi rủ nhau đi uống Cà phê, nước Mía, tán gẩu.
Nghĩ nhiều lúc tuổi trẻ thật hồn nhiên, đơn giản và bình dị. Anh, chị em mới
gặp nhau hôm qua, mà hôm nay đã là bạn. Sự chọn lựa trong tí tắc không suy
nghĩ, đắn đo gì cả.
Đúng một tuần lễ dài, ngày nào cũng như ngày nấy giống hệt nhau, quen
thuộc như bản nhạc được hát đi, hát lại nhiều lần thật nhàm chán không thể
tưởng. Có lẽ phòng Tổ chức dành thời gian nầy cho chúng tôi làm quen với
nhau, thông cảm nhau, thông thạo đường đi nước bước, mọi thứ trong trường
lớp như Bệnh xá, Thư viện và các Cơ quan ban ngành khác.v.v..Tôi nghĩ cũng
đúng, hợp lý.
Qua tuần lễ thứ hai, anh em chúng tôi bắt đầu đi vào nề nếp rõ ràng, anh
nào không chấp hành là bị khiển trách, kỷ luật ngay tức khắc. Chẳng hạn như
mỗi buổi sáng chúng tôi phải thức dậy sớm để tập thể dục theo tiếng loa của
Đài Phát thanh nhà trường, làm vệ sinh cá nhân, xếp vật dụng tại chỗ và kế
đến là lên lớp họp hành, ca hát, sinh hoạt đoàn thể.v..v…lúc nầy nhà trường
chưa nói năn vì đến việc học tập cả.
Ban ngày của tuần lễ thứ hai, trừ ngày chúa nhật là anh em chúng tôi phải
tập trung công tác lao động, dọn dẹp, vệ sinh trường ốc, nhà cửa, làm cỏ dại,
đổ đá sỏi nơi nào còn lõm chõm, sửa soạn lối ra vào cho khang trang, lịch sự và
trồng thêm cây xanh che mát. Ôi thôi cả ngàn công việc kể sao cho hết. Trong
thời gian cùng nhau lao động cũng vui, đây là cơ hội tình bạn được thắm thiết
hơn, trao đổi, thông cảm nhiều hơn. Thời điểm nầy tôi làm quen và thân thiện
được vài người bạn nữa như anh Đức, Khiết, chị Ngọc, chị Châu và nhiều
người khác. Những gương mặt từ bốn phương trời lạ quắc, lạ quơ. Kẻ thì đến
từ thành phố Hồ chí Minh, người thì Long an, Hậu giang, Bến tre, Đồng
nai.v..v…ôi thôi, các nơi trên mảnh đất miền Nam thân yêu. Chỉ thời gian
ngắn ngủi thoạt đầu thế mà chẳng bao lâu đã thân nhau, khắn khít nhau như
ruột thịt.
Hai tuần lễ trôi qua như thế, anh em chúng tôi bắt đầu chán dần, ai ai cũng
chờ đến ngày lên lớp học cho rồi, ai cũng mong đợi một luồng gió mới.
Mẹ tôi ở nhà cứ trông đứng, trông ngồi sao không thấy tôi về. Nhưng vì công
việc trường lớp chưa ổn định, lúc thế nầy, lúc thế khác ví dụ: Thay đổi ngành
học theo sở thích, hội họp, bầu bán, Hồ sơ cần bổ sung bất thường.v..v…cũng
đủ bận rộn và nhức đầu. Nếu về ngang hông thì cũng được nhưng lỡ có chuyện
gì cần đến mình mà vắng mặt thì phiền phức không ít. Mẹ tôi nghĩ không biết
có chuyện gì xảy ra không? Mà không thấy hình dáng tôi đâu cả. Phải chăng
xa xôi! Đàng nầy nhà chỉ cách trường hai chục cây số, nên bà cũng thấy lo
lo. Thật lòng thì tôi đã có dự định hẳn hoi là cuối tuần lễ thứ hai nầy dù muốn
,dù không tôi cũng quây về một chuyến, tiện thăm gia đình, bè bạn và lấy
thêm một ít đồ dùng cần thiết.
Hôm ấy ngày thứ sáu, sau giờ lao động tập thể tôi cùng mấy chị bạn rủ nhau
đi uống nước Mía cách trường khoảng một cây số, thì mẹ tôi sẵn dịp đi bổ
hàng ở Tỉnh, bà tạt ngang qua trường thăm tôi, nhưng rất tiếc không có tôi ở
trường, khi đi bà mang theo một giỏ đệm trái cây nào: Ổi, Cốc, Lôm chôm đồ
ăn đủ thứ cho tôi vì bà ngỡ rằng tôi không về được. Tội nghiệp bà vô cùng, con
mình đâu không thấy, chỉ thấy toàn con người ta. Sẵn dịp bà lấy những thứ
mang theo trong giỏ bày ra mời những người bạn trong lớp cùng ăn cho vui,
rồi ra về. Cũng may, khi tôi về đến các chị còn dành riêng cho tôi một ít gọi là.
Còn hơn khi nhìn thấy cái giỏ đệm trống không thì chỉ biết cười trừ. Tôi nghĩ
bà không chờ lâu được nữa là bởi vì công việc. Nhưng có lẽ ít, nhiều bà cũng
nhìn thấy cảnh sinh hoạt trường xá, tập thể, chị em sống chung, nhộn nhịp,
đoàn kết là bà yên bụng lắm rồi.
Bốn chị em ngồi lê la ở quán nước Mía gần đến xế chiều mới về lại trường,
bước vào nhà các bạn cười rần lên và nói.
-Quà Bác đến thăm hết sạch rồi người đẹp ơi.
-Tôi hỏi? Quà gì, Bác nào.
-Mẹ bạn xuống thăm bạn, không gặp, về rồi, bà chờ lâu quá.
-À há, thì ra là mẹ mình xuống thăm mình vì gần hai tuần nay chưa về, rồi mẹ
tôi có nhắn nhủ vì không?
-Không ! Bác bảo khi nào rảnh rỗi bạn về cũng được.
-Thấy bà buồn hay vui vẻ ?
-Vui vẻ, bình thường.
Tôi mừng thầm trong bụng, thế là mẹ mình đã hiểu được mình rồi. Thôi thì
như đã định, hai ngày nữa là đến chúa nhật mình cũng phải về thôi. Bật cái giỏ
đệm ra thấy mỗi thứ còn mấy quả và một số đồ ăn hàng ngày mẹ tôi đã làm
sẵn đem dẹp qua một bên.
Tiếng Kẻng cơm chiều báo hiệu, đoàn người cầm chén, đủa nối đuôi nhau
tiến về nhà ăn, tôi cũng thế. Đặc biệt hôm nay tôi có mang theo một lon Gigô
thịt kho và một túi nhỏ dưa mấm thái nhỏ cùng bạn bè ăn chung một bữa cho
vui. Mẹ tôi làm cho một người ăn thì cả tuần chưa hết, nhưng bành ra cho một
tổ ba người và mấy mâm cơm láng giềng thì chẳng đủ vào đâu. Ở nhà mẹ tôi
lúc nào cũng tưởng tượng rằng con mình sẽ dành dụm, có thể ăn hai tuần mới
hết. Ai ngờ! Hôm sau vẫn cơm, canh rau muống, nước mấm trở lại bình
thường.
Chiều thứ bảy, sau giờ lao động và cơm chiều xong. Tôi báo chị Thanh lớp
trưởng rằng tôi về nhà, chiều mai Chúa nhật tôi sẽ có mặt trở lại. Chị đồng ý
và cho tôi đi, chúc tôi về gia đình vui vẻ, tôi cám ơn và chào tạm biệt. Nhìn lại
mà thương và tội nghiệp cho các bạn tôi vì ở quá xa không thể về được. Lý do
tiền bạc và thời gian, mỗi lần đi và về là mất trọn hai ngày đường, thà đành ở
lại còn hơn. Tôi may mắn hơn Họ là vì ở gần trường còn Họ sau nầy thỉnh
thoảng tôi thấy một tháng, hoặc hai tháng mới về một lần thậm chí có các
anh, chị ở tận xa như Hậu giang, Đồng nai tôi chẳng thấy về lần nào ngoại trừ
vào dịp Hè hay tết Nguyên đán thật là thê thảm.
Bước vào nhà lặng yên, phăng phắc. Mẹ tôi thì đi bổ hàng dưới Tỉnh chưa
về, các em thì rong chơi mỗi đứa một nơi mà cũng chẳng biết đi đâu, chỉ có con
Vện quen mùi chủ chạy lại mừng rỡ sau hai tuần xa cách, nó như muốn nói, kể
lể điều gì cho tôi nghe chuyện nhà của mấy ngày qua, cứ theo sát chân hừng
hực, khìu móc, hứ hả mà chẳng nên lời. Bản chất quen thường từ xưa đến nay,
bất cứ dù đi đâu hể về đến nhà là tôi hay thường cầm cây Chổi quét sơ cho
sạch sẽ, rồi sau đó làm gì thì làm.Vừa định lấy bộ đồ đi tắm thì mẹ tôi lại về.
Bà cũng chợt hỏi như tôi ?
-Mấy em con đâu rồi Hoa ?
-Dạ không biết.
-Con về lúc nào ?
-Vừa về trước mẹ hơn một tiếng, chẳng thấy ai ở nhà cả, à hôm kia mẹ có
xuống trường thăm con, rất tiếc con đang vui cùng mấy người bạn mới vừa
quen, đâu ngờ mẹ đến.
-Không sao, sẵn đi ngang qua, tạt vào ghé thăm con một chút. Nhìn quang
cảnh, sinh hoạt mẹ an tâm lắm rồi. Con về rồi bao giờ con đi ?
-Vào chiều ngày mai.
-Thôi cũng được, đi tắm rửa đi, còn ăn cơm.
-Dạ.
Sau buổi cơm chiều và suốt đêm hôm đó mẹ tôi chẳng nói lời nào nữa cả. Bà
xem công việc của tôi coi như ổn định và cũng kể từ ngày hôm ấy mọi việc đều
trở lại bình thường như những ngày tôi đi học trường trung học Nông Lâm
Súc Định tường. Bà quen cái kiểu cách hàng mấy năm qua, cứ nhiệm vụ mỗi
ngày cho tiền xài và tiền xe đi học vậy thôi. Còn việc học tập là tôi phải tự lo
lấy, thỉnh thoảng năm ba khi bà hỏi “Dạo nầy học hành ra sao rồi hả con “?
-Tôi trả lời thưa mẹ tốt, thế là bà cười và không hỏi nữa.
Trọn chiều hôm đó, tôi cũng dành thì giờ lang thang với vài người bạn cũ,
như đi uống Sinh tố, ăn Chè, tâm sự rồi về ngủ, sáng dậy chuẩn bị thêm một ít
đồ dùng rồi về trường. Xoay qua, xoay lại mà đã mất cả ngày, chưa giúp gì cho
mẹ mình cả rồi lại ra đi.
Cảnh náo nhiệt của buổi chiều nội trú, kẻ chơi banh, người đánh đàn, ca hát,
dọc đường tấp nập người qua, kẻ lại rất sinh động hơn hẳn nhiều lần của thời
kỳ tôi học Nông Lâm Súc. Vì thời ấy không có nội trú, chỉ sáng học, trưa thực
hành nông trại rồi chiều về nhà. Vừa để chiếc xách tay lên giường ngủ, chưa
kịp thay bộ quần áo thì chị Thanh lớp trưởng báo cho tôi biết là ngày mai bắt
đầu chuẩn bị lên lớp học văn hóa, vậy tôi cần phải chuẩn bị đầy đủ sách vở.
Tôi trả lời.
-Dạ cám ơn chị, nhìn sang mấy chị bạn gần bên cũng có vẻ hớn hở, tôi cũng
thế, vui mừng và Họ cũng đang sung sướng trong lòng.
Phần 3
Năm học đầu
Ngày đầu tiên, trúng vào môn toán học, môn nầy do trực tiếp Thầy Chủ
nhiệm giảng dạy. Ông ta tên Huỳnh Tha. Hai giờ đầu tuy nói là học toán,
nhưng ông ta chỉ nói về lịch trình học cho những ngày sắp tới. Chẳng hạn như
chúng tôi phải học lại tất cả chương trình cấp 3 và thi làm hai đợt, mỗi đợt là
sáu tháng. Để lấy bằng tốt nghiệp cấp 3 và tiếp tục học tiếp. Bởi vì lúc ấy trình
độ mỗi người không đồng đều, mặc dù Họ đã qua cấp 2 có nghĩa là thành phần
lớp mười, mười một và mười hai, lúc ấy tôi đang nằm ở trình độ mười một.
Trong một năm bổ túc văn hóa nầy nếu ai không tốt nghiệp sẽ phải học lại
khóa sau và khi học lại mà vẫn không tốt nghiệp buộc lòng nhà trường phải
trả về địa phương hay nói cách khác là bị sa thải không cho học nữa. Nhìn một
cách tổng quát và thiết thực đây là điều rất đúng và nhà trường rất chiếu cố
chúng tôi.
Nghe ông nói sơ xong, tôi xoay qua khe khẽ với chị Thanh (Giờ kể lại những
lời nầy tôi không bao giờ quên, rằng tôi và chị Thanh luôn ngồi cạnh nhau ở
bàn chót suốt ba năm nơi mái trường Thủy lợi 3).
-Sao thấy chua quá hả chị ? Chị Thanh bảo.
-Thì phải ráng cố gắng, chứ biết làm sao, như Hoa thấy kỳ tuyển sinh vừa qua
có ai ngỡ mình đậu vào đây đâu, trong khi nhà trường tổ chức thi ba ngàn thí
sinh mà chỉ lấy ba trăm thí sinh, tỉ lệ một trên mười quá hốc búa. Đặc biệt
trong lần thi nầy nhà trường ưu tiên cho một số quân nhân đang công tác,
quân nhân phục viên, công nhân viên chức từ các cơ quan gởi đến ví: dụ như
tôi mà bạn còn lọt vào đây được, thì sự thể không có gì chua lắm đâu Hoa, bạn
an tâm đi. Chị Thanh có giọng nói trầm tỉnh, hiền hòa, tự tin nên tôi rất yên
lòng và quí mến.
Qua câu chuyện nầy tự dưng tôi chợt nghĩ lại hồi tháng trước tại Long an
cũng thế. Nhà trường tổ chức thi một ngàn người nhưng chỉ lấy một trăm thí
sinh mà thôi, thành phần ưu tiên cũng thế mà mình cũng lọt vào quả thật là
may mắn vô cùng.
Chúng tôi mãi ngồi chăm chú nghe ông ta thuyết trình gần hai tiếng đồng hồ,
tôi thấy anh chị chẳng ai hồ hởi, phấn khởi vì cả, khi nghe ông bảo phải học lại
hết chương trình cấp ba, nghe sao mà ngán hơn ăn mở.
Ông hỏi ?
-Các bạn có rõ vấn đề chưa ? Nếu không tôi sẽ giải thích lại chỗ nào không rõ.
-Tất cả la to. Dạ rõ.
Tiếng Kẻng giải lao được ngân lên, kẻ thì hút thuốc, người thì đàm đạo nhôn
nhao cả hành lang lớp học. Tôi và chị Châu cùng vài chị bạn khác xúm nhau
tào lao chuyện nầy, chuyện khác, rồi áp cười rần lên như cái chợ. Thật ra thì
từ lúc nhỏ cho đến khi vào đây tôi tuy con gái nhưng tính tình như con trai
thích hoạt động và vui vẻ, còn ngồi trầm ngâm, thùy mị dường như tôi bị bệnh
từ lúc nào. Hồi ở nhà mẹ tôi thường hay rầy la và nói: Con gái phải tề chỉnh,
điềm đạm thì người ta mới thương, mới mến. Còn tôi thì ngược lại, nhiều lúc
muốn sửa chữa nhưng ngày sau thì chứng nào, tật nấy.
Năm đầu bổ túc văn hóa, có một số anh chị rất vất vả trong đó có tôi, lý do
dễ hiểu, vì đã bỏ học gần một năm trời. Hơn nữa sức học trước đây thuộc loại
bình thường cộng thêm thời gian đi làm công nhân tại Nông trường Bộ tư lệnh
Quân khu 9 Đồng tâm. May trời, đa số chúng tôi cũng vượt qua được, chỉ rơi
rớt một vài phần tử nhỏ không đáng kể. Kết quả nầy cũng ảnh hưởng rất lớn
đến chương trình thi đua của nhà trường đưa ra. Năm ấy ngành chúng tôi
được xếp vào hạng kém bởi những lý do trên. Chính vì thế Thầy Chủ nhiệm và
Ban lãnh đạo nhà trường họp bàn cần phải thay đổi Ban cán sự mới gấp.
Nhằm tổ chức lại nguồn máy chỉ đạo lớp cho hợp tình, hợp lý hơn. Thời gian
chỉ mới sáu tháng chị Thanh lớp trưởng và một số nhân sự khác bị thay thế.
Người thay thế lớp trưởng kỳ nầy là anh Hậu. Anh Hậu là một quân nhân
được cử đi học, hơn nữa anh Hậu là một đối tượng Đoàn và tôi từ anh lính
trơn được cân nhấc lên làm chị Tổ trưởng tổ 1 thay anh Hậu, đây là một sự
kiện tương đối bất ngờ khi tôi là con gái phải nhận trách nhiệm trước mười
người. Có lần tôi nói với anh Hậu trong buổi ăn trưa ở nhà bàn, anh nên dành
chức vụ nầy cho người khác.
Anh Hậu bảo:
Không được, tôi cần phải thử. Nữa lại một lần thử nữa, trước đây sáu tháng
Cô Lan bắt tôi thử, giờ lượt đến anh cũng bắt tôi thử, trong tương lai không
biết tôi còn phải thử cái gì nữa đây.
Mau quá, thời gian học trôi qua gần một năm rồi. Tôi cứ trông ngóng bóng
hình Cô Lan mãi, sao Cô không xuống thăm mình. Muốn lên thăm Cô thì
không có thời gian. Không biết Cô ta có buồn giận gì mình không ? Hoặc có
chuyện gì xảy ra mà không xuống được, tôi luôn luôn tự hỏi ?
Một ngày mùa Hè năm 1978 kết thúc năm học thứ nhất rảnh rang tôi có đến
thăm Cô, thì bật ngửa ra là Cô không còn làm Ty Nông nghiệp Long an gần
bảy tám tháng rồi. Có nghĩa là ngày gặp tôi sau ba bốn tháng gì đó là Cô xin
nghỉ việc và lập Gia đình rồi hành nghề buôn bán Tạp hóa tại chợ Thủ thừa,
nên không rảnh rỗi vào cuối tuần để thăm tôi như hồi còn làm Công chức.Việc
nầy Cô thì không có kể cho tôi nghe lý do tại sao bây giờ Cô trở thành người
bán hàng. Sở dĩ tôi biết được là nhờ anh hàng xóm bán quán nước đối diện
nhà Cô nói lại. Quả thật mỗi người, mỗi số, ai mà biết trước được. Lúc làm Cô
giáo, lúc làm người bán hàng Tạp hoá. Khi biết được tôi cũng chẳng buồn
phiền vì Cô. Mặc dù trước đó Cô có hứa với tôi, nhưng hoàn cảnh và sự việc
làm cho cuộc sống thay đổi, ai mà biết trước được.
Phần 4
Năm học thứ 2
Chuyện gì rồi cũng quen dần, từ nơi ăn, chốn ở, tình bạn và học tập. Chỉ
trong vòng một năm mà dường như chúng tôi là anh em cùng chung một Gia
đình không hơn, không kém.
Sau một tháng Hè trở lại, tay bắt, mặt mừng, sự hội ngộ tăng niềm vui
sướng, kể lể nhau nghe trăm ngàn mẩu chuyện thật là lý thú vô cùng. Cũng
như năm đầu tiên, khi bước vào niên học mới, giờ giảng đầu chỉ là giờ nhắn
nhủ, làm quen, chuyện trò với một Thầy Chủ nhiệm mới.
Ông ta là một Kỹ sư Địa chất vừa từ Bắc vào Nam công tác. Tên là: Đinh sĩ
Liển, tuổi trạc bốn mươi, người Hà tỉnh nói tiếng trọ trẹ khó nghe nhưng mềm
mại và dịu dàng. Nên cũng dễ thu hút các nàng thiếu nữ phương Nam. Hồi đầu
ông nói rất khó nghe, cứ hỏi đi, hỏi lại nhiều lần cảm thấy thấy vô duyên, dần
dần hơi quen, cuối cùng ngày nào cũng nghe trên mục giảng mãi rồi trở thành
bình thường. Về mặt tình cảm ngoài giờ làm việc ông ta rất thoải mái và dễ
chịu hay nói cách khác làm gì cũng được, đừng vượt quá những gì không cho
phép. Nhưng khi vào làm việc thì rất là nguyên tắc, vì thế nhiều anh thanh
niên Nam bộ khoá tôi không hiểu rõ về ông hoặc hiểu một cách cạn cợt mà sau
nầy phải hối hận dài dài.
Lời nói đầu tiên của ông ta chơi ra chơi, làm ra làm, học ra học thì mới đạt
kết quả tốt. Như tôi đã kể phần trên là một số anh em trong lớp sau nầy phải
hối hận về việc làm của mình tôi nghĩ là đúng, đừng bao giờ trách ông ta sao
quá đáng. Bởi vì ngay buổi đầu, ông đã nói đi, nói lại chuyện chơi và làm việc
rất nhiều lần mà không màng đến.
Vào đề! Ông nhấn mạnh những khuyết điểm tồn tại của năm học vừa qua
mà không đưa ra một ưu điểm nào cả. Rõ ràng đâu có ưu điểm mà nêu lên để
khen ngợi. Ông đề nghị thay đổi ngay bộ máy Lãnh đạo lớp cũ trong vòng
ngày hôm nay, thì mọi việc có thể thay đổi được và hướng phát triển lớp sẽ
khấm khá hơn. Hầu thực thi đúng đường lối, phương hướng thi đua của nhà
trường một cách triệt để. Lạ thật bản chất của lớp tôi hồi ấy từ ngày đầu cho
đến khi ra trường trước sau như một, không cầu tiến, ba phải, thế nào cũng
gật đầu cả.
-Ông hỏi tất cả có nhất trí không?
-Tất cả đồng nhất trí, công bằng mà nói khi ông muốn là trời muốn, anh em
chúng tôi chỉ biết bỏ phiếu thuận vì đây là một sự lựa chọn sẵn từ cấp trên.
Sau khi đã đồng ý, ông tuyên bố giải tán Ban Cán sự cũ và bầu Ban Cán sự
mới. Tuy là giải tán Ban Cán sự cũ nhưng trong đó chỉ phân nửa mà thôi,
người đâu mà thay một lượt cho đủ. Trong số những người ra đi đầu tiên là
anh Hậu kế đến là tôi và vài ba anh chị khác. Người thay thế lớp trưởng kỳ
nầy là anh Đức. Anh Đức vốn là một Đoàn viên uy tín của nhà trường và là Bí
thư của lớp, anh có vẻ am hiểu tâm lý anh em, tính tình hiền hậu, dễ mến.
Chính những ưu điểm và lợi thế đó nhà trường muốn đặt anh vào vị trí lớp
trưởng. Tôi nghĩ cũng đúng thôi, bởi vì lãnh đạo một tổ chức phải cần có con
người như thế.
Qua phần bầu bán tôi thấy gương mặt Thầy Chủ nhiệm rất dễ chịu và hy
vọng rất nhiều. Bắt tay anh Đức ông ta chúc mừng và gởi hết niềm tin vào đó.
Phần kế đến ông ta đi thẳng vào ngành nghề. Ví dụ như: Những môn học
chuyên môn, cách thức học tập thế nào để đạt được kết quả cao. Năm thứ hai
nầy chúng tôi phải học các loại máy Khoan, khoan thăm dò, khoan Địa tầng,
đánh giá Địa tầng, cách xử lý sự cố, đo vẽ trắc đạc, lấy mẩu đất, vẽ bản vẽ,
viết thuyết trình báo cáo. Ngoài ra chúng tôi phải học thêm những môn phụ
như Thể dục thể thao, Quân sự, cách tổ chức Đội khoan và tính toán Lao động
tiền lương. Tiếp theo ông nhấn mạnh vấn đề quan trọng là sau khi học Lý
thuyết năm thứ hai xong. Chúng tôi phải lên đường đến một cơ quan Thủy lợi
nào đó để thực tập tay nghề Công nhân, thời gian là một tháng. Nơi nào và
chừng nào thì hiện tại chưa rõ. Điều cần nhất là chúng tôi phải chuẩn bị tinh
thần. Mọi tin tức sẽ được thông báo trong thời gian tới.
Công việc học tập năm thứ hai khác hẳn năm đầu tiên rất nhiều, ông chia
chúng tôi thành từng nhóm một, lẫn lộn người giỏi, người trung bình và người
kém với nhau, mỗi nhóm làm ba người. Sau khi lên lớp vào buổi sáng xong, thì
buổi chiều tập trung lại ôn tập, người nào giỏi có nhiệm vụ giúp đỡ và hướng
dẫn người kém. Nếu trường họp không giải quyết được vấn đề sẽ có Thầy Chủ
nhiệm hoặc Giáo viên bộ môn trực tiếp hướng dẫn. Có nghĩa là làm thế nào
mỗi học viên đều phải thấu hiểu vấn đề một cách thừng thuộc. Trên nguyên
tắc và lý thuyết thì thấy rất là ngoạn mục, chính bản thân tôi cũng công nhận
và cho đây là một phương pháp tuyệt vời. Tôi nghĩ. Có lẽ ông đem những kinh
nghiệm của ông từ những năm học Đại học ngoài Bắc vào để áp dụng cho
nhanh chóng và hiệu quả hơn. Nhìn một cách khái quát năm thứ hai nầy
ngành chúng tôi sẽ tiến nhanh vượt bực.
Sau ba tiếng đồng hồ, nào là bầu bán, thảo luận dự án nầy, dự án nọ, tôi
nhận thấy tinh thần anh em bắt đầu bải hoải, ông ra lệnh cho nghỉ trước một
tiếng về nhà nghỉ cho khỏe để chuẩn bị ngày mai lên lớp bình thường.
Với những giây phút vật lộn với đất và đá ở trường lớp vất vả, mệt nhọc có
lúc muốn bù đầu, bù cổ. Bởi những danh từ chuyên môn mới, khó hiểu, nhưng
khi thoát được về nhà thì như đàn Chim vỡ Tổ. Anh thì đàn, chị thì ca hát,
chọc phá ầm vang. Thậm chí ảnh hưởng đến hàng xóm gần bên, rồi tai tiếng
lên Ban Giám hiệu nhà trường, cho nên ông Chủ nhiệm có nhiều lần nhắc nhở
và họp tới, họp lui tìm Thủ phạm. Nhưng rất tiếc không ai chịu cha ăn cướp.
Ngày qua ngày, tháng qua tháng nhanh như chốp mắt, lần lượt đi vào những
kỳ thi cuối môn, chúng tôi phải tranh thủ thời gian, có lúc phải thức rất khuya
trong chiếc mùng ngủ, bên ánh đèn Nến loe loét để hoàn thành những Bản vẽ
và ôn lại những bài vở để thi cho được kết quả cao.
Điểm qua những đường lối và kiểu cách học tập mới, kỳ thi năm nay tất cả
đều đạt kết quả. Tuy không cao lắm, nhưng cả Thầy lẫn trò ai cũng hài lòng.
Sau khi thi xong, chúng tôi được tập trung lại để nghe thông báo, cũng như
bàng kế hoặc lên đường đi thực tập. Cuộc đi thực tập tay nghề Công nhân kỳ
nầy được tổ chức rất rình rang và chu đáo, vì số lượng người khá đông, trên
dưới bốn chục người. Thời gian qui định là một tháng, địa điểm là Ty Thủy lợi
Tỉnh Sông bé, một tỉnh lỵ thuộc miền Đông Nam Bộ. Tất cả từ Vật dụng đến
Thức ăn là phải tự túc từ trường mang đi, do đó rất cồng kềnh và phức tạp.
Cơ quan nơi đó chỉ tạo điều kiện cho chúng tôi thực tập và chỗ ở. Ngoài ra
không có gì hết.
Đầu tháng 7-1979 chiếc xe khách họp đồng của Xí nghiệp quốc doanh Tiền
giang đã chờ trước cổng trường đúng tám giờ sáng, chúng tôi cho tất cả hành
lý lên xe, rồi cùng nhau mỗi người khuân vác những vật dụng cần thiết như
Gạo thóc, đồ dùng tập thể lên sau. Ông Chủ nhiệm bắt đầu kiểm tra lần cuối,
đúng chín giờ như dự định, chiếc xe dần dần chuyển bánh. Anh em trong đoàn
tỏ vẻ vui mừng, cười nói xôn xao, đàn hát vang trời, thật là sinh động y như
một cuộc du ngoạn không hơn, không kém.
Khoảng mười giờ, chiếc xe qua khỏi cầu Tỉnh Long an, giữa cánh đồng trống
rộng, mênh mông. Những ngọn lúa non hai bên đường phất phới theo làn gió,
gọp thành những lượn sóng nhấp nhô trông rất đẹp mắt. Nhìn màu lúa mạ
xanh ngát một trời, đang vươn mình trong nắng ấm, xuyên qua cửa sổ tôi
miên man và cảm nhận rằng, chúng tôi những người đi làm Địa chất cần phải
phác huy và làm đẹp hơn nữa để cánh đồng luôn mãi một màu xanh. Gió trời
nhè nhẹ thổi, dịu mát lòng người len lén qua từng ô cửa sổ, phủ lấp những giây
phút tưng bừng náo nhiệt, thỉnh thoảng tôi quây đầu về phía sau, nhìn quanh
thì thấy những anh chị yêu quí của tôi đang im lìm trong giấc ngủ. Có lẽ Họ
mệt lả vì đêm liên hoan tối qua. Nhưng Họ chỉ chộp mắt trong khoảnh khắc
rồi trở lại vui mừng, hớn hở. Không vui sao được, khi được đi xa sau hai năm
dài học tập mệt mỏi nơi nhà trường. Tôi nghĩ tâm trạng Họ bây giờ như đang
được du hí một vòng, mà không ngỡ mình đang đi thực tập hay đang đi học.
Tuổi trẻ ăn chưa no, lo chưa tới, chúng tôi rất hồn nhiên và bình dị.
Ra khỏi Bình chánh, rồi Bình điền, Phú lâm xe rẽ trái vào xa lộ Đại hàn chạy
một mạch về thị xã Lái thiêu và điểm cuối cùng là Thủ Dầu Một. Rất tiếc là xe
không xuyên qua thành phố Hồ chí Minh để ngắm nhìn Sài gòn hoa lệ, cảnh
náo nức nhộn nhịp của một thủ đô ngày nào được mệnh danh là Hòn ngọc
Viễn đông. Gần đến Bình dương thì ai ai cũng đều tỉnh giấc để nhìn hai bên
đường vẻ đẹp của xứ Măng cục, Lôm chôm và những vườn Cao su mung mút
một trời.
Thật đúng nghĩa của một Miền Đông Nam Bộ, mới mười một giờ trưa mà
nắng chói chang, oi bức, hừng hực như lửa cháy rất khó chịu, cơ thể khô khan
dường như chất nước bị bốc đi dần trong đáng sợ. Cái nắng khác hẳn Miền
tây Nam Bộ. Tuy, nắng chẳng thua gì nhau nhưng không oi bức đến thế. Vừa
bước xuống xe thấy cái Giếng ai cũng muốn nhào đến đó tát mạnh vài Gàu cho
đả mát.
Chúng tôi đến Ty Thủy lợi khi Mặt trời vừa đứng bóng. Anh em bụng đói rã
rời, thân xác mỏi mòn vì cả nửa ngày trời ngồi trên xe chật hẹp và cúm núm.
Ban lãnh đạo Đoàn làm việc với Ty xong, chúng tôi được đưa về những dãy
nhà vừa mới cất của Ty để tạm nghỉ đôi hôm, để chờ ngày lên đường đi Công
trường. Lúc nầy mạnh ai nấy tự sắp xếp riêng cho mình chỗ nghỉ tạm. Nam
theo nam, Nữ theo nữ rõ ràng. Phần ăn uống có toán chị nuôi của nhà trường
đi theo phục vụ cho nên cũng an tâm. Trọn nguyên buổi sáng hôm ấy, anh em
chỉ ăn tạm vài miếng khoai mì và cốc Cà- phê đen trước khi đi, cho nên ai
cũng đói rã người. Chúng tôi chờ mãi đến chiều mới có cơm vào bụng, thật là
vất vả.
Ty Thủy lợi Sông bé được tọa lạc cách thị xã Thủ dầu một khoảng đường
bốn cây số về hướng nam, nằm trên ngọn đồi trọc không cao lắm, diện tích đất
rộng lớn, xung quanh trồng chừng mười cây Bã đậu che mát. Những cơ quan
trực thuộc Ty Thủy lợi như: Văn phòng Trưởng ty, Đoàn Khảo sát thiết kế,
Công ty xây dựng Thủy lợi, Phòng Hành chánh Tài vụ, khu nhà ở tập thể của
Cán bộ và Công nhân viên tất cả đều được qui tụ chung trong khu vực nầy.
Bởi thế mọi quan hệ cũng như sinh hoạt rất dễ dàng. Phía phải Ty là một
thung lũng, dọc theo thung lũng nầy người ta trồng rất nhiều thứ như: Mì sắn,
Chuối và Rau muống. Chính giữa là con Suối chạy dài chỉ có nước vào mùa
mưa, còn vào mùa nắng thì khô cạn. Phía sau Ty là một vùng đất trống rộng
hàng ngàn mẫu đất thênh thang dài vô tận, không cây cối và cỏ dại, xa xa lố
nhố vài ngôi Mộ cổ. Điều đáng nói ở đây cái gì cũng có thể thông cảm và chấp
nhận được, nhưng tình trạng nước nôi rất khan hiếm vào mùa khô. Chính lẽ
đó cũng ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống của con người nói chung và Cán bộ
Công nhân viên nói riêng nhất là phụ nữ.
Hai ngày trôi qua với mọi thông báo, sinh hoạt, hội họp trực tiếp với Ban
lãnh đạo Ty và Đoàn Khảo sát thiết kế, chúng tôi chuẩn bị hành trang lên
đường đi công trường. Trong chuyến đi nầy chúng tôi công tác trực tiếp chung
với hai đội khoan của Ty. Hiện tại Họ hóa chúng tôi như một công nhân chính
thức mà không còn là một học sinh nữa. Họ đòi hỏi chúng tôi phải vận dụng
hết những kiến thức đã học vào công việc, ban ngày chúng tôi phải làm việc,
ban đêm về nghiên cứu học thêm. Thời gian cứ thế cho đến khi công trình
hoàn tất.
Một đoàn xe gồm ba chiếc, vừa họp đồng vừa của Ty lẫn lộn chở nặng cồng
kềnh những máy móc, dụng cụ và người di chuyển è ạch gần cả ngày trời, vượt
gần bảy chục cây số đường đồi để đến công trình Hồ chứa nước Sam rin.
Dự án Hồ chứa nước Sam rin thuộc xã Bù nho, Huyện Phước long Tỉnh Sông
bé. Hồi ấy Sông bé được kết họp bởi ba tỉnh Bình dương, Bình long và Phước
long. Ba tỉnh nầy nằm trên vùng bình nguyên Đông Nam Bộ, nơi đây đường xá
rất hiểm trở, chỉ có rừng già và cây Cao su mà thôi. Nguy hiểm nhất là vào
mùa mưa rất trơn trợt. Rừng được chia làm hai loại là Rừng già và Rừng lồ ồ,
thổ nhưỡng toàn một màu nâu đỏ hay còn gọi là đất đỏ ba gian. Muổi, Dắt,
Đỉa, Cuốn chiếu là những thứ không thể thiếu của núi rừng Sam rin. Hể chạm
đến nó là máu chảy, xưng phù và ngứa ngáy. Về mặt dân cư nói chung là
người dân tộc Họ sống từng nhóm một, có thể là một họ tộc hay một Gia đình
gì đó còn nói Họ là dân tộc nào thì tôi không rõ. Vì thời gian chúng tôi công tác
nơi đây quá ngắn ngủi nên chưa tìm hiểu được. Họ sống rải rác cách nhau
chừng vài cây số một nhóm nhà, dân số rất ít. Chung quanh khu ở của Họ rất
lớn là những nương rẫy trồng Ngô và Bầu hình số tám. Trong những năm sau
giải phóng chính phủ đả quy hoặch Sam rin thành một vùng kinh tế mới, nên
đã đưa gần năm chục hộ dân từ Hà Nam Ninh vào lập nghiệp. Những người
nầy đã có mặt sẵn ở đây trước khi chúng tôi đến công tác. Chính những lý do
đó Sam rin cần phải có một Hồ chứa nước trong tương lai, để phục vụ cho số
dân cư nầy và một số người dân tộc hiện đang sinh sống. Song song cũng cung
ứng một lượng nước lớn vào mùa khô để đáp ứng cho công tác Nông nghiệp.
Dự án và kế hoặch trước mắt thì thấy rất là khả quan, nhưng khi chúng tôi
vừa đến nơi thì thấy rất nhiều căn nhà bị bỏ trống hơn hai phần ba và đang
rụi dần theo thời gian. Cũng may, chính những căn nhà nầy đã che nắng, che
mưa anh em chúng tôi trong những ngày thực tập. Còn nếu không thì vất vả
vô vàn. Có lần tôi tò mò hỏi ông Bác láng giềng người Bắc vào lập nghiệp ?
Thưa Bác!
-Tại sao những căn nhà nầy không có người ở mà cất lên làm chi cho phí vậy
Bác?
Ông Bác trả lời một cách hiền hoà và từ tốn.
-Lúc đầu, sau khi nghe vào Nam làm kinh tế thì ai ai cũng ùng ùng đăng ký
xin đi, đến khi đi thì Họ không chịu đi. viện lý do nầy, lý do khác, cháu biết
muốn bỏ quê hương mà đi xứ khác người ta đắn đo nhiều lắm, tôi cũng thế,
bởi vì nghèo và tương lai các cháu nên đành vậy thôi. Còn trong nầy kế hoặch
đưa ra thì nhà nước phải làm, chuyện vào đông đủ hay ít hơn nhà nước chưa
biết trước cho nên sự thể mới ra thế nầy.
Ông nói tiếp:
-Lý do thứ hai, khi vào được đến đây vài ba tháng, bỗng dưng Họ biến từ từ,
một số về quê trở lại, một số có thân nhân trong Nam Họ theo thân nhân đi
làm ăn nơi khác. Tôi rất tiếc không quen ai nên còn nằm nơi đây nếu có thì
cũng biến mất rồi.
Nghe ông Bác kể tôi mới vỡ lẽ và bùi ngùi cho số phận con người.
Nhiệm vụ của chúng tôi đến đây là khoan dọc tuyến Suối Sam rin, chiều
dài gần một cây số, chiều ngang là năm trăm mét và nghiên cứu bãi vật liệu
cách đó năm trăm mét về hướng Đông. Mục đích khoan là theo giỏi Địa tầng
xem trong tương lai có thể xây dựng Hồ chứa nước được hay không.
Suốt ba tuần lễ miệt mài công tác tại Sam rin, tôi thấm nhuần được câu nói
của Cô Lan ngày nào, dù công việc học tập rất khô khan và mệt nhọc, nhưng
lắm lúc tôi cảm thấy thú vị vô cùng. Tại sao? Vì ngành nghề nầy nói chung
mang đầy tính chất Kỹ thuật và Khoa học. Rồi va chạm thực tế, sống hoà đồng
trong môi trường thiên nhiên, tương lai mang lại lợi ích cho mọi người. Bao
nhiêu đó cũng đủ làm cho tôi và những người đồng hành nhiều tự hào, cảm
hứng và hạnh phúc.
Trong cuộc sống dù ít hay nhiều có cái tham khổ, miệt mài, chịu đựng, chung
độn, đoàn kết và thông cảm. Tất cả những thứ nầy được góp lại thành một
tình yêu, mà đã nói là tình yêu thì dẫu sao đi nữa đương nhiên nó phải cao
đẹp. Cũng chính trên công trường nầy, cũng chính trong hoàn cảnh nầy nó đã
làm cho nhiều con Tim run động, dậy sóng, trong đó cũng có tôi và tôi đã bắt
đầu yêu. Rồi yêu anh từ đó, người yêu ấy là anh bạn cùng lớp, cùng đoàn và
anh ta chính là người bạn đoơi yêu quí của tôi ngày nay.
Ngày ấy thật đẹp, đẹp vô cùng. Ngày ấy thật tuyệt vời, tuyệt vời vô cùng.
Ngày ấy chính là những ngày…………..
Sau khi Công trình hoàn tất đúng thời gian qui định, chúng tôi được lệnh rời
khỏi Sam rin để trở vể Ty thực tập tiếp công việc hành chánh như: Vẽ lại tất
cả những gì đã thu thập được ở hiện trường và viết lên thành Bản báo cáo.
Cũng ba chiếc xe quen thuộc đã đưa chúng tôi đi, bây giờ cũng chính nó đón
chúng tôi về. Nhưng lần nầy nó lại vất vả hơn vì nặng tải. Ở rừng ba tuần lễ,
tranh thủ lúc rảnh rỗi và ngày cuối tuần anh em gái trai đua nhau đi tìm kiếm,
thâu nhặt những cây Huyết rồng, Hà thủ ô và những cành hoa Lan rừng đủ
sắc. Nói chung hể có thứ gì là lạ là anh em chúng tôi mang về làm kỷ niệm. Các
Bác Tài xế thoạt đầu hơi khó chịu, từ chối những thứ kỳ cục nầy, nhưng rồi
cuối cùng lời qua, tiếng lại đành thông cảm và vui vẻ chở về cùng. Mỗi người
mang một ít, cả đoàn về đền Ty thành một đống hàng khổng lồ.
Về đến Ty, khuôn viên nơi chúng tôi tạm trú nếu ai có dịp đi ngang qua đều
ngỡ rằng như phố hàng Hoa, treo lủng lẵng, lung linh trước hành lang nhà
trong rất ngoạn mục.
Chiều hôm đó ngồi ăn cơm với nhau tại nhà bàn của Ty, tôi tâm sự với Đức
và anh Hậu rằng ngày mai thứ bảy, tôi muốn lén về nhà một chuyến, viện lý
do là về Gia đình xin ít tiền tiêu xài vì hiện tại túi tôi đã rổng thấy khó chịu
quá. Hai anh bàng lùi không muốn tôi đi, bảo tôi cố gắng thêm một tuần nữa
là về rồi có vì mà vội. Hai anh bảo nếu đi ngang như thế nầy, lỡ có chuyện gì
khó ăn, khó nói với Thầy Chủ nhiệm lắm. Có lý, nếu đi như thế rõ ràng là tôi
phạm kỷ luật, vì trong thời điểm nầy cấm không một ai được đi đâu cả, chớ
đừng nói chuyện về nhà hàng trăm cây số, còn muốn làm điều gì thì phải thông
qua Ban lãnh đạo Đoàn. Tuy nói là về xin ít tiền rồi lên ngay, nhưng đó là lý do
nhỏ, lý do khác là tôi nhớ mẹ tôi vô cùng và muốn rời xa chốn nầy một vài
hôm cho thoải mái tinh thần. Hơn nữa hai mươi mốt ngày sống nơi rừng núi
Sam rin. Mặc dầu có rất nhiều kỷ niệm nhưng tôi quá mệt mỏi và chán nản
vô cùng. Tôi ngồi trầm ngâm không nói một lời, gương mặt không vui, vì là
phụ nữ, hai anh sợ tôi giận. Cuối cùng cũng chìu tôi và hứa sẽ giúp tôi trong
thời gian tôi vắng mặt. Kể lại những lời nầy tôi thành thật xin lỗi anh Đức và
Hậu với những hành động không tốt của tôi.
Sáng thứ bảy tôi dậy sớm, sắp xếp rất gọn gàng cho một chuyến đi, tôi đón
xe thẳng về Sài gòn rồi về Tiền giang trong lặng lẽ, dường như mọi người xung
quanh tôi chẳng ai hay biết gì cả, cứ ngỡ tôi dạo chơi gần đâu đó. Về đến nhà
đúng mười giờ sáng tôi thấy sung sướng, thoải mái vô cùng như con Chim vừa
được người ta thả ra khỏi lồng. Ánh mặt trời đã rọi hẳn trong tôi, ấm áp, dịu
dàng và trong sáng. Gặp lại mẹ tôi, các em, bè bạn sau những ngày đi xa, tôi
vui mừng kể trăm ngàn câu chuyện nơi núi rừng sơn cước. Đêm ấy, tôi cùng
bè bạn dạo chơi một đêm đầy thỏa thích. Nghĩ cũng lạ lúc ở Công trường
trông cho ngày đêm qua mau mà sao chờ lâu quá, còn về đến nhà xoay qua,
trở lại là đã hết một ngày trong tít tắc.
Cơn vui chưa thỏa, nỗi mừng chưa vơi là lại chuẩn bị lên đường cho kịp lúc.
Tuy chưa thỏa mãn nhưng lòng tôi rất vui và thoải mái.
Khoảng mười hai giờ trưa ngày Chúa nhật, trời vừa đứng bóng, nắng chang
chang tôi đã có mặt tại nhiệm sở đúng hẹn mà không một ai hay biết gì cả. Tôi
để tay nhẹ vào ngực và thầm nói. Hên quá.
Từ trên xe bước vào cổng tôi thấy các chị đang lốm nhốm ở nhà ăn, đang tập
tụ chuyện trò vì đó, tôi bước vào chào mọi người, mọi người hỏi tôi đi đâu ?
Mà Sao không thấy ăn cơm vì cả, phần cơm của Hoa còn chừa , vậy Hoa ăn đi
để đói. Ngoài ra chẳng hỏi vì thêm. Tôi trả lời dạ, các chị để em tự lo. Lại một
lần hên nữa, hú hồn, hú vía, rồi tôi ngồi ăn một mình và các chị cáo về.
Tuần lễ còn lại ở Ty Thủy lợi Sông bé nói chung rất thoải mái về mặt tinh
thần hơn những ngày nơi Công trường Sam rin, nhiệm vụ của chúng tôi rất
đơn giản như hội họp, đóng góp ý kiến, rút kinh nghiệm việc làm vừa qua để
cùng nhau trao dồi kiến thức. Sau những giây phút đó chỉ biết ăn no đi dạo
vòng quang tối về ngủ. Nặng nề nhất là Ban lãnh đạo Đoàn phải tập trung vào
vẽ Bản vẽ, viết Báo cáo để tường trình lên Ban lãnh đạo Ty trước khi về
trường.
Ròng rã một tuần làm công tác hành chánh xem như đã xong, thời gian và
kế hoặch tất cả đạt tiêu chuẩn, giờ chỉ còn giai đoạn cuối cùng là chúng tôi và
Ty phối họp tổ chức một đêm liên hoan chia tay.
Đêm liên hoan thật đình đám, có đông đủ tất cả mọi người trong Ty, vào đầu
lời khai mạc.
-Sự cảm ơn của ông Đoàn trưởng đến vớí Ban lãnh đạo Ty và mọi người.
-Sự cảm ơn của Đại diện Học sinh.
-Lời khen ngợi của ông Trưởng ty và ông Đoàn trưởng đoàn Khảo sát thiết kế.
-Lời khen ngợi của ông Trưởng phòng Địa chất.
Sau đó cùng nhau nâng ly chia vui, nói lời chia tay, văn nghệ, ôi thôi đượm
tình đồng nghiệp .Tôi còn nhớ thâm tình nhất là mấy anh công nhân khoan
trong hai tổ cùng chúng tôi lặng lội núi rừng vừa qua thật đậm đà và sâu sắc.
Họ nâng ly liên tục hết người nầy, đến người khác, luyến tiếc, thương yêu, hứa
hẹn đủ điều. Buổi liên hoan kéo dài đến mười hai giờ khuya chưa dứt còn lác
đác những mối tình đồng nghiệp. Họ cứ dằn co, ngã nghiêng, nghiêng ngã
bằng những ly rượu mãi mà không vơi.
Thầy Chủ nhiệm nhắc nhở chúng tôi nhất là mấy anh bạn Nam tranh thủ về
ngủ sớm, ngày mai còn chuẩn bị lên đường về trường cho kịp lúc. Thầy không
muốn giờ chót xảy ra chuyện nầy, chuyện nọ, phiền phức. Ông nói thì mặc ông
nói, đêm đó chẳng có ngoe nào chịu đi ngủ sớm cả. Anh thì còn say, anh thì
sửa soạn hành trang, các chị cũng thế, nôn nao, lục đục sáng đêm. Họ thao
thức mong ngày về vì xa nhà đúng tròn một tháng rồi. Riêng tôi thì chẳng nôn
nóng vì cả, vì tôi đã lén về cách mấy ngày trước rồi. Có nhiều chị bạn hỏi vui?
-Sao không nhớ nhà hả, thấy có vẻ bình thản thế ? Tôi trả lời.
-Nhớ sao không ! Sớm muộn gì ngày mai cũng có mặt ở trường thôi.
Nhìn đồng hồ còn mười phút nữa là tám giờ sáng, chiếc xe đò họp đồng của
Xí nghiệp vận tải Tiền giang đã có mặt đúng hẹn. Có lẽ Họ lên đây từ lúc sớm,
anh em chúng tôi cho hành lý lên xe, lần nầy không nặng nề hơn lần trước vì
lương thực đã ăn hết sạch sành sanh, nhưng hơi cồng kềnh. Bởi vì mang rất
nhiều vật quí báo từ rừng về như hoa Lan, Hà thủ ô và Huyết rồng.v..v…nói
chung cả Thầy lẩn trò ai cũng mang về một ít làm kỷ niệm, có anh mang rất
nhiều cứ ngỡ như đi bổ hàng về. Cuối cùng chúng tôi cùng nhau lên xe, cũng
như lượt đi bổn phận Thầy Chủ nhiệm phải kiểm tra quân số lần chót, rồi mới
bắt đầu cho xe chuyển bánh.
Quãng đường từ Thủ dầu một về Tiền giang không âm vang rộn ràng như
tháng trước mà chỉ nghe những tiếng cưa gổ của mấy bác Tiều phu gần đâu
đó.
Xe dừng lại trước cổng trường. Khoảng mười hai giờ trưa, trời đang đứng
bóng. Chúng tôi xúm nhau xuống hàng và mạnh ai nấy về chỗ cũ của mình.
Những gương mặt bơ phờ, những tà áo nhăn nheo, tay xách hoa Lan, vai
mang Balô, túi xách đi thấy khổ não như người bại trận trong rất buồn cười.
Mệt thì có mệt, te tua thì có te tua, nhưng khi vừa bước vào căn nhà thân yêu
thì chứng nào, tật nấy. Như đàn Ong vỡ tổ. Có anh trêu. Trên đường về có ai
thấy cái gì hay đẹp hãy kể nhau nghe. Thiên hạ trả lời toàn thấy hai lỗ mũi.
Buổi chiều hôm ấy, chúng tôi trở lại cuộc sống bình thường sau một tháng
nơi núi rừng Sông bé. Tất cả được nghỉ ngơi, ai muốn làm gì thì làm, tự do.
Nhưng tất cả sáng mai phải lên lớp đầy đủ như thường lệ.
Sáng ngày 01 tháng 8 chúng tôi lên lớp lần cuối của năm học. Bước đầu Thầy
Chủ nhiệm điểm sơ chuyến thực tập tại Ty Thủy lợi Sông Bé vừa qua, ông
đánh giá cao về tinh thần kỷ luật cũng như học tập, sự đoàn kết, tương thân
tương trợ cùng cơ quan bạn (Ở đây tôi cũng nói thêm Sự tương thân tương
trợ) là vì những năm 1977-1978 tình hình lương thực ở tỉnh Sông nói chung và
Ty Thủy lợi nói riêng đang gặp rất nhiều khó khăn, đời sống từ Cán bộ đến
Công nhân viên phải ăn Mì, BoBo và Khoai độn.Chúng tôi những người từ
Miền Tây lên may mắn hơn họ là ăn chỉ toàn Gạo. Bởi thế trong hoàn cảnh
nầy chúng tôi buộc phải đổi phân nửa Gạo sang Mì, Bobo, Khoai để gọi là chia
cơm, xẻ áo và cùng Họ chịu gian khổ trong những ngày công tác.Chính những
nghĩa cử và tinh thần cao quí ấy, mà tất cả Cán bộ Ty đã nhiệt tình giúp đỡ
anh em chúng tôi trong thời gian thực tập và dành rất nhiều tình cảm. Bằng
chứng được anh em thể hiện rõ nét trong đêm liên hoan chia tay.
Ngoài vấn đề khen ngợi, ông không một lời chê trách. Có lẽ ông tế nhị thông
cảm được những ngày cực khổ trên núi rừng Sam rin. Sự thật làm gì mà
không khuyết điểm. Cuối cùng ông chúc anh em chúng tôi một mùa Hè tại quê
nhà thật vui tươi và hạnh phúc. Rồi nhấn mạnh hai, ba lần nhớ về trường cho
đúng hẹn. Đừng để Thầy và các bạn trông. Vừa nói vừa cười, có anh giởn mặt
thốt lên những lời thừa thải (Trễ ít ngày được không Thầy) Ông trả lời gọn
nhẹ.
Tuỳ các em, việc nầy tôi nói từ khi bước vào năm học mới. Rồi chào tạm biệt
ra về.
Phần 5
Năm cuối cùng
Một tháng Hè vùn vụt trôi qua, cứ rong chơi khắp nẻo mà chẳng giúp
được gì nhiều cho mẹ, cho em thật hổ thẹn vô cùng. Trong lòng muốn làm hết
việc nầy đến việc khác, để bù đấp lại những công lao mà bà đã từng lo lắng.
Nhưng rồi cũng chẳng làm được việc gì, cứ hẹn nay, hẹn mai, cuối cùng ngày
giờ trôi qua nhanh quá. Về phần bà thì cũng chẳng buồn phiền vì tôi cả, mà
ngược lại còn thông cảm nỗi mệt nhọc của những ngày nơi trường lớp và nhất
là thời gian tôi đi thực tập tại Sông bé xa xôi.
Thời gian Hè ỏ nhà tôi thường nhìn thấy nét u buồn của bà rồi dâng lên nỗi
thương hại người mẹ ở ngày mai, tôi thật đau lòng. Cha tôi thì mất sớm, lúc tôi
vừa tám tuổi đầu, các em còn nhỏ dại quá. Thời gian cứ nối tiếp thời gian mà
đi, tôi thầm nghĩ ngày mai học xong , ra trường, rồi nhận công tác phương
xa, bao nhiêu đó cũng đủ nói lên sự khổ cực, chịu đựng của mẹ tôi trong
những ngày sắp tới sẽ như thế nào.
Chỉ còn vỏn vẹn hai ngày nữa, là tôi phải hành trang trở lại trường như bao
người khác để hoàn thành nốt năm cuối cùng.
Đúng chiều 30 tháng 8 tôi có mặt tại trường đúng hẹn như bao người khác.
Gặp lại nhau anh chị em, bạn bè sau một tháng trời xa cách, nỗi vui mừng vô
tận, nhưng trong lòng cứ man mán nỗi lo âu điều gì bất ổn của mấy ngày qua.
Nhiều lúc suy nghĩ phải chi đừng có Hè, Hạ gì cả cứ chăm chú học mãi cho đến
ngày ra trường thì đâu có chuyện gì xảy ra, đàng nầy về nhà có mấy hôm mà
gieo vào người đủ thứ phân vân, lo sợ, vô duyên thật.
Ngày 01 tháng 9, bước vào năm học mới và cũng là năm cuối cùng. Chúng
tôi được triệu tập trước sân cờ để nghe ông Hiệu trưởng thông báo, nói
chuyện, dặn dò gần xa mất một tiếng đồng hồ và một vài phát biểu của phòng
Tổ chức cũng như phòng Giáo vụ. Sau đó trở về lớp nghe tiếp buổi nói chuyện
của Thầy Chủ nhiệm. Lời đầu ông chúc chúng tôi sức khỏe và học tốt trong
niên học mới, kế đến ông nêu lên tầm quan trọng của năm học cuối cùng,
trước khi ra trường. Ông khuyên răn tất cả phải cố gắng, nỗ lực nhiều hơn
trong lĩnh vực học tập, đồng thời ông phiền trách và cảnh cáo một số anh chị
hiện chưa có mặt hôm nay. Ông bảo rằng ngày đầu rất quan trọng, chúng tôi
cần biết nhiều thông tin, thông báo của năm học mới. Nếu vắng mặt không lý
do rất khó làm việc. Mặt mài ông đỏ rần lên, giọng nói hằn học, giận dữ. Lập
đi, lập lại đôi lần, đìều nầy tôi đã nói với các anh chị trước khi về nghỉ Hè hồi
tháng trước. Thấy ông nổi cáo tôi sang qua nói nhỏ với chị Thanh
-Thế là nguy rồi chị ơi. Chị Thanh bảo
-Phải chịu thôi. Nếu tôi ở cương vị ông ta, buộc tôi cũng làm như thế.
Câu trả lời trên tôi cũng nghĩ chị ta cũng đang giận những người bạn đáng
trách của mình. “Một con sâu làm sầu nồi canh.“
Tuy hờn trách những người không có mặt hôm nay, nhưng dần hồi ông cố
giữ bình tỉnh trở lại, như không có việc gì xảy ra. Rồi ông đi sâu vào chương
trình sắp tới. Chẳng hạn: Chúng tôi phải học nốt những môn Khoa học còn lại
như: Nham thạch, Điạ chất công trình, cách vẽ một Bản vẽ, cách viết một Báo
cáo và cách thức lãnh đạo một Toán hoặc một Đội khoan.v..v…Tất cả những
thứ nầy phải hoàn tất trong sáu tháng, số thời gian còn lại chúng tôi phải chia
nhau thành nhóm ba hay bốn người tùy theo nhu cầu Cơ quan sở tại để thực
tập tay nghề của một Cán bộ Trung cấp Địa chất.
Đúng như lời ông nói, đúng một tuần lễ sau mấy Lão lề mề xách túi đến trình
diện. Ông bảo:
-Các Cậu biết hôm nay mấy tây chưa ? Trước khi các Cậu về nghỉ Hè tôi đã
nhắc đi, nhắc lại nhiều lần và nói những gì với ai ? Có lẽ các Cậu và các Cô
còn nhớ kỷ chứ.
Hai hôm sau Ban Cán sự lớp họp hành với ông như thế nào tôi hoàn toàn
không biết, nhưng những ngày sau đó tôi thấy các anh, các chị vẻ mặt buồn
hiu, lòng muốn hỏi mà không tiện sợ nghĩ lầm thì chết mất. Rồi các anh, các
chị âm thầm sắp xếp hành trang cá nhân sang nhập khóa đàn em 3D. Như vậy
là xem như những người nầy đã trả một giá rất đắc cho một tuần lễ nghỉ thêm
của mình tại quê nhà hay đâu đó.
Nhìn tổng thể thì thấy ông ta quá đáng và độc ác vô cùng. Vì những anh chị
nầy đâu phải là những người học kém cỏi vì đâu, hơn tôi nhiều là khác. Nhưng
có lẽ vì hoàn cảnh Gia đình thế nầy, thế khác mà không tiện nói ra nên đành
phải đi trễ. Tôi nghĩ ông va Ban Cán sự nên xem xét kỷ hơn. Cái gì trên đời
nầy không bao giờ tuyệt đối cả, riêng bản thân ta cũng thế.
Còn xét về mặt tổ chức thì ông hoàn toàn đúng, đúng một trăm phần trăm.
Vì nếu không thi hành kỷ luật gắt gao như thế chắc chắn đến hôm nay hay vài
ngày nữa vẫn còn các anh chị ở xa, xách túi đi tà tà chưa chịu vào lớp là khác.
Xoay quanh rồi cũng hết sáu tháng, anh em chúng tôi chuẩn bị bước vào kỳ
thi cuối môn, kỳ nầy tương đối khó khăn hơn, lý thuyết thì ít nhưng thực hành
thì nhiều. Chẳng hạn: khi học xong một đề tài là bên cạnh phải vẽ ngay một
Bản vẽ tương ứng. Nhiều lần lập đi, lập lại với con số và những Công trình
khác nhau, bởi thế đòi hỏi mỗi Học viên phải tập trung nghe giảng thì mới giải
quyết được vấn đề. Nhìn chung thì qua kỳ thi cuối môn ai ai cũng đạt, nhưng
kết quả thì chênh lệch. Điều nầy làm ông Chủ nhiệm và Ban lãnh đạo nhà
trường rất bất bình và đặc vấn đề .Tại sao như thế?
-Câu trả lời đơn giản, dĩ nhiên là khó, anh em cố gắng hết sức, mà nhà trường
thì đòi hỏi quá nhiều. Theo tôi nghĩ đây mới chỉ là bước đầu trong phạm vi
nhà trường. Hy vọng khi ra trường về các Cơ quan, Xí nghiệp anh em có dịp
va chạm với thực tế, chắc chắn mỗi Bản vẽ sẽ chính xác hơn, kỷ thuật, tay
nghề càng lúc càng tiến bộ hơn.
Xong kỳ thi bộ môn, chúng tôi đang chuẩn bị nhận giấy công tác tại các Ty,
Sở thì bỗng dưng được tin ngày mai họp. Thành lập Ban Cán sự lớp mới. Nữa
lại mới nữa, câu hỏi được đặt ra ? Kỳ nầy ai đây. Ông Chủ nhiệm cho tập
trung tất cả vào một buổi trưa Hè nắng gắt tại lớp học thường ngày. Bắt đầu
vào vấn đề, ông chê trách đủ thứ chuyện nào là học không đạt kết quả cao, nào
là tình trạng quan hệ nam nữ càng lúc càng lan rộng làm ảnh hưởng đến việc
học tập, thi đua chung.v..v…Trong số những người học không tốt cũng bị lỗi,
những người học tốt thì bị lỗi khác đáng trách hơn đó là quan hệ nam nữ.
Riêng tôi là con gái mà bị cả hai. Sơ lượt qua những khúc quanh trên, ông lấy
lý do đó tuyên bố thành lập Ban Cán Sự mới. Lần nầy về phiá nam giới thì xét
không còn ai xứng đáng đứng vào vị trí lớp trưởng nữa. Cho nên ông buộc
lòng hay tự chọn một chị nữ. Chị nữ nầy khi ra tranh cử không phải gặp một
đối thủ nào, do đó đắc cử vào vị trí lớp trưởng một trăm phần trăm và kế tiếp
thay đổi thêm một số lớp phó. Những người nầy khi được đề cử mà ai cũng
ngỡ ngàng. Anh bạn Đức dễ mến của tôi phải ra đi. Thật sự thì cũng tiếc, vì
anh ta làm việc rất tốt và học khá nhất nhì của lớp. Có lẽ vì bị một lỗi lầm nào
đó mà ông Chủ nhiệm và nhà trường thường để ý, quan tâm.
Ngày 02 tháng 2 năm 1980 chúng tôi mỗi người cầm trong tay giấy nhận
nhiệm sở với tư cách là một Cán bộ thực tập.Vác Vali lên đường đi khắp Miền
nam, anh chị em có vẻ hớn hở, phấn khởi vô cùng. Riêng tôi và bốn anh chị em
khác rất có duyên với Ty Thủy lợi Sông bé nên phải lên đường về lại Sông bé
lần hai. Lại một lần hội ngộ với quê hương nầy, tôi cảm thấy vui vui và ngộ
nghĩnh. Sao đời tôi mới hai mươi tuổi ngoài, mà chuyện gì cũng thường hay
lập đi, lập lại hai lần và cũng may, nơi đây nơi có sẵn những con người tha
thiết, tràn đầy tình cảm. Hy vọng trong những ngày tới cộng những công việc
mới sẽ thoải mái hơn.
Về đến Ty Thủy lợi Sông bé, trình diện xong. Chúng tôi được nghỉ vài hôm
thì gia nhập ngay vào hai Tổ khoan mà trước đây chúng tôi từng công tác
chung với Họ tại công trường Hồ chứa nước Sam rin thuộc xã Bù nho, huyện
Phước long. Cũng hai giàn khoan nầy, cũng những gương mặt quen thuộc nầy,
anh em chúng tôi vô cùng vui sướng. Nhiệm vụ của chúng tôi trong thời gian
nầy là phải hoàn thành hai công trình như sau:
-Thứ nhất là trạm bơm Tổng bảng.
-Thứ hai là Hồ chứa nước Tân mỹ.
Hai công trình nầy đều nằm trên địa bàn thuộc huyện Tân uyên, tỉnh Sông bé.
Công trình Tổng bảng được khởi công trước, thời gian công tác dự định là
hai tháng, chúng tôi có nhiệm vụ khoan, lấy mẩu đất, đánh giá Địa tầng, vẽ
Bản vẽ và viết Báo cáo.
Công trình còn lại là công trình Tân mỹ, công trình nầy tương đối lớn hơn,
thời gian công tác phải mất gần ba tháng, hình thức và nhiệm vụ thì giống
nhau. Nhưng đặc biệt chúng tôi phải nghiên cứu thêm bãi Vật liệu gần đó.
Trong năm tháng vật lộn tại hiện trường, tuy không phải lao động vất vả
bằng tay chân như những ngày thực tập tay nghề Công nhân, nhưng nặng nề
về phần trí óc ví dụ: Như phải điều tra và thu thập:
-Địa thế
-Tình hình Kinh tế, Dân sinh
-Giao thông vận tải
-Và tình hình Chính trị Địa phương cũng như nhiều lĩnh vực khác liên quan
đến Công trình.
Những vấn đề nầy chúng tôi trước tiên cần phải liên lạc với các Cơ quan Địa
phương thì mới thu thập được và đòi hỏi thời gian.
Sau khi hai Công trình được hoàn tất, chúng tôi cùng hai Tổ khoan rút về
Ty. Ở tại Ty. Hai bên công tác khác nhau.
-Về phần Tổ khoan; Họ có nhiệm vụ bảo quản dụng cụ và sửa chữa lại giàn
khoan bị hư hỏng trong quá trình thi công, sau đó tập trung Lương thực, Dầu
mở để chuẩn bị cho chuyến công tác mới, công việc cứ thế mà làm.
-Về phần chúng tôi mỗi ngày phải lên phòng Thí nghiệm để thực tập, nghiên
cứu, phân chất những mẩu đất đã mang về từ hiện trường, sau đó lấy kết quả
vẽ thành Bản vẽ, viết Báo cáo trình lên cấp trên.Với những lúc làm công việc
nầy hẳn nhiên chúng tôi phải gặp khó khăn, để giải quyết những gút mắt trên
những anh chị Cán bộ, Công nhân viên của phòng Địa chất tận tình giúp đỡ.
Hai người luôn kề vai, sát cánh với chúng tôi trong công việc đó là anh Kỹ sư
Hùng và anh Duy. Bởi thế trước khi lên đường về trường, chúng tôi đã có sẵn
một tập tài liệu và Hồ sơ thực tập một cách hoàn chỉnh.
Suốt thời gian thực tập nơi đây, ông Chủ nhiệm có ghé qua một lần và đầu
tháng 6 năm 1980 và ngủ trọ lại một đêm. Cũng ngày nầy chúng tôi có tổ chức
một buổi liên hoan nhẹ để chào mừng giữa Ban lãnh đạo phòng Địa chất và
Ban đại diện nhà trường. Rằng nói là đến thăm cho có tình, có lý, nhưng đó là
một cuộc kiểm tra đột xuất mà đoàn thực tập nào cũng phải gặp qua. Cuộc
kiểm tra nầy gồm có: Ông Chủ nhiệm, Đại diện phòng Tổ chức và Đại diện
phòng Giáo vụ.
Đang vui vẻ trong buổi tiệc liên hoan, vô tình hay cố ý ông Chủ nhiệm nhắm
ngay tôi hỏi ?
-Cách đây một tháng tôi có bỏ Cơ quan, khi đang làm việc đi Rạch giá ba ngày
phải không? Tôi choáng váng, đỏ mặt ngồi lặng im một lúc lâu ,rồi trả lời .
-Dạ thưa Thầy đúng thế.
Rồi ông cười và không hỏi vì thêm nửa bình thản nhậu tiếp, tôi giật mình.
Rồi tự hỏi ? Tại sao ông ta biết. Thật sự là tôi có xuống Rạch giá một lần thăm
người bạn trai của tôi đang nằm viện và buổi tiệc từ đó bắt đầu nhạt nhẽo, chỉ
còn vui vẻ nhau qua những lời gượng gạo và giả dối. Về sau tôi mới biết lý do
nào trước khi đi thực tập ông cho thành lập Ban cán sự mới. Tôi thì thật lòng
không biết ai đã nói sau lưng tôi với ông chuyện nầy. Nhưng chắc chắn có sự
quan tâm của anh chị trong Đoàn vì khi đi Rạch giá tôi đã có nói chuyện nầy
cho mọi người nghe mà không giấu giếm điều gì. Xét cho cùng khi mọi chuyện
đã qua, khi ra trường rồi nhìn lại mới thấy ai và cái gì còn lại trong ta.
Có chung độn, tham cùng thì mới thấy
Cảnh quanh mình tỏa trắng trắng, đen đen
Cái mến thương, sự ích kỷ, thấp hèn
Để lừa lộc. Đâu là thù với bạn !
Cũng may, là hôm đó tôi nhận tội nên khi về trường lần nầy tôi thoát nạn.
Chắc có lẽ ông thấy tôi chân thật và là con gái nên ông tha tội. Trên nguyên tắc
là tôi phạm kỷ luật rõ ràng, vì xót thương anh ấy nên đi thăm chớ nào muốn
bỏ Cơ quan, nhiệm sở vì đâu . Tội tôi đáng bị xử lý. Kế đến là anh Kỹ sư Hùng
nhăm nhê vào ba hột, mặt đỏ rần, là ngà cũng hứng chí phát biểu. Không hiểu
thực hư như thế nào, nhưng bước đầu tôi cũng hơi bực mình và khó chịu.
Anh nói:
Chỉ còn hai tháng nữa là hết nhiệm kỳ công tác tại Ty, anh phải quây về
Bắc. Người thay anh là anh Duy. Sẵn đây có mặt nhà trường là khi các em tốt
nghiệp ra trường anh cần tôi về đây thay thế anh Duy.
Thầy Chủ nhiệm và phòng Giáo vụ trả lời.
-Thế là tốt quá đi chứ.
Tôi hỏi?
-Mà tại sao lại là tôi.
Anh Hùng nói tiếp.
-Đoàn có năm người. Hậu là người của Quân khu bảy cử đi học, Hậu phải trở
về đơn vị. Chánh thì thực tập không đủ thời gian. Còn hai cô gái kia yếu đuối
làm sao đi hiện trường năm nầy, tháng nọ được rất bất tiện, ở phòng Thí
nghiệm thì thừa người. Riêng cô thì to tướng, khỏe mạnh đi hiện trường tạm
một năm. Khi khóa 3 ra trường Đoàn sẽ tìm người thay thế cô ngay.
Tôi ngồi mà không mấy hài lòng với lời đề nghị của anh Hùng và có ý kiến.
-Anh Hùng anh xin người khác đi, tôi quê quán Tiền giang xa xôi quá, hơn
nữa tôi là phụ nữ không tiện.
Anh ta trả lời.
Cô nói thế là không đúng, bọn tôi dù nam hay nữ tận ngoài Bắc vào đây có nói
xa đâu, còn các cô ngoài ấy làm Hầm mõ thì sao?
Câu trả lời nầy tôi đành chịu thua anh ta và cuối cùng ngày ra trường người
được tuyên bố về công tác tại Ty Thủy lợi Sông bé đầu tiên chính là tôi và lời
đề nghị của anh Hùng trong tiệc rượu đã trở thành sự thật. Quả là số mạng,
đây là cuộc hội ngộ quê hương nầy lần thứ ba và có lẽ…………..
Tiệc rượu tàn, nghỉ lại một đêm. Sáng sớm Đoàn còn phải đi thanh tra các
Đoàn khác như Tây ninh, Dầu tiến, Thành phố Hồ chí Minh, Long an, Bến
tre.v..v… và chúng tôi trở lại với công tác hàng ngày.
Theo lịch trình đúng ngày 31 tháng 8 năm 1980 chúng tôi phải trở lại
trường, chấm dứt thời gian thực tập. Cuộc chia tay giữa Ty và chúng tôi kỳ
nầy không linh đình lắm, chỉ chào tạm biệt anh chị em cùng Cơ quan rồi ra về.
Còn một tháng nữa là kết thúc cuộc hành trình dài ba năm nơi mái trường
Thủy lợi. Anh em chúng tôi từ các nơi đổ xô về, kẻ thì đen đúa, người thì hốc
hác già đi trong có vẻ phong trần lắm.
Được nghỉ phép vài hôm nơi quê nhà, rồi chúng tôi phải bù đầu vào những
Bản vẽ, Đồ án tốt nghiệp, viết lại Báo cáo chi tiếc của Công trình mình đã trải
qua, để khi Ban giám khảo có thể hỏi bất cứ điểm nào khi Họ muốn và nghi
vấn.
Ngày thi tốt nghiệp rất trọng đại, đứng trước ba vị Kỹ sư Địa chất tôi cảm
thấy run, nhưng rồi cố gắng giữ bình tĩnh để trả lời những câu hỏi hốc búa của
mấy ông cụ nhà nghề.
Bước lên thềm giảng, tôi phải giải thích rõ ràng những gì đã hiện trong Bản
vẽ, trình bày đầu đuôi đâu đó hẳn hoi. Bước đầu các ông tỏ vẻ hài lòng và
đồng ý với những lý luận mạch lạc của tôi. Bụng dạ bây giờ cũng tương đối an
tâm và một câu hỏi khác cũng được đặt theo sau?
Làm thế nào để em có một số Tài liệu tương đối đầy đủ về mọi mặt của Công
trình Tổng bảng? Công việc nầy mất bao lâu, em tự tìm lấy hay nhờ qua một
Cá nhân hoặc Cơ quan nào?
May quá, câu hỏi nầy trúng tủ tôi, bởi lúc trước khi vào thi công Công trình
Tổng bảng, tôi có nhờ anh Kỹ sư Thành Đoàn phó đoàn Khảo sát Thiết kế viết
cho tôi một giấy Giới thiệu đến UBND Xã Tổng bảng để nhờ nơi nầy cung cấp
những tài liệu liên quan đến Công trình, thú thật vì tôi là con gái nên hỏi điều
gì hoặc nhờ vả, đa phần là có người giúp ngay. Tôi có bản tánh hay chụp lấy
thời cơ. Chuyện nầy cho mãi đến khi tốt nghiệp tôi cũng chẳng nói với ai, các
bạn tôi thường hay hỏi tôi ? Từ đâu tôi có những tài liệi nầy mà Họ hoàn toàn
không hay biết. Tôi trả lời là tình cờ tôi sang Công ty Xây dựng Thủy lợi chơi
với mấy chị người Bắc vừa quen rồi xin ở đó.
Khi câu hỏi vừa dứt, Tôi nghiêm chỉnh trả lời một cách chậm rải và thoải
mái. Thưa Ban giám khảo với tư cách là một Cán bộ đại diện cho mộ Tổ
khoan tại một địa phương ta sắp thi công, bổn phận đầu tiên của tôi là phải
liên lạc trực tiếp với các cơ quan chính quyền Địa phương hay các Ban ngành
liên quan đến công việc của tôi một cách chính xác, thiết thực và nhanh chóng
thì mới hầu làm việc tốt được. Còn ngược lại sẽ không có kết quả và đôi khi
còn xảy ra những đìều đáng tiếc là khác. Nói chung muốn làm được công việc
nầy trước tiên tôi cần phải yêu cầu và nhờ sự giúp đỡ của Ban lãnh đạo Ty
hoặc Đoàn Khảo sát Thiết kế hay ít nhất là phòng Địa chất nơi tôi đang công
tác. Còn thời gian thì phải tùy thuộc ở Họ. Các ông lắng nghe tôi trình bày
thấy có vẻ hợp lý và bảo:
-Thôi được em ra ngoài đi, tới người khác vào.
Vừa ra ngoài hành lang mấy ngưòi bạn tôi bảo ! À ra là như thế.Tôi mĩm
cười và một mạch đi về căn nhà thân yêu, chiếc Giường tri kỷ mà nay mai tôi
sắp vĩnh viễn xa nó để nhường lại cho khoá đàn em sau nầy.
Ngoài hành lang lố nhố năm, bảy ngoe người tự tin, người thất vọng những
gương mặt hiện lên những nét vui buồn khác nhau. Có anh, có chị cứ lầm bầm
sau những câu hỏi mà Ban giám khảo đã dành cho Họ, có anh, có chị đi tới, đi
lui, có anh cười hớn hở,có chị ngồi u sầu một đống, thấy sao buồn ảm đạm.
Phải chăng ngày tháng sắp hết, cảnh chia ly cũng sắp cận kề tất cả như sắp
mất đi cái gì to lớn. Đó là tình bạn ba năm. Tôi cũng thế, có khác chi đâu, tôi
cũng như Họ không cầm được những giây phút xúc động sắp chia tay nầy.
Ngày mai đây mỗi đứa một nơi, anh lên Cao nguyên, tôi về Duyên hải biết bao
giờ gặp lại được nhau. Chừng ấy chắc còn lâu lắm?
Cuối tháng 9 năm 1980 buổi lễ liên hoan cuối cùng, cũng là ngày mãn khóa
sau khi nhận được giấy Quyết định đi nhận nhiệm sở, chúng tôi vui thỏa một
đêm tưng bừng, náo nhiệt, không ngủ, tay bắt tay, nói lời tạm biệt, hẹn ngày
tái ngộ. Rồi đêm ấy cũng chính là đêm tôi và chồng tôi bây giờ đang bắt đầu
lên Tàu đi xứ khác, mà nơi ấy, tôi cũng chẳng biết nơi đâu, thì ra không phải
là Ty Thủy lợi Sông bé mà nơi ấy là đất Đức, phương trời Âu xa lắc nghìn
trùng.
Phần cuối
Những ngày nơi Tân mỹ và Tổng bảng
Sau năm năm khi Miền nam được hoàn toàn Giải phóng, đường lối của nhà
nước từng bước xoay dần sang lĩnh vực phát triển Kinh tế nhằm phục hưng
đất nước trong những năm chiến tranh còn tồn tại và ứ động. Đặc biệt xã Tân
mỹ thuộc huyện Tân uyên tỉnh Sông bé là một địa bàn mà UBND tỉnh và Ty
Thủy lợi Sông bé lưu tâm hàng đầu về nước, hầu phục vụ cho công tác Nông
nghiệp và đời sống nhân dân với mô hình là một Hồ chứa nước.
Xã Tân mỹ nói chung diện tích đất vừa phải, tương đối không rộng lớn như
những xã khác, khoảng ba ngàn người dân, một trăm phần trăm là Dân tộc
Kinh, sống rải rác dọc theo hai sườn đồi trọc, địa hình không cao lắm. Phía
Bắc giáp huyện Bình long, phía Nam giáp huyện Vĩnh cửu thuộc tỉnh Đồng
nai, phía Tây giáp thị xã Thủ dầu một và phía Đông giáp huyện Phước long.
Tình hình Chính trị, đây là vùng đất sanh sản ra những con người Cách mạng
Miền đông nam bộ. Về Kinh tế thì Họ là những người chịu thiệt thòi hơn ai cả,
cuộc sống rất khổ cực, năm tháng quằn quại bên những thửa ruộng khô cằn,
thiếu nước. Đường xá giao thông thiếu thốn trăm bề, tất cả chỉ nhờ vả vào
những chiếc xe bò cũ kỹ, cuộc đời của người dân quanh năm, suốt tháng cứ
quanh quẩn bên xóm làng cố cựu, việc học của các em chỉ ở bậc cộng, trừ
thậm chí có người không biết chữ.
Được sự phân công của nhà trường, năm anh em chúng tôi trong đoàn thực
tập phải có mặt tại Ty Thủy lợi Sông bé vào ngày 01 tháng 02 năm 1980 để
nhận công tác.
Ty Thủy lợi Sông bé là một đơn vị được đặt ngoài ngoại ô thị xã Thủ dầu
một, thiết kế theo hình chữ HI. Phía trái là nơi làm việc của đoàn Khảo sát
Thiết kế, bên phải là phòng Hành chính, Tài vụ, Kế hoặch. Chính giữa là cơ
quan chỉ đạo Trưởng ty. Một dãy nhà ngói đỏ năm gian nằm song song bên
cánh phải, được chồng chất những dụng cụ, trang thiết bị như: Xe cộ, máy
móc cồng kềnh đó là Công ty xây dựng Thủy lợi.
Bước vào thềm văn phòng Trưởng ty, có một người đàn ông tướng tá không
cao, ốm, đầu hói, tuổi độ năm mươi ngoài. Mặc chiếc áo sơ mi màu trắng và
chiếc quần tây màu xám đậm, bỏ áo vào quần thẳng nếp, chân mang giầy màu
đen đứng trước cửa Ty. Hai tay chấp sau lưng, miệng đang nở nụ cười chào
đón, trông ông là một viên chức nhà nghề.
Miệng nói.
Chào các Cô chú mới đến, mời vào. Chúng tôi nhận được thông báo của nhà
trường gần một tuần nay để đón chào các Cô chú.
*Chúng cháu chào Bác.
Tôi xin tự giới thiệu, tôi là Chánh văn phòng Trưởng ty
*Xin đuợc hân hạnh biết Bác. Anh Đoàn trưởng trao cho ông ta tập danh
sách Học viên.
Ông lật lật vài trang và bảo. Sao trong danh sách nhà trường gởi đến năm Học
viên đấy mà, nhưng ở đây chỉ có bốn còn một Học viên nữa đâu?
*Thưa Bác còn một bạn nữa, không biết lý do gì chưa đến được, chúng cháu
cũng đang trông.
Thôi không sao, mời các Cô chú vào phòng khách.
Gian phòng khang trang, lịch sự không rộng lắm chỉ chứa đủ trên dưới mười
người. Chiếc bàn dài đen được đặt nơi chính giữa phòng, xung quanh khoảng
mười cái ghế đẩu, bộ Tách trà đón khách cũng đuợc phơi bày ra từ lúc sớm.
Các Cô chú vừa mới đến còn mệt, tạm ngồi nghỉ một chút để chờ đợi Trưởng
ty, còn về hành trang cá nhân của ai thì tự giữ lấy, các Cô chú cứ thông thả
dùng trà, tôi phải sang bên phòng làm việc.
Cám ơn Bác, để chúng cháu tự nhiên. Ngồi chờ gần hai tiếng trong căn
phòng chật hẹp, không đi đâu được, cứ hết trà tới nước, cứ hết nước tới trà,
bốn ngưòi cứ nhìn nhau trong thảm não và nói. Sao kỳ lạ thế, mình ngồi đây
đến bao giờ ? Anh Đoàn trưởng thấy mọi người bụng dạ không yên, kẻ thì đòi
đi ra tìm cái gì ăn cho đỡ bụng, người thì xin đi một vòng cho thoáng, vì từ
sáng sớm đến giờ tất cả chưa ăn uống vì cả.
Anh an ủi.
Các bạn cố gắng thêm ít nữa xem sao, hơn nữa chúng ta là người từ Cơ
quan khác đến, chúng ta phải tôn trọng và phục tùng Họ. Đi ra ngoài bây giờ
tôi nghĩ không tiện. Ngỡ Họ đến bất ngờ không có mình ở đây thì chết mất.
Khó ăn, khó nói với Họ lắm. Bước đầu ta không nên để Họ có ấn tượng xấu về
mình.
Hay mình qua nói với ông Chánh văn phòng một tiếng thì được chứ gì.
Không được đâu, ông ấy vừa bảo mình chờ, bây giờ mình lại hỏi đi? Như vậy
không hợp lý và tỏ vẻ xem thường ông ta quá. Cố gắng tí nữa có sao đâu, mọi
việc sẽ xong thôi.
-Cô thư ký.
Ngoài hành lang, tiếng gõ cửa phòng bên cạnh. Bác ơi, cho cháu hỏi?
Bác Tám về chưa bác.
-Chánh văn phòng.
Có việc gì không cô?
-Cô Thư ký.
Cháu nhờ Bác Tám ký văn bản để gởi lên tỉnh.
-Chánh văn phòng.
Cô về phòng chờ một chút, đúng ra một giờ trưa ông ta phải về, có lẽ
cuộc họp ở tỉnh hôm nay kéo dài thêm hay lý do nào khác mà sao về trễ quá,
tôi cũng đang trông ngóng ông về ăn cơm đây. Bên phòng khách cũng có bốn
Học viên ở Tiền giang lên cũng đang đợi ông cả hai tiếng rồi. Tôi nghĩ Họ cũng
xót ruột lắm. Nếu ông ta về, tôi sang cho cô hay.
-Cô thư ký.
Cảm ơn Bác, cháu về phòng làm việc.
-Chánh văn phòng.
Xoay ngang qua gõ cửa chúng tôi và nói.
Các Cô chú thông cảm ; Chờ Trưởng ty một chút nữa nhé.
Dạ.
Không có chi đâu Bác, chúng cháu chờ.
Trời ngoài sân bắt đầu oi bức, nắng hừng hực dội vào đầu rồi dần đến cơ
thể tất cả dường như khô khan, hốc hách khó chịu vô cùng.
-Ông chánh văn phòng thấy chúng tôi không mấy vì vui vẻ nên vuốt nhẹ vài
lời.
Có lẽ. Hôm nay vì Trưởng ty nhiều việc nên không thể tiếp các Cô chú ngay
bây giờ đưọc, rất tiếc. Nếu công việc xong Trưởng ty sẽ sang làm việc với các
Cô chú ngay.
Cánh cửa phòng được đóng lại, mọi người ngồi buồn thãm, ai ai cũng bắt
đầu sanh ra chán nản, bởi sự chờ đợi quá lâu. Lúc đầu thì ngồi đâu đó rất
nghiêm chỉnh, thẳng nếp còn lúc nầy thì cứ ngã bèm trên những chiếc ghế đẩu.
Mặc tình cho thế sự.
Tiếng động cơ ìn ịt, rồi ngưng nổ trước sân. Ai ai cũng nhìn xuyên qua cửa
sổ, chắc chắn là Xếp đã về. Anh Tài xế leo xuống, mở cửa chiếc xe Renault
màu đen của Pháp.Tay nắm lấy tay, dìu một cụ già ngoài sáu mươi tuổi, mặc
bộ Complet màu xám tro bốn túi, người gầy ốm, trán cao, da mặt trắng xanh,
tay xách một cặp Hồ sơ dầy cộm, đi từ từ vào cửa chánh cũa Ty. Chiếc
Renault được anh Tài xế mang đi nơi khác. Tiếng tằng hắng vang dội từ ngoài
vào trong, ai ai cũng đều nghe rõ. Tuy là một thói quen thường của người cao
tuổi, nhưng vừa là báo động nhân viên thuộc cấp. Rằng Xếp đã về. Chiếc chìa
khoá đã mở, cánh cửa phòng được bung ra, ông liệng tập Hồ sơ lên bàn làm
việc, rồi ngồi ì ra, ngẩng cổ lên trời, mắt nhìn đồng hồ đeo tay, trời đã ba giờ
mười lăm trưa.
Ông giật mình và nói. Chết thật ba giờ mười lăm rồi, mau quá. Ông lật đật vớ
lấy Điện thoại gọi ngay cho ông Chánh văn phòng.
Hallo ! Anh Sáu hả, tôi Tám Lực đây.
Anh mới về đến sao ?
Vâng !
Anh cơm nước gì chưa? Đoàn Học viên ở Tiền giang lên lâu mau rồi?
Dạ.
Họ đến khoảng mười một giờ trưa, đang chờ anh trong phòng tiếp khách,
đâu anh sang giải quyết cho rồi để Họ chờ lâu, ngại quá.
Họ đến từ ngành gì vậy?
Chiếu theo Văn bản nhà trường gởi đến Họ thuộc ngành Khảo sát (Địa chất
công trình)
Trời ơi, sao anh không đưa Họ qua Đoàn Khảo sát Thiết kế gặp anh Tân
giùm tôi, để Họ ngồi đây chờ mấy tiếng đồng hồ, lần sau anh rút kinh nghiệm
nhé. Ông hơi tỏ vẻ bực mình ông Chánh văn phòng vì quá nguyên tắc.
Thưa anh Tám tôi đã nghĩ đến điều đó, nhưng theo Hệ thống từ trên xuống
buộc lòng tôi phải giữ Họ ở đây chờ lệnh anh, chứ tôi đâu muốn giữ Họ làm gì.
Mong anh hiểu cho!
Thôi được! Anh sang đây với tôi một chút, anh em mình làm việc luôn với
Họ chờ đến chiều hoặc ngày mai là điều không nên. Bỏ máy xuống ông ngồi
dậy lấy chồng Hồ sơ của nhà trường rồi sang phòng khách.
Ông Chánh văn phòng cũng chờ sẵn trước cửa phòng khách, trong tay cũng
mang sẵn giấy bút để ghi chú những gì mà Trưởng ty cần đến.
Trong phòng bốn người cứ bàn tán, hoang mang đủ thứ. Người thì nói hôm
nay không biết ngày gì mà xui xẻo quá, người khác cho là có lẽ ngày mai mới
bắt đầu làm việc, tối nay chắc tạm ngủ ở đây, Muỗi đốt te tua, Muỗi đốt thì
mình có Mùng, còn chuyện ăn uống chiều nay mới là vấn đề. Chẳng lẽ Ty Họ
bỏ đói mình sao? Hay nhất là chiều nay kéo nhau ra chợ Thủ dầu một làm một
bụng là xong ngay, ngày mai tính tiếp, chuyện đơn giản như thế mà thắc mắc
hoài cho mệt. Còn tắm giặt? Một hai ngày nhằm nhè gì, đàn ông con trai thì
sao cũng được, ngặt là có ba phụ nữ đi cùng. Nhưng không sao ta sẽ cữ người
xung phong đi hỏi nhà nhân viên mình sẽ đi tắm nhờ một bữa. Hy vọng Họ
sẽ giúp chúng ta hay là mình hỏi Bác Chánh văn phòng chắc chắn là ông giúp
đỡ ngay. Thôi đừng có lộn xộn nữa. Thật đúng là Học trò nghĩ ngợi lung tung.
Tiếng giầy lộp cộp, cộng tiếng xì xào ngoài hành lang, bốn chúng tôi đoán là
Xếp tới. Nên tất cả chuẩn bị tư thế nghiêm chỉnh không ai nói cười giỡn cợt.
Có tiếng gõ cửa, cánh cửa được mở ra. Bác Chánh văn phòng liền với thiệu
với chúng tôi.
Đây là đồng chí Trưởng ty tên Tám Lực. Người sẽ làm việc trực tiếp với các
Cô chú ngay bây giờ.
Trưởng Ty ra vẻ nghiêm nghị của một Thủ trưởng Cơ quan. Ông đến bắt
tay và chào từng người một, rồi mời chúng tôi ngồi vào vị trí của mình.
-Ông Chánh văn phòng nói.
Các Cô các chú hãy giới thiệu về mình.
-Đoàn thực tập:
Anh Đoàn trưởng lễ phép! Dạ các cháu hân hạnh được biết Trưởng ty. Đoàn
chúng tôi theo danh sách chính thức được phân đến đây công tác là năm Học
viên, nhưng giờ chót chỉ còn có bốn, riêng một bạn không biết vì lý do gì mà
chưa đến kịp, chúng tôi cũng đang lo lắng.
Anh Đoàn trưởng giới thiệu qua tên tuổi bốn người, quê quán xong. Sau đó
ông Trưởng ty mời anh Đoàn trưởng ngồi xuống và bắt đầu vào công việc.
Những thủ tục rườm rà vừa qua đã mất gần nửa tiếng đồng hồ, nhưng đó là
nguyên tắc không thể thiếu được trong mỗi nghi thức làm việc.
Ông nói !
Anh Sáu giúp tôi ghi một số vấn đề cần thiết.
Dạ.
Trưởng ty.
Trước tiên tôi mong các Cô chú thông cảm, vì thời gian Cô chú chờ đợi quá
lâu. Đây là vấn đề ngoài ý muốn. Kế đến chúng tôi rất vui mừng sự có mặt của
các Cô chú ở đây. Tôi xin nói để các Cô chú rõ về tình hình chung của Đất
nước và tỉnh Sông bé hiện tại rất cần những con người Khoa học kỹ thuật nhất
là ngành Thủy lợi như các Cô chú.
Mục tiêu của nhà nước nói chung và tỉnh Sông bé nói riêng là muốn đẩy
mạnh nền Kinh tế quốc dân như các Cô chú đả thông qua ở nhà trường. Khi
muốn phát triển Kinh tế trước tiên chúng ta cần khắc phục và phát triển
ngành Thủy lợi ví dụ:
-Công nghiệp thì phải có những nhà máy điện
-Nông nghiệp thì phải cần có nước
-Chống Bão lụt thì phải xây dựng Đê điều
-Muốn có nước để phục vụ đời sống nhân dân thì phải xây Hồ chứa nước,
ngăn Kênh, xẻ rãnh, chận phèn, thoát mặn. Đó là những chuyện chúng ta phải
làm. Chúng ta khi đã nói là những Cán bộ Khoa học Kỹ thuật tất nhiên là
chúng ta phải nắm vững những vấn đề nầy.
Tôi cũng xin trình bày thêm vài nét về tình hình Thủy lợi tỉnh Sông bé như
sau: Nói chung địa thế rất phức tạp, vì đây là vùng Bình nguyên, Rừng, Suối
thì nhiều, Sông ngòi thì ít do đó lượng nước cung cấp cho cả hai mặt Công
nghiệp và Nông nghiệp cộng với lượng nước phục vụ cho đời sống dân sinh
đương nhiên là thiếu thốn. Bởi thế, UBND và Ty Thủy lợi Sông bé rất quan
tâm và chú trọng. Các Cô, các chú về đây công tác chỉ vỏn vẹn có sáu tháng
thôi với tư cách là những Cán bộ Khảo sát thực tập. Tôi hy vọng với những
kiến thức được học hỏi ở nhà trường, các Cô chú sẽ là những Cán bộ Kỹ thuật
tinh hoa của Đất nước và là những Cán bộ phục vụ tốt tại tỉnh Sông bé trong
những ngày sắp tới. Cuối cùng tôi chúc các Cô chú thành công trong mọi công
tác được Ty giao phó và trong thời gian công tác tại đây nếu có gặp khó khăn
gì, cứ mạnh dạng nhờ cấp trên giúp đỡ. Chúng tôi luôn bên cạnh các Cô chú
và sẵn sàng trong mọi tình huống. Cuộc gặp mặt của chúng ta hôm nay tạm
dừng, chúng ta sẽ gặp lại nhau trong những ngày tới. Bây giờ các Cô chú
chuẩn bị hành trang để theo sự hướng dẫn của anh Sáu sang Đoàn Khảo sát
thiết kế để nhận công tác và nơi đó sẽ bố trí chỗ ăn, chỗ ở cho các Cô chú.
Chào các Cô chú.
-Đoàn Học viên
Cảm ơn và chào Trưởng ty.
-Ông Chánh văn phòng.
Các Cô các chú theo tôi, Đoàn Khảo sát nằm gần đây chừng năm chục mét.
Sao? Các Cô chú thấy Thời tiết ở đây thế nào? Có nóng hơn ở Tiền giang các
Cô chú không.
-Đoàn Học viên
Dạ ! Ở đây nóng hơn ở Tiền giang Bác ạ, mới từ sáng đến giờ mà các cháu
thấy khó chịu trong người.
-Chánh văn phòng.
Không sao đâu, ít hôm Cô chú sẽ quen dần thôi. Kìa trước mặt chúng ta là văn
phòng ông Đoàn trưởng đoàn Khảo sát Thiết kế, các Cô chú chuẩn bị tinh
thần nhé. Chào anh Tân.
-Chú Tân.
Chào anh Sáu! Có chuyện chi không anh?
-Chánh văn phòng.
Có chứ, đây là các Cô chú ở Tiền giang lên, những người mà buổi họp tuần
qua anh Tám có trình bày với anh đó. Gần một giờ làm việc bên anh Tám
xong rồi, bây giờ nhiệm vụ của tôi là bàn giao mấy Cô chú nầy lại cho anh, để
anh quản lý và chỉ đạo, phân phối công tác trong tương lai. Rồi trao tiếp tập
Hồ sơ và cáo biệt ra về.
Ông Võ thanh Tân là người Miền nam tập kết ra Bắc, theo học Đại học và
trở thành Kỹ sư Thiết kế. Sau ngày Giải phóng Miền nam ông trở về cùng Gia
đình và phục vụ tại Ty Thủy lợi Sông bé với cương vị Đoàn trưởng đoàn Khảo
sát Thiết kế.
Đoàn gồm có hai phòng
*Phòng Khảo sát (Địa chất và Địa hình)
*Phòng Thiết kế (Thiết kế và Thi công)
-Chú Tân
Giọng người Miền nam, vui vẻ, cởi mở và thân thiện. Chào các em, các em đi
từ Tiền giang lên đây tay xách, vai mang chắc ai cũng mệt lả cả người, tội
nghiệp quá. Mời các em ngồi, các em dùng trà nhé. Ngồi lật qua, lật lại chồng
Hồ sơ nhìn tới nhìn lui rồi hỏi? Ở đây em nào là Đoàn trưởng.
Anh Đoàn trưởng nhanh nhẹn trả lời. Dạ thưa em và giới thiệu tiếp những
người còn lại, sẵn dịp anh Đoàn trưởng cũng nói luôn tại sao vắng mặt một
Học viên.
-Chú Tân
Không sao, chúng ta sẽ bổ xung cậu ấy sau, trước mắt có bao nhiêu chúng ta
làm việc bấy nhiêu và khi nào Cậu ấy đến nhớ báo cho tôi biết là đủ rồi. Nhìn
đồng hồ kim chỉ gần mười bảy giờ chiều, bây giờ sắp hết giờ hành chánh
chúng ta tạm ngừng ở đây, ngày mai đúng tám giờ các em phải có mặt tại
phòng Địa chất, để nơi đó Họ sắp xếp cụ thể công việc. Còn buổi chiều nay các
em còn phải sữa soạn, chuẩn bị chỗ ăn, chỗ ở. Các em theo tôi, nhìn đằng kia
một dãy nhà gồm bốn căn được Cơ quan chuẩn bị chu đáo, kỷ lưỡng mấy ngày
nay. Các em đến đó mà ở. Riêng căn nhà bìa phía bên trái dành cho ba em nữ,
căn nhà cuối cùng phía bên phải dành cho hai cậu nam. Giường ngủ, bàn ghế
các thứ đã có sẵn, các em đến đó tự sắp xếp theo ý mình. Nếu trường hợp còn
thiếu thốn cái gì, đề nghị các em ngày mai sau buổi họp cũng nói luôn để Đoàn
giải quyết. Riêng phần ăn uống và sinh hoạt chiều nay em Đoàn trưởng sẽ đại
diện lên gặp nhà ăn để nhận phần ăn của mình, vì chúng tôi đã báo cơm cho
các em sẵn rồi. Qua những lời chỉ dẫn của tôi có em nào không rõ, cứ hỏi lại.
-Đoàn Học viên.
Dạ rõ. Xin cảm ơn Chú Tân, hẹn ngày mai.
-Chú Tân.
Thôi các em cứ làm theo công việc của mình nhá, chào các em.
-Chánh văn phòng.
Từ văn phòng Đoàn Khảo sát Thiết kế về trụ sở Ty vừa đi, vừa cằng nhằng.
ba bốn giờ chiều rồi mà chưa có hột cơm nào vào bụng, anh Tám nầy kỳ cụt
thật. Đi họp về trễ không dám điện thoại một cú để mình phải chờ dài cổ ra.
-Trưởng ty.
Những cánh cửa sổ của phòng làm việc cũng được mở toát ra, để thu gôm
những làn gió mát từ bên ngoài. Ông đang ngã mình trên chiếc ghế, mắt đang
lim dim như đang thụ hưởng, lấy sức lại, vì cả ngày quá mệt nhọc.
-Chánh văn phòng.
Anh Tám, ngủ à ?
-Trưởng Ty.
Không anh ! Mệt quá nằm thả lưng một chút cho khỏe rồi làm tiếp công việc,
còn nhiều quá, ngày mai phải xuống Thành phố Hồ chí Minh để họp với Bộ.
-Chánh văn phòng.
Mệt thì mệt, mình đi ăn bậy miếng cơm rồi về làm tiếp anh ơi, đói quá trời,
tôi sợ anh ngã bệnh.
-Trưởng ty.
Tôi cũng đói nhăn răng đây, thôi anh em mình đi.
-Chánh văn phòng.
Bà nhà bếp nầy hôm nay cho ăn món gì mà lạ nhỉ. Khô người ta chiên hay
nướng ăn mới ngon, chứ ai đem nấu canh bao giờ.
-Trưởng ty.
Ở xứ Cần đước - Long an tôi người ta nấu canh Khô với rau Dền ăn rất
mát, còn nấu canh Khoai thì tôi chưa thấy.
-Chánh văn phòng.
Anh thấy ăn được không?
-Trưởng ty.
Ngon chứ, đâu có gì phải chê.
-Chánh văn phòng
Anh Tám, theo anh, thì anh nhận xét các Cô chú từ Tiền giang lên hôm nay
như thế nào?
-Trưởng ty.
Ý anh muốn hỏi Họ về mặt nào.
-Chánh văn phòng
Về mặt tư tưởng và Kỹ thuật.
-Trưởng ty.
Nói chung bước đầu Họ mới đến, chân ướt, chân ráo mình không thể nhận
xét người ta một cách cẩu thả và vội vàng được. Hiện tại Họ cũng chưa biết
mình phải làm gì. Thì thôi để thời gian anh Tân báo cáo mình biết ngay chứ gì.
Nhưng một điều làm tôi an tâm là trong những người đến đây Họ là Đoàn viên
và đối tượng đoàn thanh niên, về Kỹ thuật thì đương nhiên Họ phải có. Bởi vì
Họ là những người được đào tạo từ trường lớp hẳn hoi.
-Chánh văn phòng.
Xin lỗi anh Tám, tôi xin ngắt lời anh một chút, điển hình là sáng nay trong
danh sách nhà trường là năm thành viên nhưng Họ chỉ đến bốn thành viên,
anh nghĩ thế nào.
-Trưởng ty.
Anh nói thì cũng đúng, Đó là về mặt Nội quy thì Họ sai, nhưng bước đầu tôi
sẽ nói với anh Tân thông cảm, vì hoàn cảnh Gia đình xa xôi.v..v…Lần thứ hai
còn tái phạm, sẽ cảnh cáo, lần ba làm kiểm điểm, lần tư trả Họ về nhà trường
xử lý, thế là xong. Mà tôi thiết nghĩ sự việc không đến nổi tồi tệ thế đâu, anh an
tâm.
-Chánh văn phòng.
Nhưng trong lịch trình làm việc, kế hoặch dự trù cho hai công trình Tổng
bảng và Tân mỹ ở Tân uyên thời gian là sáu tháng. Mình cần tất cả là năm
người, nếu Họ đến bốn thì hơi kẹt.
-Trưởng ty
Một nhân viên Hành chánh như anh, tôi vổ tay hoan nghêng, nhưng với tôi
năm người làm việc được, thì bốn người cũng phải làm việc được. Anh còn
nhớ thời chiến tranh cũng thế thôi. Chẳng lẽ năm anh em chiến đấu mới hy
sinh một người ta phải giơ tay đầu hàng Địch sao. Không bao giờ, ta chiến đấu
tiếp, đến khi nào thắng lợi thì thôi. Trong công tác Kinh tế cũng tương tự như
nhau, cứ thế mà làm. Cái gì cũng vậy không nhất thiết phải hoàn hảo đâu anh,
cùng lắm là ta cho thêm một nhân viên của ta có kinh nghiệm thế vào thì xong
ngay. Nói thì nói, tôi nghĩ nay mai Cậu ta cũng đến thôi. Vì đây là vấn đề quyết
định làm Đồ án tốt nghiệp của Họ. Lo lắng gì ba cái chuyện vớ vẩn nầy. Mấy
giờ rồi anh Sáu ?
-Chánh văn phòng.
Mười lăm giờ năm mươi rồi anh.
-Trưởng ty.
Ta về làm việc tiếp đi anh.
Bốn người đồ đệ nào Vali, Tuí xách di chuyển sang những căn nhà vừa được
phân bố, anh Đoàn trưởng nhắc thêm lần nữa.
Mời ba cô vào đây, còn riêng tôi lại đàng kia, ba cô xem đó mà định liệu, sắp
xếp chỗ ở theo ý mình, hẹn chiều bọn mình gặp lại.
Trời Sông bé thật là ác nghiệt, ban ngày thì nắng cháy da người, còn về đêm
thì lạnh như cắt. Ngồi nhìn thau Cơm, bát canh rau Muống, đĩa Trứng chiên,
chén nước mấm nhạt màu mà lòng nhớ về Tiền giang một thuở. Buổi cơm xa
xứ tuy đạm bạc, đơn sơ nhưng đượm sâu bao nỗi chân tình của lòng người
Sông bé.
Hôm nay, bỗng dưng đất trời tươi mát, nắng ấm. Trước sân đoàn người lũ
lượt, kẻ dừng xe, người chào hỏi. Họ thông nhau ôi đủ mọi điều và nhìn chúng
tôi với đôi mắt ngỡ ngàng nửa quen, nửa lạ.
Tiếng Kẻng reo vang, giờ đã đến. Trước phòng Địa chất đã hiện diện đủ mọi
người, nào Chú Tân, anh Hùng, anh Duy và nhân viên các cấp, Họ chào qua,
chào lại và chúng tôi cũng vui vẻ chào theo. Những gương mặt thân quen mà
cách đây một năm chúng tôi cũng thường hay gặp. Bởi thế cuộc hội ngộ không
mấy ngỡ ngàng.
Căn phòng họp hôm nay tăng thêm phần chật chội hơn những lần họp khác,
mọi người cùng nhau kéo ghế, kéo bàn tạo thêm chỗ ngồi, vì đặc biệt có thêm
bốn anh chàng tân binh mới.
-Chú Tân
Trụ trì phiên họp, lời đầu chào hỏi tất cả mọi người và mời vào vị trí của
mình. Ông nói.
Buổi họp hôm nay ngồi tương đối chật chội một tí vì Gia đình chúng ta có
thêm người, lần họp tới sẽ sắp xếp lại cho thoải mái hơn mong các bạn thông
cảm. Vì đây là buổi họp đột xuất, sẽ giới thiệu mọi người những khuôn mặt
mới và những người nầy sẽ cùng công tác chung với chúng ta trong nay mai
với tư cách là một Cán bộ thực tập để khi ra trường Họ sẽ trở thành những
Cán bộ Khoa học Kỹ thuật phục vụ ngành Địa chất công trình như chúng ta.
Tôi mong rằng các bạn hãy cố gắng tận tình giúp đỡ, gần gũi Họ hơn.
Cả phòng vổ tay ầm lên như chào đón và hứa hẹn điều gì sẽ đến. Ngồi bên
cạnh chúng tôi ai ai cũng rất hãnh diện và sung sướng với những tràng vổ tay
thật to. Kế đến ông giới thiệu tên tuổi của từng người một để nay mai công việc
sẽ được dễ dàng hơn. Rồi sau đó ông giới thiệu luôn Ban lãnh đạo Đoàn Khảo
sát Thiết kế và phòng Địa chất.
-Ông nói tiếp.
Thời gian công tác sắp tới, tôi đề nghị Ban lãnh đạo phòng Địa chất hết sức
quan tâm và giúp đỡ những Học viên trong quá trình thực tập như tôi vừa nói
ở trên và ngược lại các bạn Học viên cũng phải cố gắng hết sức mình để hoàn
thành những nhiệm vụ được giao phó. Hai bên phải thường xuyên trao đổi
kinh nghiệm về hai lĩnh vực Chính trị và Chuyên môn. Cuối cùng tôi xin
nhường quyền lại cho anh Hùng và chúc các bạn thành công trong những ngày
mới rồi ông chào tạm biệt ra về.
Chú Tân Đoàn trưởng vừa ra khỏi phòng chừng hai phút thì anh Hùng ra
lệnh chúng ta nghỉ giải lao mười lăm phút sẽ vào họp tiếp tục. Lúc nầy cả
phòng họp lao nhao, người hỏi qua, kẻ hỏi lại. Anh chị quê quán ở đâu? Đi
đường có mệt không, thấy khí hậu ở đây như thế nào? Ôi đủ thứ trên đời.
Làm anh em chúng tôi cũng thấy vui vui và phấn khởi. Vì bước đầu Họ tự tạo
cho mình một cảm giác, tình cảm đẹp, thử hỏi trên đời ai mà không thích.
Mười lăm phút giải lao đi qua trong chốp mắt, cuộc họp được trở lại bình
thường. Với giọng nói nghe nặng lúc trầm, lúc bổng chúng tôi cố gắng lắng
nghe thật khó, nhưng dần dần quen quen, anh không cần giới thiệu dài dòng
như chú Tân mà đi ngay vào công việc. Với tư cách là một Kỹ sư Trưởng
phòng anh phân công tác và nhiệm vụ cần phải làm ngay trong những ngày
tới. Đặc biệt chúng tôi không phải trực tiếp lao động bằng chân tay, mà chỉ
thực tập trên lĩnh vực Kỹ thuật ghi chép và góp ý kiến chứ không được quyết
định vấn đề. Anh chia chúng tôi ra thành hai đội.
-Đội 1
Gồm có anh Duy, anh Bảy và hai thành viên chúng tôi cùng năm công nhân
khoan.
-Đội 2
Gồm anh Minh anh Chương và hai thành viên chúng tôi cùng năm công
nhân khoan khác. Anh nói.
Tôi sẽ lãnh đạo chung hai đội, trong thời gian thực tập các bạn sẽ thay đổi
nhau vị trí làm việc, còn một người bạn chưa đến chuyện đó giải quyết sau, khi
nào có mặt ta hãy tính tiếp. Bây giờ tạm thời là như thế, ngày mai đúng tám
giờ đề nghị chúng ta phải có mặt đầy đủ để xe chở đến công trường. Và tôi
cũng nói thêm cho mọi người rõ.
-Đội 1 sẽ đi Tổng bảng
-Độì 2 sẽ đi Tân mỹ
Anh Hùng trước khi bế mặt cuộc họp tự nhiên thốt lên một câu làm Thiên hạ
cười bể bụng. Riêng ba cô gái không được đi đâu cả, phải ở lại đây với tôi.
Ba cô mắc cở, mặt mài đỏ rân và nói. Cha nội nầy vô duyên thật.
-Anh Hùng
Xin lỗi ba cô tôi nói cho vui thôi, chứ nhiệm vụ của ba cô là phải đi hiện
trường thu thập tài liệu. Ở nhà làm gì, tôi muốn đùa một tí, bởi vì họp từ sáng
đến giờ ai cũng mệt lả, cười tí xíu lấy tinh thần ngày mai còn lên đường công
tác phải không các bạn ?
Đúng! Đúng đó anh Hùng.
Tan họp ra về mặt người nào, người nấy buồn hiu cứ tưởng rằng lên đây có
bốn anh em sẽ làm việc chung, học hỏi, trao đổi chung. Ai ngờ! Họ chia mỗi
người một nơi. Chán thật.
Mà Tổng bảng và Tân mỹ ở đâu vậy? Một câu hỏi được đặt ra? Hỏi chi
cũng bằng thừa, chúng ta chỉ có một rứa mà thôi, hạ hồi rồi sẽ biết. Thôi
trưa rồi chúng mình đi ăn trưa đi, chuyện đó ngày mai biết liền. Ăn xong mình
sẽ quanh một vòng Ty cho biết, để mai về trường bà con hỏi không biết đường
mà trả lời. Nếu thời gian còn lại ta sẽ đi chợ Bình dương chơi hay mua một ít
hàng cần thiết ngày mai mang theo. Vì ngày mai bọn mình có thể sống nơi
rừng sâu, nước độc và nhất là lâu lắm mới gặp nhau.
Bốn người đều đồng ý và cùng nhau đi ăn trưa.Trưa nay cũng lại canh rau
Muống, Trứng chiên anh em chúng tôi nhìn nhau dở khóc, dở cười. Nhớ hồi ở
trường nhà nước nuôi hơn một ngàn Học viên, tiêu chuẩn thấp nên mỗi buổi
ăn có thau rau Muống,Trứng chiên thì không nói làm gì. Còn lên đây tiêu
chuẩn cao hơn, tiêu chuẩn Cán bộ mà cũng thế hay là bà chị nuôi nầy chỉ biết
nấu thế thôi ngoài ra là không biết nấu món khác ? Riêng ai thích ngon miệng
xin bước ra trước cổng Ty là có đủ thứ như: Cháo lòng, Lương kho nghệ, canh
Bí rợ, thịt Ba rọi xẻ nhỏ kho mặn v.v…
Anh Đoàn trưởng cáo và bảo. Thôi đừng vớ vẩn nữa đi mấy chị, làm ơn , làm
phước tập trung ăn cơm cho xong còn phải làm nhiều việc khác như đã dự
định. Ngồi đây cứ phê bình, chỉ trích mãi. Anh nói.
Với hoàn cảnh nầy, ở đâu cũng vậy thôi. Hàng tháng mỗi người chỉ đóng cho
nhà ăn chừng đó mà đòi hỏi đủ thứ, thử hỏi chị nuôi lấy đâu ra mua đồ ngon,
vật lạ cho mà ăn. Chẳng lẽ chị phải móc tiền túi ra sao chuyện ấy còn hơi lâu.
Sau dãy kho chứa những máy móc và vật liệu các công nhân hai đội khoan
đang hì hụt khuân vác những Máy khoan, Ống khoan, Kềm, Búa , Xăng dầu
và Lương thực lên xe, để chuẩn bị cho chuyến hành trình ngày mai. Ai ai cũng
phải làm việc từ Hành chánh đến Hiện trường. Chỉ riêng chúng tôi là được
nghỉ. Vì Ban lãnh đạo thông cảm cho những ngày đầu. Riêng bắt đầu ngày mai
khi bước lên xe, thì ai cũng như người nấy, giống nhau. Không phân biệt Học
viên hay công nhân vì cả.
Chúng tôi đi một vòng quanh, cảnh quang của Ty thật là trống trải, nằm
trên một ngọn đồi không cao lắm, phía trước giáp trục lộ chính dẫn về trung
tâm thị xã Bình dương khoảng bốn cây số, phía sau là khoảng đất trống, rộng
bao la. Không cây lá, chỉ xa xa có vài ngôi mộ cổ. Riêng cây che mát thì ít ỏi,
chỉ lác đác chừng mười cây Bả đậu nằm rải rác dọc theo các dãy cơ quan vừa
mới cất. Diện tích trên dưới năm mẩu đất. Ngày xưa đây là một căn cứ Thiết
giáp của chế độ cũ, cho nên xa xa ta còn thấy trơ lại những chiếc xe Tăng cũ,
hư hỏng, dây xích, những cuộn kẽm gai sét rỉ chưa được thu hồi. Phía chân đồi
có con Suối nhỏ, nằm song song dãy cơ quan Đoàn Khảo sát Thiết kế. Con
Suối nầy chỉ hoạt động vào mùa mưa, những nhân viên sau giờ làm việc Họ
tranh thủ thời gian làm cỏ dại, trồng trọt thêm ít luống rau, mì để tăng thêm
phần kinh tế gia đình. Trong rất hài hòa và ngoạn mục. Nếu ai có qua đây một
lần hẳn sẽ thấy tính cần cù và chịu khó của con người mà phải thốt lời khen.
Riêng anh em chúng tôi đã đến đây lần hai hẳn nhiên là khen nhiều lắm và có
khi còn phải học hỏi Họ nữa là khác, vì đây là một việc làm rất có ích cho đời
sống hằng ngày, mà tại sao không học.
Chiều Bình dương thật thơ mộng, hữu tình bên quán Cà phê „Đường sơn
Quán“ nhìn những đôi nhân tình ấp ủ dưới ánh đèn màu lấp lánh trong đêm,
ngoài đường trai gái lũ lượt đua nhau về Thị xã. Tiếng kèn xe, tiếng nói lẫn
tiếng đùa vang rền giữa khung trời giá lạnh. Ngồi ăn ly chè, uống tách Càphê
nhìn cảnh vật mà lòng cũng muốn dậy lên những vần thơ tình ái.
Đi suốt gần giữa khuya anh em chúng tôi ra về. Trong bóng đêm, gió lạnh,
rét câm câm, nhưng ai ai cũng lấy làm thú vị.
Ngày mai đúng tám giờ, chúng tôi lại phải chia xa vùng đất vừa mới tới để về
một phương trời khác, nơi đó chắc hẳn chỉ có Núi rừng và Suối vắng.
Trên chuyến xe chở đầy người và vật dụng lúc tung lên, lúc hạ xuống bởi
những khúc quanh và hố lõm dọc theo hai sườn đồi. Anh em chúng tôi ngồi
không yên, mà đứng cũng chẳng yên, ruột gan như nhào lộn. Quãng đường từ
thị xã Bình dương về đến Tổng bảng chỉ trong ngoài năm chục cây số mà phải
mất gần ba giờ đồng hồ. Ghê thật! Lộ làng như thế không lâu sao được, đường
xe thì chật hẹp, quanh co, uốn khúc, lên núi, xuống đèo hiểm trở vô biên. Thử
hỏi anh Tài xế làm sao thả ga mà chạy, khi trên xe trên dưới hai chục mạng
người. Cẩu thả một cái là tất cả nhào xuống hố ngay.
Cánh đồng khô Tổng bảng trời nắng chang chang, mới mười hai giờ trưa mà
như thiêu đốt. Chúng tôi mồ hôi ướt đầm đìa trên cơ thể như xối tắm, tay
khuân, vai vác những vật liệu cần dùng tiến về nơi trú trọ. Họ phân công rải
rác khắp thôn nơi một, nơi hai, nơi ba người để dừng chân tạm nghỉ. Cảnh bố
trí thật là chu đáo, vì một gia đình không thể chứa nổi một đội khoan.
Dù trời nóng bức tới đâu, anh Đội trưởng cũng cố động viên anh em phải
hoàn thành xong công việc. Vì Đội hai còn phải lên đường đi Tân mỹ cho kịp
lúc. Một hai giờ trưa trời càng lúc càng trở nên oi bức, sức lực đã cạn dần, kẻ
thở, người ngồi quạt xúm nhau hóp từng hóp nước cho đỡ khát trong thê
lương, vất vả vô ngần.
Máy khoan, Giàn khoan, Ống khoan những dụng cụ thiết bị và vật dụng cá
nhân đã được lần lượt mang xuống và cùng nhau đưa về cứ điểm cố định, rồi
mọi người chia tay và hẹn ngày tái ngộ.
Đường về Tân mỹ tuy không còn xa lắm, nhưng ít ra phải mất cả hai giờ.
Anh em đã mệt, bác Tài xế cũng mệt, chiếc xe chở nặng tải, cồng kềnh lại càng
mệt hơn. Nó bò từ từ trên con đường cát bủng mười sáu cây số đường dài chưa
tính những đoạn quanh co hơn ba cây số dẫn về công trình Tân mỹ. Ngồi trên
xe nhìn đoạn đường cát bủng tôi chựt nhớ anh năm Khiết và anh Năm Châu
chiều nào khi ăn cơm xong, thường hay cầm cây đàn ngồi dựa vào bệ nước vừa
đàn, vừa hát bản nhạc “Tình khúc Người Thủy lợi „ Từ lúc anh về làm quy
hoạch, đi trên cát, bỗng chạnh lòng đau.
Bản nhạc do anh tự biên hay của Nhạc sĩ nào tôi không rõ, nhưng thường
nghe các anh hát trong những ngày nơi mái trường Thủy lợi. Thoạt đầu thấy
các anh ca dường như mọi người không thích lắm, dần hồi nghe thét cũng hơi
quen, thấy hay hay, rồi bắt chước hát theo và bây giờ bài hát ấy đã trở thành
hiện thực. Rõ ràng là mọi người hôm nay đang đi trên cát trời nắng như thiêu
đốt. Và bản nhạc ấy, hình ảnh ấy cũng đủ chứng minh cho ta thấy rằng địa
bàn Tân mỹ xưa nay đất cày lên Sỏi đá, quanh năm khô cằn, nắng hạn cuộc
sống con người cơ cực biết bao.
Chiếc xe cứ lăn bánh từ từ như con Lạc đà mỏi mệt giữa Sa mạc hoang vu,
lúc thì lắc qua, lúc thì lắc lại đoàn người ngã tới, ngã lui trong rất mệt nhọc và
thê thảm. Hơn mười bảy giờ chiều Mặt trời bắt đầu ngã bóng, xa xa những
chú Mục đồng đang đuổi trâu về xóm nhỏ, những tà áo đỏ, áo xanh nhấp nhô
bên Giếng nước đầu làng. Kẻ tắm giặt, người xách nước công tác thao diễn
trong rất nhịp nhàng.
Tiếng động cơ im lìm ngưng nổ, anh Đội trưởng báo hiệu đã đến nơi rồi. Anh
ra lệnh cho chúng tôi và chỉ. Kìa bên con Đê nhỏ là nơi mọi người tạm dừng
chân năm ba phút, rồi sau đó dần theo bằng đường bộ mới đến nhà dân. Tất
cả leo xuống xe và sang bên ấy ngồi nghỉ tạm một lúc gần mười phút.
Dù trời lúc nầy đang còn sáng hay tối, công tác di chuyển máy móc, dụng cụ
là công tác được thực hiện hàng đầu để anh Tài xế phải về Ty cho kịp lúc.
Gần một ngày đường không ăn, không uống, thấm mệt cả châu thân. Nhưng
ai ai cũng tay bế, tay bồng thế mà trong chốc lát tất cả đã hoàn thành nhiệm
vụ. Thời khắc nầy khác biệt hơn lúc trưa ở Tổng bảng, thời gian và khoảng
cách vận chuyển chỉ bằng phân nửa mà thôi. Riêng nhà ở thì chỉ xin được có
hai nhà. Theo tin tức cho biết, thì người dân Tây mỹ không mấy ưa thích gì
những anh chàng Thủy lợi. Họ nghĩ một cách cạn cợt rằng. Chúng tôi đến đây
cắt đất, chia đồng, xẻ nương, lấp Suối, chẻ ruộng đào kênh. Mặc dù Họ là
những người giàu lòng cách mạng, tinh thần tự giác cao, nơi đây theo thống kê
là vùng quanh năm thiếu nước. Do đó nhà nước rất quan tâm. Trước khi tiến
hành Khảo sát chính quyền địa phương đã nhiều lần tổ chức học tập, nhưng
rồi cũng bằng không. Hể đề cập hoặc đụng định đến của riêng của Họ thì
Họ chống đối kịch liệt, thậm chí đấu tranh bằng Dao, Búa thật ghê gớm và dã
man.
Trong công tác Thủy lợi dù đào Kênh hay xây Đập, xây Hồ tất cả đều phải
trải qua năm giai đoạn hiện hành:
-Thứ nhất Đo vẽ Địa hình
-Thứ hai Khảo sát Địa chất
-Thứ ba công tác Thiết kế
-Thứ tư là công tác Thi công
-Thứ năm là Quản lý Thủy nông.
Đội Địa chất là người làm công tác thứ hai, tuy gặp nhiều khó khăn về mặt
tư tưởng, nhưng còn được hai nhà dân cho tạm trú che nắng, che mưa trong
thời gian công tác thật cũng diễm phúc lắm rồi. Còn Đội Đo vẽ Địa hình trước
đây tự căng trại ngoài rừng mà ngủ. Thú thật những ngày đầu người dân nơi
đây hoàn toàn không hiểu gì về hai tiếng Thủy lợi cả. Họ chỉ nghĩ một cách
đơn giản như tôi vừa trình bày ở phần trên. Hơn nữa Họ cứ nhìn thấy hàng
ngày các anh chàng Địa hình cầm Mia, nhắm Máy đo tới, đo lui rồi đóng cọc
móc sơn xanh, sơn đỏ làm dấu, cộng thêm cầm Bản đồ quy hoặch chỉ chỏ đầu
nầy, đầu kia thử hỏi Họ không ngứa mắt sao được. Khi đầu óc người dân còn
hoang mang, lo sợ. Với khó khăn trên anh Trưởng đội Địa hình có nhờ sự giúp
đỡ cũng như can thiệp của UBND xã Tân mỹ nên công tác Đo vẽ về sau nầy
được thoải mái hơn và tiếp tục cho đến ngày nay. Tuy vậy, nhưng lòng Họ vẫn
chưa nguôi khi chưa thấy Hồ chứa nước.
Riêng ở Tân mỹ về mặt tư tưởng của người dân hồi đầu như thế, nhưng qua
nhiều lần giải thích và động viên của Chính quyền càng lúc càng dễ thở hơn và
công trình Hồ chứa nước nầy may là được xây dựng tương đối xa nhà dân cho
nên việc đo vẽ và khảo sát cũng khá biệt lập, ít đụng chạm đến của cải riêng
của Họ. Chính vì thế mọi sự sanh sát cũng không xảy ra nhiều. Chỉ vài ba lần
tiếng to ,tiếng nhỏ với anh em chúng tôi mà thôi.
Mọi công tác hàng ngày như đã định, sáng cứ bảy giờ tất cả phải thức dậy,
thể dục, vệ sinh cá nhân, ăn uống rồi chuẩn bị lên đường. Thời gian kéo dài
gần một tiếng đồng hồ. Khi đến hiện trường thì việc ai nấy làm, kẻ ghi chép,
người điều hành, lấp ráp dụng cụ, thao tác làm đủ mọi thứ trong rất vất vả.
Mồ hôi đầm đìa trên cả hai vai, cứ cậm cụi suốt bốn tiếng đồng hồ thì về nghỉ
trưa, ăn cơm. Ăn cơm xong ai ngủ thì ngủ, ai đàn hát thì đàn hát, ai vui thú
qua mấy bàn cờ tướng thì vui, cộng tới, cộng lui một giờ vùn vụt trôi qua.
Giữa trưa trời nắng cháy, cũng tiếng Kẻng, tiếng thúc dục của anh Đội
trưởng vang dậy cả nhà. Tất cả hãy sẵn sàng làm việc, nhìn cảnh người tiến ra
hiện trường sau giờ nghỉ trưa thật là thảm não. Họ như đoàn quân thất thủ
vừa trở về. Có lẽ anh em còn ảnh hưởng cái mệt của ngày qua hay thời tiết đã
làm cho Họ phải ngất ngủ như con tàu bị sóng. Dù mệt mỏi bởi nguyên nhân
nào đi nữa, nhưng công việc Họ nhất quyết phải hoàn thành.
Lần theo các cọc móc trên Bản đồ, thế mà bỗng mấy chốc mọi người đã
khoan gần hết tuyến Thượng lưu, bao nhiêu mẩu đất đã lần lượt cho vào
thùng kín. Những giàn khoan bắt đầu được tháo gở và vận chuyển về hướng
Hạ lưu. Mỗi khi tháo gở chúng tôi phải tập trung tu sửa lại tất cả những vật
dụng từ Máy khoan, cho đến Giàn khoan và người thư ký phải ghi chép lại tất
cả trong quá trình khoan ngoài hiện trường một cách đầy đủ và chính xác. Sau
khi hoàn tất chúng tôi còn phải hội họp, rút kinh nghiệm và bồi dưỡng Chính
trị, số thời gian còn lại thì được nghỉ giải lao. Số anh em nam lợi dụng cơ hội
nầy thường hay đi tán mấy cô gái trong làng, một điều đáng phục mấy anh
công nhân trong đội khoan là Họ vừa đặt chân đến đây non già mười ngày, mà
không biết làm cách nào Họ quen hết mấy cô phụ nữ ở đây. Mặc dù người dân
ở đây có kẻ thương, người ghét. Họ chinh phục tài tình thật.
Trong mỗi phiên họp anh Đội trưởng thường hay nửa đùa, nửa thật các bạn
làm công tác tư tưởng bằng cách nào mà thu hút lòng dân mau lẹ thế? Các bạn
phải cẩn thận và chú ý không được tiến xa hơn nữa, vì thời gian chúng ta còn
phải ở lại đây tương đối lâu. Nếu sự quan hệ tốt thì không nói gì, còn không
may mất lòng dân thì khó mà hoàn thành công việc. Công tác chính của chúng
ta là phải hoàn thành các tuyến khoan và Hố đào làm bãi vật liệu. Ngoài ra
chúng ta còn phải sản xuất lao động tại chỗ, nếu thời gian cho phép và tôi cũng
nói thêm là nay mai Ty sẽ cho người xuống để lấy mẩu về thí nghiệm, khi mẩu
thí nghiệm tốt thì chúng ta có thể về sớm và khỏi lao động tại chỗ. Còn kết quả
thí nghiệm không đạt yêu cầu thì buộc lòng chúng ta phải khoan những tuyến
khác như trên Bản đồ quy hoạch đã có sẵn.
Ngồi ngẩm nghĩ, làm nghề khoan vừa xa thành thị, xa gia đình năm tháng
sống với núi rừng thấy cũng buồn nhưng nhiều lúc cũng được bù đấp bằng
những thú vui của thiên nhiên và thực tế. Như khi nhìn thấy những con heo
mọi đóm đen, đóm trắng thân xác to hơn con chuột cống xù tung tăng, giành
giực nhau từng củ khoai, củ sắn vừa đào được. Hể núp mà nhìn xem thì chúng
hoạt động như thế giới tự do, hể mình xuất hiện thì chúng chạy vù vào những
hàng tre già gai gốc không cách nào bắt chúng được, chúng tinh ma lắm. Ở
rừng mà khi bắt được chúng chỉ có cách dùng bẫy, sau đó liên hoan một buổi
thì thỏa thích biết dường nào.
Những ngày làm việc trên công trường Tân mỹ, tôi và anh bạn cùng đoàn
tình cờ làm quen được một Bác Nông dân làm nương rẫy gần bên .Ông ta tuổi
trạc ngoài sáu mươi, tàn tật ở chân phải, trong người thật lam lũ. Lời qua,
tiếng lại trong những giây phút giải lao ngoài hiện trường, ông Bác kể
cho chúng tôi nghe, ông vốn bị thương tật là do chiến tranh, ông là một cán bộ
cách mạng thuần túy về hưu. Bác chỉ nhà bác cho chúng tôi khi nào có rảnh
rỗi sang thăm. Ngoài việc làm nương rẫy hàng ngày ông còn làm nhiều cạm
bẫy để bắt thú rừng nhằm giảm bớt độ phá rẫy của ông và những người cùng
xóm. Không ngờ lời chân thành hay qua loa hôm ấy thành sự thật.
Môt hôm chúa nhật, buồn buồn, không biết đi đâu. Chúng tôi chợt nghĩ ra
ông Bác hôm nọ và rủ nhau đi thăm ông và gia đình một lần cho biết.
Đi thì đi……….vừa bước vào nhà. Thấy ông bà già đang hì hụt với con heo
rừng nặng trĩu gần một tạ.
Dạ chào hai Bác.
À các cháu đến chơi, lâu rồi tôi cũng trông sao không thấy đến, mời các cháu
ngồi, Bác bận tay tí xíu. Ông nói.
Bà coi nấu ấm nước mời khách đi bà, những cháu nầy làm công tác gần ở
rẫy mình tôi quen Họ từ đó. Giới thiệu các cháu đây là bà nhà tôi.
Thưa Bác cho các cháu giúp một tay.
Chắc chắn rồi, hai cháu hôm nay Chúa nhật nghỉ phải không?
Dạ!
Thôi hôm nay ở lại đây vui với hai bác, dịp may hiếm có. Không nói giấu với
hai cháu Bác vừa đặt bẫy được con heo rừng nặng gần trăm ký, hồi sáng sớm
xe thì chật hẹp, quanh co, uốn khúc, lên núi, xuống đèo hiểm trở vô biên. Thử
hỏi anh Tài xế làm sao thả ga mà chạy, khi trên xe trên dưới hai chục mạng
người. Cẩu thả một cái là tất cả nhào xuống hố ngay.
Cánh đồng khô Tổng bảng trời nắng chang chang, mới mười hai giờ trưa mà
như thiêu đốt. Chúng tôi mồ hôi ướt đầm đìa trên cơ thể như xối tắm, tay
khuân, vai vác những vật liệu cần dùng tiến về nơi trú trọ. Họ phân công rải
rác khắp thôn nơi một, nơi hai, nơi ba người để dừng chân tạm nghỉ. Cảnh bố
trí thật là chu đáo, vì một gia đình không thể chứa nổi một đội khoan.
Dù trời nóng bức tới đâu, anh Đội trưởng cũng cố động viên anh em phải
hoàn thành xong công việc. Vì Đội hai còn phải lên đường đi Tân mỹ cho kịp
lúc. Một hai giờ trưa trời càng lúc càng trở nên oi bức, sức lực đã cạn dần, kẻ
thở, người ngồi quạt xúm nhau hóp từng hóp nước cho đỡ khát trong thê
lương, vất vả vô ngần.
Máy khoan, Giàn khoan, Ống khoan những dụng cụ thiết bị và vật dụng cá
nhân đã được lần lượt mang xuống và cùng nhau đưa về cứ điểm cố định, rồi
mọi người chia tay và hẹn ngày tái ngộ.
Đường về Tân mỹ tuy không còn xa lắm, nhưng ít ra phải mất cả hai giờ.
Anh em đã mệt, bác Tài xế cũng mệt, chiếc xe chở nặng tải, cồng kềnh lại càng
mệt hơn. Nó bò từ từ trên con đường cát bủng mười sáu cây số đường dài chưa
tính những đoạn quanh co hơn ba cây số dẫn về công trình Tân mỹ. Ngồi trên
xe nhìn đoạn đường cát bủng tôi chựt nhớ anh năm Khiết và anh Năm Châu
chiều nào khi ăn cơm xong, thường hay cầm cây đàn ngồi dựa vào bệ nước vừa
đàn, vừa hát bản nhạc “Tình khúc Người Thủy lợi „ Từ lúc anh về làm quy
hoạch, đi trên cát, bỗng chạnh lòng đau.
Bản nhạc do anh tự biên hay của Nhạc sĩ nào tôi không rõ, nhưng thường
nghe các anh hát trong những ngày nơi mái trường Thủy lợi. Thoạt đầu thấy
các anh ca dường như mọi người không thích lắm, dần hồi nghe thét cũng hơi
quen, thấy hay hay, rồi bắt chước hát theo và bây giờ bài hát ấy đã trở thành
hiện thực. Rõ ràng là mọi người hôm nay đang đi trên cát trời nắng như thiêu
đốt. Và bản nhạc ấy, hình ảnh ấy cũng đủ chứng minh cho ta thấy rằng địa
bàn Tân mỹ xưa nay đất cày lên Sỏi đá, quanh năm khô cằn, nắng hạn cuộc
sống con người cơ cực biết bao.
Chiếc xe cứ lăn bánh từ từ như con Lạc đà mỏi mệt giữa Sa mạc hoang vu,
lúc thì lắc qua, lúc thì lắc lại đoàn người ngã tới, ngã lui trong rất mệt nhọc và
thê thảm. Hơn mười bảy giờ chiều Mặt trời bắt đầu ngã bóng, xa xa những
chú Mục đồng đang đuổi trâu về xóm nhỏ, những tà áo đỏ, áo xanh nhấp nhô
bên Giếng nước đầu làng. Kẻ tắm giặt, người xách nước công tác thao diễn
trong rất nhịp nhàng.
Tiếng động cơ im lìm ngưng nổ, anh Đội trưởng báo hiệu đã đến nơi rồi. Anh
ra lệnh cho chúng tôi và chỉ. Kìa bên con Đê nhỏ là nơi mọi người tạm dừng
chân năm ba phút, rồi sau đó dần theo bằng đường bộ mới đến nhà dân. Tất
cả leo xuống xe và sang bên ấy ngồi nghỉ tạm một lúc gần mười phút.
Dù trời lúc nầy đang còn sáng hay tối, công tác di chuyển máy móc, dụng cụ
là công tác được thực hiện hàng đầu để anh Tài xế phải về Ty cho kịp lúc.
Gần một ngày đường không ăn, không uống, thấm mệt cả châu thân. Nhưng
ai ai cũng tay bế, tay bồng thế mà trong chốc lát tất cả đã hoàn thành nhiệm
vụ. Thời khắc nầy khác biệt hơn lúc trưa ở Tổng bảng, thời gian và khoảng
cách vận chuyển chỉ bằng phân nửa mà thôi. Riêng nhà ở thì chỉ xin được có
hai nhà. Theo tin tức cho biết, thì người dân Tây mỹ không mấy ưa thích gì
những anh chàng Thủy lợi. Họ nghĩ một cách cạn cợt rằng. Chúng tôi đến đây
cắt đất, chia đồng, xẻ nương, lấp Suối, chẻ ruộng đào kênh. Mặc dù Họ là
những người giàu lòng cách mạng, tinh thần tự giác cao, nơi đây theo thống kê
là vùng quanh năm thiếu nước. Do đó nhà nước rất quan tâm. Trước khi tiến
hành Khảo sát chính quyền địa phương đã nhiều lần tổ chức học tập, nhưng
rồi cũng bằng không. Hể đề cập hoặc đụng định đến của riêng của Họ thì
Họ chống đối kịch liệt, thậm chí đấu tranh bằng Dao, Búa thật ghê gớm và dã
man.
Trong công tác Thủy lợi dù đào Kênh hay xây Đập, xây Hồ tất cả đều phải
trải qua năm giai đoạn hiện hành:
-Thứ nhất Đo vẽ Địa hình
-Thứ hai Khảo sát Địa chất
-Thứ ba công tác Thiết kế
-Thứ tư là công tác Thi công
-Thứ năm là Quản lý Thủy nông.
Đội Địa chất là người làm công tác thứ hai, tuy gặp nhiều khó khăn về mặt
tư tưởng, nhưng còn được hai nhà dân cho tạm trú che nắng, che mưa trong
thời gian công tác thật cũng diễm phúc lắm rồi. Còn Đội Đo vẽ Địa hình trước
đây tự căng trại ngoài rừng mà ngủ. Thú thật những ngày đầu người dân nơi
đây hoàn toàn không hiểu gì về hai tiếng Thủy lợi cả. Họ chỉ nghĩ một cách
đơn giản như tôi vừa trình bày ở phần trên. Hơn nữa Họ cứ nhìn thấy hàng
ngày các anh chàng Địa hình cầm Mia, nhắm Máy đo tới, đo lui rồi đóng cọc
móc sơn xanh, sơn đỏ làm dấu, cộng thêm cầm Bản đồ quy hoặch chỉ chỏ đầu
nầy, đầu kia thử hỏi Họ không ngứa mắt sao được. Khi đầu óc người dân còn
hoang mang, lo sợ. Với khó khăn trên anh Trưởng đội Địa hình có nhờ sự giúp
đỡ cũng như can thiệp của UBND xã Tân mỹ nên công tác Đo vẽ về sau nầy
được thoải mái hơn và tiếp tục cho đến ngày nay. Tuy vậy, nhưng lòng Họ vẫn
chưa nguôi khi chưa thấy Hồ chứa nước.
Riêng ở Tân mỹ về mặt tư tưởng của người dân hồi đầu như thế, nhưng qua
nhiều lần giải thích và động viên của Chính quyền càng lúc càng dễ thở hơn và
công trình Hồ chứa nước nầy may là được xây dựng tương đối xa nhà dân cho
nên việc đo vẽ và khảo sát cũng khá biệt lập, ít đụng chạm đến của cải riêng
của Họ. Chính vì thế mọi sự sanh sát cũng không xảy ra nhiều. Chỉ vài ba lần
tiếng to ,tiếng nhỏ với anh em chúng tôi mà thôi.
Mọi công tác hàng ngày như đã định, sáng cứ bảy giờ tất cả phải thức dậy,
thể dục, vệ sinh cá nhân, ăn uống rồi chuẩn bị lên đường. Thời gian kéo dài
gần một tiếng đồng hồ. Khi đến hiện trường thì việc ai nấy làm, kẻ ghi chép,
người điều hành, lấp ráp dụng cụ, thao tác làm đủ mọi thứ trong rất vất vả.
Mồ hôi đầm đìa trên cả hai vai, cứ cậm cụi suốt bốn tiếng đồng hồ thì về nghỉ
trưa, ăn cơm. Ăn cơm xong ai ngủ thì ngủ, ai đàn hát thì đàn hát, ai vui thú
qua mấy bàn cờ tướng thì vui, cộng tới, cộng lui một giờ vùn vụt trôi qua.
Giữa trưa trời nắng cháy, cũng tiếng Kẻng, tiếng thúc dục của anh Đội
trưởng vang dậy cả nhà. Tất cả hãy sẵn sàng làm việc, nhìn cảnh người tiến ra
hiện trường sau giờ nghỉ trưa thật là thảm não. Họ như đoàn quân thất thủ
vừa trở về. Có lẽ anh em còn ảnh hưởng cái mệt của ngày qua hay thời tiết đã
làm cho Họ phải ngất ngủ như con tàu bị sóng. Dù mệt mỏi bởi nguyên nhân
nào đi nữa, nhưng công việc Họ nhất quyết phải hoàn thành.
Lần theo các cọc móc trên Bản đồ, thế mà bỗng mấy chốc mọi người đã
khoan gần hết tuyến Thượng lưu, bao nhiêu mẩu đất đã lần lượt cho vào
thùng kín. Những giàn khoan bắt đầu được tháo gở và vận chuyển về hướng
Hạ lưu. Mỗi khi tháo gở chúng tôi phải tập trung tu sửa lại tất cả những vật
dụng từ Máy khoan, cho đến Giàn khoan và người thư ký phải ghi chép lại tất
cả trong quá trình khoan ngoài hiện trường một cách đầy đủ và chính xác. Sau
khi hoàn tất chúng tôi còn phải hội họp, rút kinh nghiệm và bồi dưỡng Chính
trị, số thời gian còn lại thì được nghỉ giải lao. Số anh em nam lợi dụng cơ hội
nầy thường hay đi tán mấy cô gái trong làng, một điều đáng phục mấy anh
công nhân trong đội khoan là Họ vừa đặt chân đến đây non già mười ngày, mà
không biết làm cách nào Họ quen hết mấy cô phụ nữ ở đây. Mặc dù người dân
ở đây có kẻ thương, người ghét. Họ chinh phục tài tình thật.
Trong mỗi phiên họp anh Đội trưởng thường hay nửa đùa, nửa thật các bạn
làm công tác tư tưởng bằng cách nào mà thu hút lòng dân mau lẹ thế? Các bạn
phải cẩn thận và chú ý không được tiến xa hơn nữa, vì thời gian chúng ta còn
phải ở lại đây tương đối lâu. Nếu sự quan hệ tốt thì không nói gì, còn không
may mất lòng dân thì khó mà hoàn thành công việc. Công tác chính của chúng
ta là phải hoàn thành các tuyến khoan và Hố đào làm bãi vật liệu. Ngoài ra
chúng ta còn phải sản xuất lao động tại chỗ, nếu thời gian cho phép và tôi cũng
nói thêm là nay mai Ty sẽ cho người xuống để lấy mẩu về thí nghiệm, khi mẩu
thí nghiệm tốt thì chúng ta có thể về sớm và khỏi lao động tại chỗ. Còn kết quả
thí nghiệm không đạt yêu cầu thì buộc lòng chúng ta phải khoan những tuyến
khác như trên Bản đồ quy hoạch đã có sẵn.
Ngồi ngẩm nghĩ, làm nghề khoan vừa xa thành thị, xa gia đình năm tháng
sống với núi rừng thấy cũng buồn nhưng nhiều lúc cũng được bù đấp bằng
những thú vui của thiên nhiên và thực tế. Như khi nhìn thấy những con heo
mọi đóm đen, đóm trắng thân xác to hơn con chuột cống xù tung tăng, giành
giực nhau từng củ khoai, củ sắn vừa đào được. Hể núp mà nhìn xem thì chúng
hoạt động như thế giới tự do, hể mình xuất hiện thì chúng chạy vù vào những
hàng tre già gai gốc không cách nào bắt chúng được, chúng tinh ma lắm. Ở
rừng mà khi bắt được chúng chỉ có cách dùng bẫy, sau đó liên hoan một buổi
thì thỏa thích biết dường nào.
Những ngày làm việc trên công trường Tân mỹ, tôi và anh bạn cùng đoàn
tình cờ làm quen được một Bác Nông dân làm nương rẫy gần bên .Ông ta tuổi
trạc ngoài sáu mươi, tàn tật ở chân phải, trong người thật lam lũ. Lời qua,
tiếng lại trong những giây phút giải lao ngoài hiện trường, ông Bác kể
cho chúng tôi nghe, ông vốn bị thương tật là do chiến tranh, ông là một cán bộ
cách mạng thuần túy về hưu. Bác chỉ nhà bác cho chúng tôi khi nào có rảnh
rỗi sang thăm. Ngoài việc làm nương rẫy hàng ngày ông còn làm nhiều cạm
bẫy để bắt thú rừng nhằm giảm bớt độ phá rẫy của ông và những người cùng
xóm. Không ngờ lời chân thành hay qua loa hôm ấy thành sự thật.
Môt hôm chúa nhật, buồn buồn, không biết đi đâu. Chúng tôi chợt nghĩ ra
ông Bác hôm nọ và rủ nhau đi thăm ông và gia đình một lần cho biết.
Đi thì đi……….vừa bước vào nhà. Thấy ông bà già đang hì hụt với con heo
rừng nặng trĩu gần một tạ.
Dạ chào hai Bác.
À các cháu đến chơi, lâu rồi tôi cũng trông sao không thấy đến, mời các cháu
ngồi, Bác bận tay tí xíu. Ông nói.
Bà coi nấu ấm nước mời khách đi bà, những cháu nầy làm công tác gần ở
rẫy mình tôi quen Họ từ đó. Giới thiệu các cháu đây là bà nhà tôi.
Thưa Bác cho các cháu giúp một tay.
Chắc chắn rồi, hai cháu hôm nay Chúa nhật nghỉ phải không?
Dạ!
Thôi hôm nay ở lại đây vui với hai bác, dịp may hiếm có. Không nói giấu với
hai cháu Bác vừa đặt bẫy được con heo rừng nặng gần trăm ký, hồi sáng sớm
nầy Bác mới đem về, còn nằm chần dần đó. Nặng quá, bắt được nó bác mừng
vô hạn mấy cháu à. Không phải có thịt mà ăn, mà bấy lâu nay nó phá banh
đám rẫy của Bác, cũng như mấy luống rẫy láng giềng, Bác canh nó gần nửa
tháng nay mới bắt được.
Bác tài tình thật, chúng cháu phục Bác sát đất, con heo to thế nầy mà Bác
nghĩ ra cách bắt nó cũng hay.
Hàng ngày các cháu cũng hay đùa giỡn với những con heo mọi cạnh rừng
tre, các cháu nghĩ không bao giờ bắt được nó, chỉ có cách lấy súng bắn thì may
ra.
Nói chung cũng không dễ dàng bắt được nó đâu các cháu, chẳng qua là may
mắn thôi, lúc đầu Bác chỉ làm cho nó sợ để bỏ đi nơi khác, ai dè nó tới số rồi.
Không phải nó phá rẫy Bác không, mà còn phá rất nhiều rẫy của bà con khác
nữa. Sự thật Bác cũng không biết chỉ có mình nó hay còn nhiều con khác nữa,
nếu còn nhiều là một mối đe dọa của bà con trong vùng nương rẫy nầy.
Bác cần các cháu giúp bác khâu nào?
Nhà tôi chỉ có hai ông bà gìa như các cháu thấy, còn hai em thì lớn cả chúng
nó đi làm việc tận Đồng nai hai tuần hoặc một tháng mới về lại một lần. Có
một đứa lập gia đình, còn một đứa thì chưa, hai cháu hôm nay ở đây dùng
cơm với hai Bác nhé. Kệ trước lạ, sau quen. Thấy hai cháu ở tận xa đến đây
làm việc, nhiều lần trò chuyện ngoài đồng về Bác hay kể cho bà nhà nghe, thấy
tội nghiệp hoàn cảnh của các cháu cũng giống như hai đứa con của Bác vậy.
Thanh niên lớn lên thì phải đi đây, đi đó làm việc mưu sinh còn lẩn quẩn ở nhà
cậm cụi ba cái thớt rẫy nầy lấy gì mà sống. Thôi Bác cháu mình bắt tay vào
việc nhé.
Buông ly nước trà đang uống dở, xăn tay áo, ống quần nhẩy xuống bếp nấu
nước sôi, cạo lông, mỗ bụng làm đủ các thứ với sự chỉ đạo của Bác láng giềng
bất đắc dĩ. Nhanh thật chỉ mất gần một tiếng đồng hồ mấy Bác cháu làm xong
con heo to tát. Đúng như lời Bác nói trong bụng con heo toàn là Sắn và Ngô.
Ngồi nhìn ông Bác thao tác về phần thịt rất tuyệt chiêu, ông không phải là Đồ
tể chuyên nghiệp, mà sao ông làm rất gọn gàng và tài tình. Thịt đùi theo đùi,
Ba rọi theo ba rọi, thịt Lưng theo lưng, Lòng phèo theo lòng phèo trình tự. Tất
cả những thứ nầy được ông phơi bày trên tấm Nia tre như một quầy bán thịt
ngoài chợ không hơn, không kém. Bác gái bắt đầu nấu nồi cháo, bác trai làm
dồi nhìn mà thèm bụm miệng. Nồi cháo lòng sền sệt có máu huyết pha lẫn
đẹp màu bốc hơi thơm phức lạ kỳ. Ngồi cạnh bếp lửa mà bao tử cứ sôi ùng ục,
con gái gì xấu tính thế, mắc cở vô cùng.
Nồi cháo lòng đã chín, bốn bác cháu ngưng tay, đĩa nước mấm mặn được bồi
thêm mấy lát ớt sừng trâu, đĩa hành hương nằm cạnh những hạt tiêu sọ, khúc
dồi lòng được thái ra từng khoanh nhỏ, miếng phổi, miếng gan, miếng cật,
đoạn dồi trường thái năm, thái bảy cũng được trưng bày trông còn hấp dẫn
hơn quán cháo lòng „Sao vàng“ nổi tiếng ở đường Đinh Bộ Lĩnh Mỹ tho.
Rồi bác cũng vớ tay lấy chai rượu nếp sau lưng tủ thờ ra nhăm nhi một chút
cho vui.
Gần hai tháng dài trên công trường Tân mỹ, tính về thịt thì chỉ ăn được hai
lần, hôm nay là kết quả của lần ba còn những ngày khác thì khỏi nói, chỉ ăn
cơm toàn canh chua rau muống. Hôm nào không có rau muống thì được thế
vào món canh chua Me đất vì món nầy dễ nấu và có sẵn của trời. Tuy nói là
Me đất cho xôm, nhưng nó là thứ dây leo mọc theo hàng giậu rất tốt và xanh
um, có vị chua và mau phát triển, hợp với khi hậu nóng nực. Thứ dây leo nầy
chỉ đặc biệt có ở vùng Đông nam bộ mà thôi.
Buổi tiệc dịp may hiếm có hôm nay sắp tàn, ngoài trời vẫn còn chang chang
nắng, oi bức, bụng dạ người nào, người nấy phình to. Nhà ông Bác nhiều cây,
trống trải, gió mát nên hơi buồn ngủ. Ăn xong nồi cháo ai cũng khen ngon
đáo để, từ nhỏ đến lớn ở quê nhà chỉ nghe nói thoáng qua thịt heo rừng chớ
nào có thấy và thưởng thức bao giờ. Bởi người ta thường nói „Đi một đàng học
một sàng khôn“ là đúng lắm, rõ ràng có đi đây, đi đó mới thấy cái lạ, cái hay,
cái mình chưa từng biết đến. Cám ơn Tân mỹ, cám ơn hai Bác đã cho chúng
tôi một buổi ăn lạ, một buổi ăn ngon lành thật tuyệt vời và đầy kỷ niệm.
Trời bắt đầu ngã nghiêng chiều, khi về đến nhà hôm nay hoàn toàn trống
vắng, thật đúng nghĩa một ngày cuối tuần, anh em đi đâu mất hết chỉ còn mổi
một chị Ba chủ nhà, ở nhà. Chúng tôi hỏi?
Chị Ba, các anh chị đi đâu vắng cả rồi? Chị trả lời:
Đi đâu chị không biết, nhưng đi sau hai em một lúc, mãi đến bây giờ chưa về.
Có lẽ! Họ đi Tân uyên,Vĩnh cửu hay ghé thăm các nhà láng giềng gần đây.
Còn cô chú đi đâu về mà trông thấy người không khỏe vậy? Ăn cơm chưa,
phần cơm cô chú còn trên bàn.
Cám ơn chị Ba, chúng em nghỉ một tí rồi ăn cũng được. Nói cho chị Ba vui
vậy thôi, chứ còn bụng dạ nào nữa mà ăn, giờ chỉ còn leo lên Võng làm một
giấc cho đả thèm.
Thôi các em đi nghỉ đi, và coi nhà giùm chị, chị đi một tí, chị sẽ quây về ngay.
Dạ! Chị Ba cứ đi, tụi em trông hộ nhà cho.
Nghĩ cũng lẹ thời gian thắm thoát sống bụi đời trên công trường Tân mỹ đã
ngoài hai tháng, sau khi khoan hai tuyến khoan vừa dọc, vừa ngang hoàn tất
như thời gian dự định, số thời gian còn lại đội chia làm hai nhóm, một nhóm đi
sản xuất lao động trồng lúa chọc cho công trình theo dự án, một nhóm khoan
hố đào. Công tác cứ sáng đi, chiều về như thường lệ cũng chẳng khác gì như
công tác đi khoan hàng ngày. Nghề Địa chất là như thế, mở mắt ra chỉ thấy đất
và đá, máy khoan, giàn khoan sống vất vả nơi núi rừng vô định.
Những ngày tạm ở nhà chị Ba là những ngày đầy kỷ niệm, với cây ớt, hàng
rào Me đất và những buổi liên hoan đầu tháng nơi núi rừng Tân mỹ còn in
đậm trong lòng mỗi người mãi mãi không phai.
Sự việc đã đi qua khá lâu, giờ ngồi kể lại bằng những dòng chữ nầy
phải thật sự thông cảm và thương hại hoàn cảnh chị Ba ngày ấy. Lúc đầu anh
em chúng tôi mới đến. Tuy chấp nhận cho chúng tôi trú tạm trong những ngày
công tác, nhưng chị luôn tỏ vẻ rụt rè, khó chịu, căng thẳng không biết mấy anh
chị Thủy lợi, Thủy hại nầy tánh nết ra sao. Chị luôn tự hỏi? Ngược lại mấy
anh chàng thợ khoan hồi đầu tỏ vẻ khách sáo đủ điều, ăn trái ớt phía sau nhà
cũng hỏi, uống một hóp nước mưa cũng xin, rồi mới dám cầm gàu mà múc,
ngủ trở lưng trọ trẹ là sợ phiền, cái đi, cái đứng, cách ăn mặc cũng ra nết
chỉnh tề, các anh kinh nghiệm và khôn ngoan thật, đây là những điều chúng
tôi cần phải học hỏi về sau. Chính những cử chỉ ấy, thời gian rồi thời gian chị
Ba xem đội khoan như đàn em ruột thịt trong nhà, những hiềm khích, đối kỵ
dần tan đi mất. Cuộc sống của chị trong căn nhà lớn chỉ võn vẹn có hai mẹ
con, anh Ba thì hy sinh trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ hồi năm 1972, chị
vẫn ở vậy lây lất với cái nghề tráng bánh tráng bán lẻ kiếm sống qua ngày.
Cây ớt, hàng Me đất, bát nước bây giờ không còn là biên giới nữa, cuộc sống
chung độn, chia sẻ với những người em xa xứ . Tuy, có lúc nầy, lúc nọ, nhưng
lòng chị rất vui và hạnh phúc vô biên. Gia đình nhà chị giờ tăng lên gấp bội,
con số không phải là nhỏ, cả làng, cả xóm muốn có được một mái ấm như chị
cũng là điều khó. Cứ mỗi đầu tháng anh em chúng tôi lãnh lương ra mua
thương nghiệp, lương thực là chị nhiệt tình giúp các em làm những món ăn,
liên hoan đình đám thật tưng bừng mà không thấy mệt. Rồi ngày sau trở về
với canh chua rau muống, me đất.Chúng tôi những người theo đội đi thực tập
cứ thắc mắc hoài, cái kỳ lạ ở đây là tại sao những chàng thợ khoan luôn coi
cuộc sống nầy lúc nào cũng tạm bợ. Có nghĩa là hôm nay có bao nhiêu là sạch
sành sanh, còn ngày mai là chuyện khác. Thật khó nghĩ vô cùng. Nếu như năm
ba năm đi khoan một lần về mặt tình lý Họ làm như vậy thì đúng, còn đàng
nầy Họ là những thợ khoan chuyên nghiệp hết công trình nầy, đến công trình
khác mà Họ làm như vậy thì sức khỏe đâu mà công tác chứ. Tại sao Họ không
phân chia cổ phần cho cuộc sống hàng ngày có phải sẽ khá hơn không. Riêng
về chúng tôi thì không sao, bởi vì chúng tôi làm việc ở đây một thời gian ngắn
mà thôi, Còn Họ dường như suốt đời. Nhiều lúc trong những cuộc hợp muốn
phát biểu ý kiến xây dựng vô cùng, nhưng suy nghĩ với tư cách một học viên
thực tập không cho phép chúng tôi nói lên điều nầy.
Thỉnh thoảng cũng đem lòng tự hỏi? Khi chấp nhận là người thợ khoan thì
nên giữ cuộc sống cho bình thường như bao người thợ khác. Chúng ta còn
khoan, còn làm việc dài dài chứ đâu một ngày, một buổi. Muốn như thế ta hãy
đem ta ra mà so sánh với những người lính ngoài chiến trận, ai là người cần
nên làm việc nầy. Chắc chắn là người lính nên làm hơn ta vì cuộc đời của Họ
là những người cầm súng. Bây giờ sống,chút nữa có khi…………
Ba tháng trôi qua nơi đất trời Tâm mỹ, cứ ngỡ tưởng gần như ba chục tháng
ở quê nhà, ngày nắng cháy da người, đêm lạnh buốt, cuộc sống hai mươi chín
trên ba chục ngày rau muống, me đất thử hỏi lòng người sao sắt bén.
Với kết quả của phòng Thí nghiệm. Những tuyến khoan, bãi vật liệu, tính
chất đất đều đạt yêu cầu. Lệnh của Ty là tất cả đội phải chuẩn bị và rút khỏi
Tân mỹ trước thời gian quy định, để lên đường về Tổng bảng và thế chân Họ
trong những ngày kế tiếp.
Trong tư thế rút quân trước thời hạn, chúng tôi tổ chức buổi liên hoan chia
tay, ai có tài gì trổ ra hết. Đêm văn nghệ cây nhà lá vườn, rượu chè, ăn uống
vui ca gần trọn một đêm thật là tuyệt vời và đầy ý nghĩa.Chỉ tội nghiệp chị Ba
và đứa con thơ ngồi buồn ủ rũ, vì những ngày vui và hạnh phúc của chị sắp
qua rồi. Nghĩ cũng ngộ nghĩnh, cuộc sống là như thế, những ngày đầu nhìn
thấy chẳng thèm ưa, lại còn muốn xách Rựa, Dao chém mấy lão nầy cho một
trận. Chết hết cho rồi. Còn bây giờ phải đi, thì Họ không muốn cho đi. Cứ
khóc lóc, níu kéo như mất người thân.
Trước giờ lên xe tạm biệt, tay bắt tay, những lời chúc an lành, riêng một
mình chị Ba đang lau những dòng nước mắt, rồi quây lưng không nói một lời.
Chuyến xe vô tình lần lần đưa những đứa em của chị khuất dần sau những
rặng tre xanh.
Về đến Tổng bảng vừa lúc xế chiều, cảnh vật hoang vắng, tiêu điều những
dấu vết của đoàn người đi trước còn in đậm nơi đây. Họ ra đi khỏi Tổng bảng
cách đây vài hôm, để về công trình Hồ chứa nước Suối giai thuộc huyện Đồng
xoài khảo sát tuyến Kênh mới dài sáu cây số nằm trên diện tích đá Ong.
Theo dự án ban đầu, nhiệm vụ của đội một là phải khoan công trình nầy
trong vòng năm đến sáu tháng, nhưng vì nhu cầu cấp bách nên có sự thay đổi
đột ngột và đội hai khi hoàn thành công tác tại Tân mỹ sẽ tiếp tục thay thế làm
nốt những phần còn lại.
Tại sao đội một phải ra đi một cách đột ngột như thế? Vì đội một là đội
khoan máy, còn đội hai là đội khoan tay mà công trình Suối giai nằm trên diện
tích đá Ong nên không thể nào dùng khoan tay đuợc như những vùng đất thấp
và có cấu tạo mềm. Hơn nữa công trình Suối giai cần được thi công ngay vì
UBND Thành phố Hồ chí Minh sẽ cung cấp cho tỉnh Sông bé bốn Tổng đội
Thanh niên xung phong cộng thêm một Tổng đội của Tỉnh. Tất cả là năm
Tổng đội. Hy vọng công tác sẽ hoàn thành sớm hơn kế hoặch. Đặc biệt công
tác của TNXP ở đây chỉ nhiệm vụ thu hồi, dọn dẹp những tảng đá bung dăng
ra ngoài vì tuyến Kênh được đánh bằng Mìn TNT. Ngoài ra không cách nào
đào xới gì được cả. Bởi nó là những tảng đá Ong nằm chồng chất lên nhau.
Ngày về lại Tổng bảng lần hai sau ba tháng, khí trời có vẻ êm dịu hơn vì
công trình nằm cạnh bên dòng sông Đồng nai, bên đây sông là xã Tổng bảng
thuộc huyện Tân uyên, bên kia sông là huyện Vĩnh cửu thuộc tỉnh Đồng nai.
Sông Đồng nai rất sâu, trong vắt, vách đứng như hai bức tường nhà, hai thành
vách được cấu tạo bởi những tảng đá Ong rất lớn, nước chảy mạnh quanh
năm, có lần vừa đến người dân Tổng bảng bảo rằng cách đây mấy tháng
trước, có nguyên chiếc đò ngang đưa người từ Tổng bảng sang Vĩnh cửu đã lật
úp ngang, vì nước chảy xiết, chết mấy chục mạng người. Nghe xong ai nấy
lạnh mình. Bao nhiêu đó cho ta thấy sức nước từ Thượng lưu chảy về Hạ lưu
rất mạnh như thế nào.
Người dân Tổng bảng khác xa hơn người dân ở Tân mỹ về mặt dân trí, sau
những lần học tập Họ hiểu sâu, hiểu rộng nên mọi công tác được dễ dàng hơn.
Hồi đầu nghe Thủy lợi về người dân Tổng bảng chẳng thua gì Tân mỹ, ai ai
cũng hầm hừ, hậm hực thí điều muốn ăn thịt sống chúng tôi. Nhưng trải qua
khảo sát Địa hình, rồi Địa chất một, Địa chất hai Họ thấy chúng tôi đâu phải là
Qủy hay Ma ăn no đi phá làng, phá xóm, trái lại những người nầy là những
người mang lại những tin yêu, hạnh phúc cho mình.
Ôi thôi những ngày đầu khi mới vừa đến thế chân đội một. Họ mời gọi đủ
điều, mời đến nhà Họ ở, Họ sẵn sàng giúp đỡ về mọi phương diện nếu có thể.
Với những cử chỉ và hành động tốt như thế của người dân Tổng bảng, anh
Đội trưởng đã nhiều lần tỏ vẻ cảm ơn và hứa qua loa cho xong công việc. Thật
ra thì chúng tôi đến đây với mục đích là công tác và đã từng sống chung độn
với nhau trong môt phạm vi nhỏ cũng đủ rồi, hết việc rồi đi, chớ đâu có ở mãi
mà phiền phức đủ thứ. Đối với Học viên chúng tôi qua kinh nghiệm một vài
lần, riêng Đội khoan thì Họ có cả một trời kinh nghiệm. Nhưng với tâm niệm
của người làm Địa chất, thợ khoan dù vất vả đến đâu nếu được ai quí, ai
thương thì mừng, cảm ơn còn ngược lại thì đành cam chịu. Không để tâm,
không hờn trách, không oán thù luôn lấy phương châm hoàn thành nhiệm vụ.
Trải qua một tuần công tác tại Tổng bảng, mọi người đã hoàn thành tuyến
ba, công trình chỉ còn ba tuyến nữa là xong tất cả. Thời gian đòi hỏi ít nhất là
ba đến bốn tuần nữa. Sau khi nghe anh Đội trưởng báo cáo cả đội rất vui
mừng vì ngày về Ty không còn xa lắm. Những ngày tháng nằm ở Tân mỹ và
thêm một tháng ở đây thì cũng đủ lắm rồi, ai cũng cố sức làm việc tích cực để
đạt kết quả vượt nhanh hơn thời gian dự định. Về đến Ty mọi người sẽ được
thoải mái, nghỉ xả hơi vài hôm rồi đi tiếp cũng không sao.
Người ta thường nói. Trong cuộc sống ai ai cũng đều có số cả, đội hai là đội
tốt số rõ ràng, từ ngày ở nhà chị Ba nơi Tân mỹ, rồi nay đến đây gặp bác Tư,
bác Sáu cũng thương tình. Họ giúp đỡ anh em về mọi phía ví dụ: Như chỗ ăn,
chỗ ở thật chu đáo, thậm chí sớt chia vài ba viên thuốc nghĩa tình. Hàng Ổi,
hàng Xoài sau nhà, trước cửa nếu anh em cần cứ hái mà ăn Họ không tính
toán một xu nào. Với những nghĩa cử cao đẹp ấy, khiến mọi người tỏ vẻ nể
nang. Nói thì nói vậy, khi người ta quá tốt với mình thì mình phải giữ thế nào
cho phải phép, bằng không ỷ lại thì cũng có ngày.
Công tác cũa người làm Địa chất chung quy là khoan và lấy mẩu, đào bãi
vật liệu, tu bổ thiết bị dụng cụ, ghi chép tài liệu hiện trường. Thời gian còn lại
là ăn no, tà tà dạo mát. Còn công tác thí nghiệm thì ở phòng đã có người lo.
Ngồi xét lại thì thấy nhiều lúc cũng vui và cũng buồn với những ngày dằm
sương, dãi nắng nơi núi rừng xa vắng, những lúc đi làm về ai ai cũng đều mệt
lả, bơ phờ chỉ biết thả lưng một góc nào đó rồi đi ngủ ngày mai làm tiếp và cứ
thế. Năm nầy, qua tháng nọ cứ thế và cứ thế. Nhưng bù lại những buổi cơm
chiều thường ngồi quây quần bên nhau, anh em cũng cố gắng tạo những câu
chuyện vui, tếu hài cho mọi người cười. Và thỉnh thoảng có lúc nghe dăng
dẳng bên mái tranh nghèo của bác Sáu hay dạo lên những giọng hát không
chuyên của những cô thiếu nữ và những chàng trai trẻ, cụ gìa, các em nhỏ xúm
nhau thưởng thức rất diệu kỳ và hồn nhiên.
Để kết thúc những tuần lễ còn lại, ba tuyến Hạ lưu cũng được hoàn tất vì
mệt mỏi, anh đội trưởng ra lệnh cho nghỉ một ngày, sau đó tập trung tháo gở,
bảo trì chuẩn bị cho xe Ty xuống chở về.
Công tác tại Tổng bảng của chúng tôi xem như đã hoàn thành nhiệm vụ.
Đêm ấy chúng tôi chuẩn bị hành trang, rồi đi giã từ một số bà con để về lại Ty
và chuyển đi nơi khác. Nghe chúng tôi sắp sửa rời khỏi Tổng bảng Họ cùng
nhau sẻ chia trong ngậm ngùi và nuối tiếc.
Đúng mười giờ sáng hôm sau, hai chiếc xe tải của Ty đã đến. Anh em chúng
tôi cho tất cả giàn khoan, máy móc, dụng cụ cá nhân lên xe và vẫy chào tạm
biệt. Tạm biệt bà con, tạm biệt Tổng bảng, hẹn ngày gặp lại bên trạm bơm,
trên cánh đồng, ruộng lúa ngát xanh.
Tác Giả Thủy Điền
Tác giả Thủy Điền
Tiểu Thuyết
Hoa Nở Làng Tôi
Chương 1
Mộng ước tuổi thơ
Mẹ nó hỏi? Nhân mầy làm cái gì mà ngày nào cũng vẽ ngoằn ngoèo dưới nền đất, rồi chấp tay sau lưng đi tới, đi lui như người mất hồn vậy Nhân.
Đâu có gì đâu mẹ, ngồi buồn vẽ vài ba cái hình cho vui vậy thôi. Lát nữa quyét sân, sẵn tay con quơ sơ một cái là bằng phẳng trở lại ngay.
Mầy coi vào múc cho mẹ hai lu nước, có tắm heo và rửa mấy cái chén ngay đi.
Dạ, con vào liền.
Năm nay nó mười sáu tuổi, vừa học hết lớp mười thì nghỉ. Lẽ ra nó phải học tiếp cho xong cấp ba, nhưng gì hoàn cảnh nhà nghèo quá, không đủ tiền đi học. Ba nó thì mất sớm, lúc nó vừa lên tám tuổi, mẹ nó chỉ sống bằng nghề đan giỏ xách, lây lất qua ngày. Tài sản cố định chỉ là một con heo và năm ba con gà chạy loanh quanh sau nhà, khi bán con nầy xong, thì bà gầy con khác. Cứ thế và cứ thế, nên mẹ nó dù muốn cho nó học tiếp bằng người ta, nhưng không thể nào thực hiện được. Nó thừa hiểu điều đó và không bao giờ trách hờn mẹ.
Tuy học hành chưa đến nơi, đến chốn. Nhưng mộng ước nó từ lúc học lớp tám là muốn quê hương mình có cái gì độc đáo hơn những nơi khác. Một ý tưởng khác thường hơn những đứa trẻ cùng lứa. Hằng ngày sau khi đi học về, phụ giúp công việc nhà xong, số thời gian còn lại nó thường hay mằn mò đến những ngôi nhà trong xóm có trồng cây bông giấy, tò mò hỏi đon, hỏi ren cách trồng, rép cây. Nó hỏi đến nỗi người chủ nhà bực mình và bảo rằng. Mầy là con nít mà hỏi chi lắm thế. Nó cười cười, nhẹ giọng và bảo, nó muốn biết và trồng thử trước nhà cho đẹp. Qua những lần giao du như thế, người ta thấy nó nhỏ, thật lòng và tội nghiệp, nên cho một cây về trồng thử. Vậy mà lẻo đẻo nó xin được tổng cộng bốn cây và mang về nhà trồng. Mẹ nó thấy nó dọn dẹp trước sân một khoảng đất trống, sạch sẽ. Nên hỏi? Mầy định làm cái gì nữa vậy Nhân.
-Dạ, con định trồng vài cây bông giấy cho nhà mình đẹp xinh ra. Mẹ nó bảo.
*Thôi đi con, trồng chi cho chật chội thêm, nhà mình nghèo, có trồng cả sân cũng chẳng ai thèm ngắm đâu con. Mà cây bông giấy đâu con trồng?
- Dạ mấy bác cho con bốn cây, con sẽ trồng thử, nếu sống, ra hoa thì mình ngắm cho vui. Còn không may, chết thì thôi, đâu có tốn một xu nào đâu mẹ. Mẹ nó bỏ đi và nói.
* Tùy mầy, muốn làm gì thì làm.
Nó xách cái thúng đi sang nhà hàng xóm xin một ít phân chuồng, về đào bốn cái lỗ và trồng rất ngay ngắn. Bốn cây bốn màu sắc khác nhau trắng, vàng, cam và hồng. Người ta dặn nó một ngày chỉ tưới một lần vào lúc sáng sớm. Nó làm theo y trang mỗi ngày trước khi đi học.
Đúng ba tháng sau, bốn cây bông giấy phát triển xanh um, tốt tươi và bắt đầu ra hoa. Ai ai đi ngang qua nhà nó cũng đều bảo, thằng Nhân nầy có tay trồng bông thật, bốn cây giống nhau không khác tí nào cả. Nó được người ta khen, nên hứng chí và mừng thầm trong bụng. Đến tháng thứ tư, bông bắt đầu nở sum suê, sắc hoa rực rỡ, trông rất đẹp mắt vô cùng. Xong, nó đi thu gôm những tàn tre gai người ta bỏ, mang về kết thành hàng rào không cho ai đụng phá. Và, chờ trọn một năm, khi cây bông thật sự vững chắc và thành hình. Rồi lê la đi hỏi tiếp cách ương và rép cây. Những người láng giềng thấy nó làm nên chuyện, bèn chỉ một vài bí quyết nhà nghề và còn hứa hẹn, nếu mầy làm không thành công sẽ cho cây giống khác. Nó mừng quá và cảm ơn lia lịa, rồi về thử nghiệm.
Bước đầu, nó rép cây màu trắng và màu vàng chung, rồi cây màu hồng và màu cam chung. Xong xuôi nó chờ tiếp đến bốn tháng sau. Quả thật, kết quả như mong đợi, bốn cây bông của nó bây giờ nở ra đủ sắc màu. Trông tuyệt đẹp và ngộ nghĩnh. Có lần một ông nhà giàu ngoài chợ nghe đồn thằng Nhân có bốn cây bông giấy đẹp lắm, ông lái chiếc Hon-da vào nhà nó gạn mua với giá hai trăm đồng, số tiền tuy khá lớn, nhưng nó nhất định không chịu bán. Xung quanh, ai cũng hối thúc bán đi Nhân. Nó bảo không là không, mẹ nó nhiều lần cũng muốn khuyên nó bán đi, nhưng không dám hé lời.
Hiện tại mọi việc thử nghiệm xem như tạm thành công. Bây giờ nó cứ ngồi vẽ họa dưới đất một mô hình và chấp tay sau lưng đi tới, đi lui suy ngẫm. Tâm trí nó nhiều lúc như rơi vào nhà thương điên ở Long thành. Cứ thẩn thẩn, thơ thơ không còn chú tâm vào những việc khác. Bởi thế, mẹ nó thường hay rầy la, nhưng nó chẳng hề trả lời, trả vốn vì cả.
Nó cương quyết muốn thực hiện mộng ước của nó ngay. Là làm sao cả một cái Xã nó đang ở biến thành một rừng bông giấy. Muốn thì muốn vậy, nhưng nó thừa hiểu, nó là trẻ con, lời nói hay sự bàn luận của nó chẳng có người nào tin và nghe theo. Mặc dù, nó đã chứng minh cho thiên hạ thấy, là nó trồng được bốn cây bông giấy tuyệt vời trước sân nhà. Nó cứ suy nghĩ mãi và tìm mọi cách chui vào Ủy ban nhân dân xã, may ra quen biết, va chạm với Chính quyền thì mới hầu thực hiện được ước mơ của mình. Còn đứng ngoài Ủy ban mà có la lớn, la to cách nào đi nữa, thì cũng chẳng ai thèm nghe, thậm chí còn cho là khùng điên nữa là khác.
Năm nó gần mười bảy tuổi, nó lê la sang nhà ông Trưởng thôn, xin tình nguyện gia nhập vào đội Du kích bảo vệ thôn. Ông trưởng thôn hỏi? Mầy suy nghĩ kỷ chưa Nhân và có hỏi, cũng như xin phép mẹ mầy chưa? Nó bảo, suy nghĩ thì cháu đã suy nghĩ kỷ lắm rồi, còn hỏi mẹ cháu thì cháu chưa dám hỏi. Ông Trưởng thôn nói tiếp, nếu mầy quyết định thì tao bằng lòng và phải về hỏi lại mẹ mầy cho đàng hoàng, nếu bà ưng khi nào mầy đúng mười bảy tuổi bác sẽ cho cháu gia nhập vào đội Du kích ngay. Đó là bác ưu tiên cho cháu, ngoài ra đúng mười tám tuổi mới được gia nhập.
Nó về nhà mấy hôm, còn đang đắn đo, do dự không biết nói ra mẹ mình có ưng bụng không hay là bị bà mắng cho một trận tơi bời. Không ngờ ! Một hôm nó đi vắng, ông Trưởng thôn phỏng tay trên, sang nhà nó tâu hết mọi chuyện cho mẹ nó nghe. Ngỡ mẹ nó phản đối, ai ngờ ! Mẹ nó đồng ý và còn nói. Nếu được bác cho cháu gia nhập vào đội Du kích bảo vệ thôn thì quá tốt, còn ở nhà miết tôi thấy nó dường như không bình thường và có thể xảy ra những chuyện không hay. Ý bà muốn nó luôn có bổn phận và trách nhiệm. Vì người có trách nhiệm dù sao vẫn là một con người tốt và có ích cho xã hội.
Một hôm, ông cho người mời nó sang nhà và kể cho nó nghe. Rằng mẹ cháu đã đồng ý. Nó mừng ra mặt, mà ở nhà mẹ nó chưa bao giờ nói với nó vấn đề gì. Ông nói tiếp. Bác sẽ làm Hồ sơ và gởi ra Ủy ban cứu xét và cháu cũng chuẩn bị tin thần trước đi.
Đúng như những gì ông đã hứa, nó vừa tròn mười bảy tuổi là ông giao nó một cây súng và chỉ cách sử dụng như thế nào. Thoạt đầu nó chỉ là một Cận vệ và kiêm luôn Thư ký cho ông, vì trình độ học vấn của nó đã qua lớp mười. Đi đâu và làm việc gì nó cũng kè kè bên ông, ông không cho nó đi tuần tra trong thôn như bao Du kích khác, bởi nó còn nhỏ và chưa có kinh nghiệm.
Mỗi lần ông đi họp ngoài xã, nó đều có mặt để ghi chép, nên nó cũng dần dần quen biết nhiều người. Ai ai cũng trêu ông Trưởng thôn còn ngon hơn ông Chủ tịch Xã nữa, đi đâu cũng có bảo vệ theo sau. Ông Trưởng thôn cười, cậu ta có học và luôn phụ tôi làm tốt công việc. Trải qua gần một năm làm việc với ông dần dần quen nước, quen cái nó thỏ thẻ với ông Trưởng thôn về ước mơ của nó. Ông Trưởng thôn không bàn vào, mà cũng chẳng bàn ra, cứ ò è về Tài chính. Cháu biết tình hình hiện tại ở đâu cũng vậy, làm việc gì cũng phải có tiền mới làm được và còn chờ sự chỉ đạo của cấp trên, khó khăn lắm cháu à. Nó lặng thinh và nắm được cái khó khăn của Chính quyền là tiền, nên mừng trong bụng và nói, cháu có ý kiến thế thôi, còn như sự thể bác vừa nêu thì đành chịu. Vì rõ ràng nó biết trồng loại bông giấy không mất nhiều tiền và chỉ tốn công sức mà thôi.
Sau một năm, có một số Du kích thôn lần lượt lên đường đi Nghĩa vụ quân sự, ông đôn nó lên làm Trưởng đội Du kích thôn và không còn kề cận bên ông nữa. Ban ngày, cũng như ban đêm, tùy tình hình nó hay dẫn một toán Du kích đi tuần tra trong thôn. Mấy ông bạn già cho bông nó ngày trước, thường hay mời nó vào nhà uống trà và nói. Kể từ ngày cháu làm Trưởng bảo vệ ở đây các bác thấy tình hình thôn mình an ninh hơn, trộm cướp không còn lé hánh nữa, cố lên đi Nhân. Bà con sẽ ủng hộ cháu hết mình. Nó thấy công việc nó làm càng lúc, càng tốt, lòng dân càng lúc, càng ủng hộ, nó nghĩ, nếu nay mai mình thực hiện công việc trồng cây bông giấy có lẽ họ cũng ủng hộ mình thôi.
Kỳ gọi Nghĩa vụ quân sự đợt hai, rất nhiều thanh niên xã phải lên đường, nhưng nó thì không được gọi vì lý do là con gia đình Ngụy. Nên họ điều nó về làm Du kích xã. Công tác Du kích xã được gần một năm, nó lợi dụng cơ hội, thỏ thẻ vấn đề trồng bông giấy với ông Chủ tịch xã. Nó ngỡ, ông sẽ có những ý tưởng giống nó hay hây hơn, ai ngờ ! Ông ta trả lời giống hệt như ông Trưởng thôn hồi năm trước và còn tệ hại hơn khi ông nói. Xã mình xưa nay nó là như vậy, bây giờ có bày biện ra việc nầy, biết có ai hưởng ứng không? Có khi còn bị cấp trên phiền hà nữa là khác. Nó nghĩ trong bụng mà không dám nói ra. Trời đất. Chưa làm mà sợ hư, sợ hỏng, làm mà cứ sợ người khác phê bình thì thành công thế nào được. Thua keo nầy, ta cố gắng gầy keo khác chứ may ra, mới tiến bộ và khấm khá hơn. Rồi tự hỏi? Cái đà nầy mãi thì chết mất và biết bao giờ ai biết đến Xã mình có cái gì đặc biệt và độc đáo chứ.
Thời gian- rồi thời gian. Chính phủ đưa ra chương trình Bảo vệ môi trường. Ông Chủ tịch bàn bạc và tìm người giữ chức vụ nầy, kết cuộc không có ai đảm nhận. Lúc ấy nó đang làm Xã đội phó Du kích, được ông Chủ tịch gọi lên và phân cho chức vụ phó ban Bảo vệ môi trường. Lẽ ra, với khả năng làm việc của nó, có thể nó đã nắm giữ chức Trưởng ban nầy , Trưởng ban nọ từ lâu, nhưng gì Lý lịch quá lòe nhòe màu vàng nhiều hơn màu đỏ. Nên luôn luôn phải giữ chức phó. Đây là sự ưu đãi tối đa của Ủy ban rồi. Khi ông Chủ tịch trao Quyết định cho nó, nó vui vẻ và nhận công việc. Rất tiếc là trong thời gian làm việc dưới sự chỉ đạo của một Trưởng ban, nó gặp rất nhiều khó khăn về mặt đóng góp ý kiến và chỉ biết thừa hành. Nhiệm vụ của nó cao lắm là đôn đốc bà con hãy thực hiện nếp sống văn minh như giữ gìn sạch sẽ đường phố, không phá hoại cây xanh và trồng nhiều canh xanh khác thêm, tổ chức những thùng rác công cộng cho hợp vệ sinh, ngoài ra không còn vấn đề gì khác để làm.
Không may, vừa làm được sáu tháng tình hình xã thấy cũng khả quan lên nhiều, nói chung ruồi muỗi giảm dần, đường xá khang trang, lịch sự. Bỗng đùng một cái, ông Trưởng ban ngã bệnh ung thư gan. Có lẽ, vì trong thời gian qua ông uống rượu nhiều quá. Mọi công việc coi như bị đình trệ, không có người ban lệnh, thấy ông nằm Viện lâu quá và không có khả năng trở lại nhiệm sở, nên ông Chủ tịch đành lấy ý kiến chung của Hội đồng nhân dân Xã và bầu nó vào chức vụ Trưởng ban Bảo vệ môi trường. Đứng trước Hội đồng nó thề sẽ làm tròn bổn phận của một Trưởng ban, mặc dầu nó chẳng có Đoàn, Đảng gì cả. Nó làm việc rất tích cực, người ngoài nhìn vào cứ ngỡ nó như là một Đảng viên gương mẩu không hơn, không kém.
Ba ngày sau khi nhận chức, nó trình lên Chủ tịch Xã những phương án nó dự định làm trong tương lai. Ông Chủ tịch nhận và hai ngày sau trả lời. Rằng phương án thì rất hay, nhưng không được phép thực hiện. Lý do: Xã không có Tài chính cho phương án nầy. Khi nghe ông nói xong nó bàng hoàng choáng váng, thế là mộng ước tan tành theo mây khói. Về nhà nó suy nghĩ mãi và nhất định không chịu thua, nên tìm cách khác.
Tuần sau nó chờ ông Chủ tịch vui vẻ, nó bàn bạc với ông tiếp. Nó nói, nó chỉ cần một diện tích đất công mà không cần tiền Ủy ban. Ông Chủ tịch trả lời? Đất thì có, còn tiền không có anh lấy gì làm. Nó bảo nó luân chuyển được. Ông nói tiếp, anh đi vay tiền người ta sao? Thành công thì không nói gì, nếu thất bại họ kéo nhau đứng trước Xã đòi tôi à. Anh suy nghĩ lại đi. Nó nói không phải thế, miễn có đất công là nó sẽ vận động một số người giúp đỡ nó, công không. Ông Chủ tịch nghe qua đứng suy nghĩ một hồi, thôi được, tôi sẽ cấp đất cho anh và anh phải ký nhận lãnh trách nhiệm mọi sự rủi ro. Anh có chịu không ? Nó dạ và ký vào giấy Quyết định. Nó dám làm như thế, là gì nó không vay mượn ai một đồng xu nào cả. Cũng may cho nó, là Xã vừa tiếp thu một căn hộ và một mẩu đất của một tay Thương gia vừa bỏ đi vượt biên cách đây một năm. Nên có nhà và đất cấp cho nó, còn không có căn nhà ấy và mẩu đất ấy thì Xã cũng bó tay và nó cũng chịu thua luôn. Khi nhận Quyết định xong nó mừng quá, chạy về khoe với bốn ông bạn già và nhờ các ông nầy giúp đỡ, hổ trợ. Các ông thấy nó còn trẻ mà nhiệt tình với dân, với Xã nên các ông ủng hộ ngay. Các ông cung cấp một số cây giống và làm một ngày ba tiếng đồng hồ không ăn lương, cho đến khi nào công việc tạm thành hình. Sau khi bàn bạc với bốn ông bạn già xong, nó nhờ người vẽ bảng hiệu treo trước nhà mang tên
„Trung tâm sản xuất và cung cấp cây Bông Giấy giống „
Chương 2
„Trung tâm sản xuất và cung cấp cây Bông Giấy giống “
Thành viên gồm có:
Nguyễn Thanh Nhân, Trưởng ban Bảo vệ môi trường kiêm Giám đốc Trung tâm
Lê văn Sự, Phó Giám đốc và kiêm nhân viên cung cấp cây giống
Nguyễn ngọc Minh, nhân viên Kỹ thuật
Nguyễn văn Thế, nhân viên Kỹ thuật
Phạm thái Hoàng, nhân viên Kỹ thuật
Tài khoản, không
Vật liệu ban đầu, do bốn nhân viên Kỹ thuật tự nguyện cung cấp.
Trung tâm đã có, nó sau giờ làm việc ở Xã về, hoạt động âm thầm phụ giúp mấy ông bạn già làm đủ thứ việc như, ương cây, rép cây, ròng rã gần bốn tháng trời. Bây giờ, hiện tại nó có hơn một ngàn cây con đang lúng phúng lá. Trong thời gian nầy ông Chủ tịch thường hỏi? -- -- - Công việc tới đâu rồi Nhân. Nó trả lời.
- Dạ, tạm ổn rồi Chủ tịch, chỉ chờ một tháng nữa ra nụ là em cho khánh thành ngay. Ông chủ tịch động viên.
- Cố gắng nha Nhân, anh thông báo các cơ quan sơ sơ rồi đó.
- Dạ, Chủ tịch khỏi lo, em làm được mà.
- Anh tin ở em.
Trước khi khai mạc Trung tâm, các ông bạn già cho mượn một số chậu bông giấy trưng bày trước Trung tâm rất thịnh soạn, cộng hơn một ngàn cây con đang sắp có bông được để theo thứ tự trong rất đẹp mắt.
Hôm nay là ngày khánh thành, nó mời tất cả đại diện cơ quan trong Xã đến tham dự và làm sẵn bốn bằng khen để tặng thưởng bốn ông bạn già đã bỏ công sức trong những ngày đầu. Ngoài ra không có mời đại diện Huyện và các nhà Hảo tâm. Ý nó là dành những người nầy vào kỳ sau vì cơ sở còn quá mới mẻ. Đúng tám giờ nó tuyên bố khai mạc.
Ông Chủ tịch đọc diễn văn, ông khen ngợi đủ thứ và kêu gọi các cơ quan ban ngành hãy ủng hộ chương trình của ban Bảo vệ môi trường, nhằm tiếp sức đưa Xã chúng ta tiến sang một bước ngoặc mới.
Sau đó đến nó, tuy chưa có kinh nghiệm đứng trước đám đông, nhưng nó cũng cố nặn ra những lời lẽ văn chương để giới thiệu Trung tâm và kêu gọi mọi người cùng ủng hộ. Thiên hạ thấy nó vừa run. vừa vui vẻ, chân tình và đồng vỗ tay thật nồng nhiệt. Kế đến nó mời ông Chủ tịch trao bằng khen cho bốn ông bạn già. Nó đứng kế bên vỗ tay như cảm ơn vác vị nầy. Cuối cùng nó mạnh dạng tuyên bố một câu Lịch sử. “Tôi hứa, đúng sáu tháng nữa trước cửa các Cơ quan ban ngành của Xã đều có những chậu bông hay những hàng rào bông giấy đầy sắc màu “. Các đại diện cơ quan vỗ tay thật lâu như tin tưởng và cám ơn. Đồng thời mọi người cầm một bao thơ ủng hộ bỏ vào thùng . Buổi tiệc hôm ấy nó làm một con Cầy tơ và vài chục lít rượu đế mời bà con nhậu quắt cần câu, có người về không nổi. Sau lễ khai trương nó nhờ một số Du kích xã mang trả những chậu bông về chỗ cũ. Bốn ông bạn già cầm bốn bằng khen khoái chí và nói.” Nhân cháu làm mấy bác hãnh diện vô cùng đó Nhân “. Nó trả lời, Trung tâm nầy thành hình là nhờ công của các bác, riêng cháu chỉ là người có ý tưởng mà thôi.
Trong buổi tiệc thiên hạ vừa ăn, vừa xì xào ông Nhân nầy tuổi trẻ tài cao, rất tiếc là ông ta không được nằm trong Xã ủy.
Đúng như lời hứa trong ngày khai trương, chỉ năm tháng sau, các cây bông giấy lớn cao và bắt đầu ra nụ, nó ra lệnh cho nhân viên ban Bảo vệ môi trường mang số lượng cây cần dùng trồng hết các Cơ quan của Xã. Bà con đi chợ, qua đường ai ai cũng ngạc nhiên khi thấy Xã tự dưng trồng quá trời, quá đất cây bông giấy. Rồi người nầy, đồn đại người kia dần hồi cả Xã ai cũng đều biết, Xã bây giờ có Trung tâm sản xuất cây bông giấy giống. Loại cây nầy tuy đơn giản, đơn thuần, nhưng bình thường không ai nghĩ đến nó. Bỗng dưng nó hiện hữu và mang đầy sắc hoa khiến mọi người giật mình, rồi tự nhiên quan tâm đến nó.
Ròng rã một tháng trời, nhân viên ban môi trường tự tay chăm sóc từ li, từ tí nay ra hoa, trổ nhụy thật xinh đẹp vô cùng. Nào vàng, nào trắng, nào cam, nào hồng sum suê. Sáng nào vào cơ quan làm việc, nó ngồi nhìn ra cửa sổ mà thấy lòng vui vô hạn. Rồi nó tưởng tượng xa hơn hằng ngày bao nhiêu chuyến xe từ Sài-gòn đi- Lục tĩnh và ngược lại. Có lẽ, họ sẽ khen quê mình nhiều lắm nhỉ.
Sau khi cây bông giấy thành hình, nó viết thơ và nhờ Chủ tịch ký gởi đi hết tất cả cơ quan ban ngành, là mỗi cơ quan phải tự chăm sóc và giữ lấy. Vì ban Bảo vệ môi trường còn phải vận động quần chúng trồng tiếp.
Ở Trung tâm, bằt đầu có qũy, là nhờ ngày khai mạc người ta ủng hộ chút ít, nên nó mướn được thêm hai nhân viên mới vào để phụ giúp bốn ông bạn già. Trung tâm bây giờ kể cả nó là bảy người, nên số lượng cây giống càng ngày càng tăng thêm. Mặc khác, nó kêu gọi nhân dân mang những thứ thừa thải như rác rến đem vào Trung tâm ủ thành những đống phân hữu cơ. Chính nhờ lẽ ấy mà tệ trạng quăng bừa bãi ngoài đường, giảm đi rất nhiều và Xã trở nên sạch sẽ hơn xưa.
Ngày 15 tháng 08 Ủy ban họp bàn tổ chức ngày lễ 2 tháng 9, sẵn dịp ông Chủ tịch thông báo thêm một tin vui là Huyện vừa gởi giấy khen Xã ta, là một Xã đứng đầu trong phong trào thực hiện nếp sống văn minh. Đồng thời ông cũng đề nghị cấp Ủy khen tặng nó một giấy khen dành riêng cho những Cán bộ tích cực trong công tác. Cả Hội trường vỗ tay hoan nghênh. Nó ngồi vừa hãnh diện, vừa đỏ mặt và ngại ngùng trước những người đồng nghiệp.
Chiều về nó ngồi bên mâm cơm cùng mẹ nó, nó kể lại câu chuyện xảy ra ngày hôm nay. Mẹ nó chẳng khen, mà dường như không hài lòng và nói. Con làm cái gì cũng vừa phải thôi, không khéo phiền hà lắm con. Con tốt là mẹ mừng, nhưng phải cẩn thận.
Nó nói, mẹ nói đúng, nhưng con chẳng sợ gì hết, con làm việc cho dân, cho Xã, con đâu có hưởng lợi hay móc ngoặc vì đâu, con chỉ mang về cho mẹ với đồng lương như bao Cán bộ khác. Điển hình là hai mẹ con mình đang ngồi ăn mấy miếng tàu hũ chiên và một đĩa rau luộc chấm nước tương. Con chẳng ăn năm trâu, bảy bò hay ăn chận kẻ khác, con không gì phải ngại. Mục đích của con tham gia Chính quyền là hầu giải quyết được nguyện vọng và ước mơ của mình thôi mẹ, khi thành công rồi, con sẽ về bên mẹ cho đến suốt cuộc đời. Con nói thế thì mẹ an tâm. Và con cũng nói cho mẹ thêm rằng, hiện tại con đang bước vào giai đoạn thứ hai. Giai đoạn nầy rất khó khăn, khi con phải đề cập đến tiền trước bàn dân thiên hạ. Nếu họ hiểu cho thì tốt, còn không thì chẳng biết thế nào.
Chương 3
Vận động Cán bộ, Công nhân viên chức và các Mạnh thường quân
Trước khi bước vào giai đoạn hai, nó xin lịch gặp Chủ tịch một tiếng đồng hồ để bàn công việc. Chủ tịch nhận lời và một ngày giữa tháng 9 họ gặp nhau. Ông Chủ tịch hỏi? Anh cần gì ở tôi mà đến một giờ đồng hồ thế. Thưa Chủ tịch chuyện rất hệ trọng và dài dòng, vì như lần trước, khi tôi mang bông đi trồng khắp Xã, mà không thâu đồng nào của ai hết thì không có vấn đề gì. Còn lần nầy tôi định bán cho các Cán bộ, Công nhân viên tôi ngại họ cho tôi là một kẻ bắt đầu kinh doanh. Anh nói đúng, ta phải cẩn thận trước thì hay hơn. Mỗi khi đụng tới tiền thì rắc rối lắm Nhân à. Dạ, em biết nên mới gặp Chủ tịch hôm nay. Và anh lấy tiền đó để dùng vào trường hợp nào, lúc trước anh nói với tôi là không cần tiền kia mà? Thưa Chủ tịch đúng thế, nhưng kế hoặch thứ hai nầy muốn bán là nhằm trả tiền cho một số công nhân viên mới và mua thêm nhiều vật dụng để gây cây giống thật nhiều và sẽ dự trù cho giai đoạn ba là biếu không cho những hộ dân nghèo. Có thế, sự ủng hộ cũng như sự phát triển sẽ đồng bộ hơn. Anh định giai đoạn ba cho không hết sao? Dạ thưa đúng đấy Chủ tịch, bởi vì em thấy họ nghèo quá, nếu bán em e họ không mua, mà khi không mua thì làm sao hoa nở toàn Xã được Chủ tịch. Kết quả nó sẽ bị lõm chõm. Đúng, khó nhỉ, mà anh định bán cho Cán bộ, Công nhân viên bao nhiêu một cây? Dạ chỉ một đồng. Còn thương gia, nhà giàu? Ta chỉ nói họ ủng hộ và có thể nhiếu hơn một đồng. Kỳ nầy anh cho sản xuất bao nhiêu cây? Dạ năm ngàn cây trước đã, vì điạ bàn Xã ta tương đối rộng và nhiều con đường hẽm nhỏ quá. Thôi được, tôi sẽ gíúp anh. Dạ bằng cách nào? Tôi sẽ viết thông báo gởi toàn Xã trước, cả Cán bộ và Công nhân viên lẫn người dân luôn một thể. Hy vọng, họ sẽ ủng hộ và anh cũng đỡ bớt phần khó khăn khi bán những cây giống. Dạ cám ơn Chủ tịch đã quan tâm.
Thật đúng như lời ông Chủ tịch nói, năm ngày sau, thiên hạ ùng ùng đến Trung tâm ương cây mua sạch sẽ, thậm chí còn thiếu bán phải hẹn đến kỳ sau. Trong vòng nửa tháng Trung tâm phải mướn thêm ba người nữa thì mới chạy hết công việc. Những người nầy lần lượt thay bốn ông bạn già vì họ đã phục vụ gần cả năm nay rồi, mà chẳng hưởng một đồng lương nào của Xã.
Đợt bán vừa qua cộng số tiền các thương gia ủng hộ lên đến gần mười ngàn đồng. Một con số không phải ít. Nó mang hết số tiền ấy ra trao cho ngân qũy Xã và Xã phải có bổn phận trả lương cho năm Nhân viên Kỹ thuật như bao Công nhân viên khác. Ông Chủ tịch rất hài lòng và tất cả Cán bộ công nhân viên trong Xã chẳng nghe ai phàn nàn một lời nào cả. Sau khi trao số tiền ra về, người nó nhẹ nhõm như bay trên tám tầng mây trắng.
Đêm ấy, nó về tâm sự với mẹ nó, mẹ nó vui vẻ ra ngay, không cằn nhằn như lúc đầu và nói, thà vậy đi con, để tối về ngủ cho yên giấc.
Mỗi ngày sáng đi làm, chiều về dọc qua mấy con đường và bao dãy nhà, nó thấy những cây bông giấy mọc dần, mọc dần và xanh dần, xanh dần lòng nó như muốn nở trăm hoa, ngàn sắc. Nó sung sướng và tự hào vô kể và dường như là một động lực, cứ thôi thúc nó đi làm việc mà không mệt mỏi để nhìn ngắm một rừng hoa.
Thời gian chờ đợi để cây bông giấy ra hoa như lần trước, đều phải mất một tháng, hai tháng. Nó cố chờ và chờ nhiều hơn người trồng cây hoa ấy. Nhưng cái gì rồi cũng đến, đúng hai tháng sau, cả Xã, nơi nào cũng thấy những cây bông giấy xinh tươi, đầy màu sắc, lộng lẫy cộng những đàn Ong, đàn Bướm đang vo ve bên những nhụy hoa vào sáng sớm.
Ông Chủ tịch thỉnh thoảng cho mời nó vào văn phòng và khen. Tôi bây giờ thật sự phục tài anh đó rồi anh Nhân, anh dám nghĩ, dám làm. Anh đúng thật tuổi trẻ, tài cao. Dạ thưa Chủ tịch quá khen, em mà tài cáng gì, chẳng qua lúc nhỏ em thấy quê hương người ta có những đặc thù nầy, đặc thù nọ mà quê mình chưa có gì hết, nên em trăn trở và nghĩ ra thế thôi. Nhưng anh hay hơn người khác ở chỗ, là vừa biết làm đẹp quê hương và biết làm kinh tế nữa. Thế mới gọi anh là người có tài. Và tôi cũng xin nói thêm để anh biết, là khoảng một tuần nay ông Chủ tịch Huyện có ngang qua đây, thấy lạ và khen cả tôi lẫn anh đó. Ông nói, ông sẽ động viên các xã khác bắt chước anh, nhưng làm những mô hình khác. À Nhân nầy, chừng nào em định cho khởi động giai đoạn ba? Dạ thưa Chủ tịch khoảng ba tháng nữa, vì phải chờ cây bông con thật sự vững chắc thì mới dám giao cho dân. Em sợ còn nhỏ quá họ chăm sóc không kỷ thì uổng công ta mất. Anh nghĩ cũng đúng, thôi về lo tiếp tục công việc đi. Chúc anh thành công. Dạ, cám ơn Chủ tịch.
Bước ra khỏi văn phòng Chủ tịch. Nó cứ suy nghĩ về những công việc sắp tới, rồi vỗ tay vào trán. Sau mình ngu quá khi không vác hết mười ngàn bạc giao hết cho Xã mà không giữ lại chút ít để khi cần có dùng ngay. Tức thật, có lẽ vì quá sợ tiếng dèm pha nên mới đưa hết số tiền trên. Nhưng không sao, nếu có gì trắc trở mình sẽ nói với Chủ tịch. Chẳng lẽ ông ta ngó lơ hay sao.
Vừa làm việc ngoài Xã một ngày tám tiếng, có khi nhiều hơn. Nhưng ngày nào nó cũng cố tạt qua Trung tâm một lần, xem anh em làm việc như thế nào. Thì ra được sự báo cáo là cây giống thành công trước dự định. Có nghĩa là chỉ cần một tháng nữa thôi là có biếu cho người dân nghèo được rồi. Nó mừng quá và vội cho Chủ tịch hay đồng thời nhờ Chủ tịch ký Quyết định nó được phép triệu tập bốn Trưởng thôn trong những ngày sắp tới để thực hiện cuộc tập hợp dân.
Chủ tịch đồng ý và ngày 01 tháng 04 là ngày họp trọng thể giữa ban Bảo vệ môi trường và bốn vị Trưởng thôn.
Trong cuộc họp nó nêu ra những điểm chính như sau:
1- Là tập hợp những hộ nghèo trong thôn
2- Phát động phong trào trồng cây bông giấy
3- Cây giống được biếu không
4- Cách trồng và bảo vệ cây bông giấy
5- Địa điểm trồng
6- Thời gian nhận cây giống
7- Số lượng được biếu.
Về vấn đề tập hợp những hộ dân nghèo là nó khỏi lo. Việc nầy nó chỉ nhận sự báo cáo của các ông Trưởng thôn.
Về phần phát động phong trào, là nó đã in sẵn một chồng giấy khổ A4 và chỉ phát cho một người một tờ. Đại ý là cùng nhau tạo nên một nét đẹp độc đáo cho Xã và trong tương lai Xã ta là nơi cung cấp cây giống cho khắp nơi, là trung tâm sinh thái, nghĩ dưỡng cho du khách vào cuối tuần, xa hơn nữa cũng là nơi cung cấp một số lượng mật Ong cho cả nước v.v…Hay nói cách khác chương trình nầy cũng nằm trong dự án xóa đói, giảm nghèo của Xã. Có như thế hy vọng người dân sẽ tích cực đóng góp bàn tay vào công cuộc kiến thiết địa phương.
Về cây giống, nó dự trù biếu cho mỗi đầu người là hai cây. Cứ tính nhân khẩu mỗi hộ mà phát. Nếu trong một tháng cây giống bị chết sẽ được cấp phát cây khác. Điều kiện chỉ mang cây chết đến Trung tâm đổi là đủ.
Về cách trồng, nếu ai có khả năng thì tự trồng, còn không sẽ có nhân viên kỹ thuật Trung tâm đế giúp đỡ. Về mặt chăm sóc, bổn phận mọi người phải thường xuyên chăm sóc vì những cây bông giấy nầy thuộc quyền sở hữu của mình. Ngoài việc trồng cây bông giấy mọi người dân có quyền trồng những cây bông khác theo ý thích riêng tư. Mọi người dân phải có bổn phận bảo vệ cây bông giấy của Xã và người láng giềng.
Về Địa điểm có thể trồng bất cứ nơi nào trên mảnh đất nhà mình và hay nhất là nên trồng trước cửa sân nhà.
Thời gian nhận cây giống bắt đầu từ ngày 01 tháng năm cho đến ngày 15 tháng năm. Sau nữa tháng biếu không, nếu bà con nào không đến nhận, thì sau ngày đó Trung tâm buộc phải bán với giá một đồng một cây. Nói thì nói vậy, nhưng trong thâm tâm nó muốn đưa hết cho dân, để ai cũng cùng trồng, càng nhiều, càng tốt.
Sau cuộc phát động rầm rộ, kể từ ngày 01 tháng năm cả xã đi đâu cũng thấy ai ai cũng cầm trên tay cây bông giấy từ Trung tâm mang về, thậm chí nhiều gia đình đông con hoặc hai ba gia đình gọp lại đem xe ba bánh chở rất là ngoạn mục. Nó vừa phát cây giống, vừa trò chuyện với bà con, lao xao như một cái chợ không hơn, không kém.
Dự án là phát tới mười lăm ngày, nhưng chỉ tới ngày thứ tám là người cuối cùng đến lãnh, theo danh sách Trưởng thôn báo cáo, thì chẳng sót nhà nào và số lượng cây cung cấp cũng còn thừa một ít.
Như đã nói phần trên, nếu ai không biết cách trồng thì có nhân viên đến hướng dẫn, nhưng Trung tâm chờ đến ngày mười lăm, thì chỉ có một vài hộ gặp khó khăn mà thôi, còn bao nhiêu họ tự trồng được cả. Trong lúc phát cho những hộ nghèo, số lượng còn lại cũng được người khác mua ủng hộ về trồng thêm sau nhà và dọc theo hàng rào. Bởi thế, Trung tâm cũng thu được một số tiền đáng kể và số tiền nầy sẽ được đầu tư cho một số công việc trong tương lai.
Kể từ khi kết thúc giai đoạn ba, hằng ngày nó hay chạy xe đạp qua từng nhà, từng con đường, ngõ hẽm để xem bà con trồng như thế nào. Nó rất tự hào, bởi bà con trong Xã, họ làm đúng như những gì đã phát động vừa qua. Tuy chưa ra hoa, nở nhụy, nhưng cả Xã bây giờ nơi nào cũng lúng phúng những màu xanh, màu hồng, màu vàng, màu trắng trong thật tuyệt vời. Và, vài tháng nữa đây những lá xanh cũng dần dần biến mất, mà chỉ còn thấy một màu hoa đủ sắc ngập trời.
Tiếng dép râu lẹp xẹp ngoài hành lang, rồi tiếng gõ cửa, nó đứng lên mở cửa. Dạ chào Chủ tịch. Nhân có rảnh không? Anh muốn trao đổi với em vài việc. Dạ được, Chủ tịch cứ nói. Theo em chương trình nầy xong, em định bao giờ trả căn nhà ấy lại cho Xã hay giữ luôn làm công việc khác? Dạ sao Chủ tịch hỏi thế, việc nầy tùy Xã. Nếu Xã thấy không cần thì em mới nghĩ chuyện khác, còn Xã cần dùng thì em trả lại ngay, không có vấn đề gì. Ý anh là muốn giao luôn cho ban Bảo vệ môi trường, không biết ban có cần không ? Nếu em không cần anh sẽ giao cho ban khác. Riêng anh, anh lúc nào cũng ưu tiên cho em. Cám ơn Chủ tịch, em cũng muốn bàn với Chủ tịch vài phương án mới trong tương lai, nhưng em thấy còn sớm quá. Sẵn nay Chủ tịch hỏi? Em xin thưa luôn, là em định làm kinh tế cho Xã như: Bán cây giống cho nơi khác và nuôi Ong. Chủ tịch thấy như thế nào? Ôi ! Thế thì quá tuyệt vời, anh giao luôn cho em đó, em muốn làm gì thì làm, việc nầy em không cần phải hỏi anh nữa, cứ thế mà làm. Anh tin tưởng ở em. Cám ơn Chủ tịch, thôi làm việc đi . Anh về phòng đây.
Với câu chuyện sáng nay giữa nó và ông Chủ tịch. Nó mừng quá và sau giờ làm việc chạy thẳng về hỏi ý kiến bốn ông bạn già. Mặc dù bốn vị nầy không còn làm trong Trung tâm nữa, nhưng họ vẫn là quân sư của nó. Nó trình bày tất cả những gì ông Chủ tịch nói sáng nay, các ông tán thành ngay và đôn đốc nó, ngoài việc bán cây giống cần tổ chức thêm chương trình nuôi Ong. Muốn làm được công việc nầy, nó cần phải có những thợ nuôi sành sõi và những người nầy sẽ do bốn ông tìm giùm. Còn nó thì bó tay, bởi nó đang bận rộn với ban Bảo vệ môi trường.
Mẹ nó ở nhà trông đứng, trông ngồi. Sao? Thằng Nhân hôm nay không về ăn cơm mà đi đâu mất biệt.
Dạ thưa mẹ con đi làm về, mầy đi đâu để mẹ chờ vậy Nhân. Nó kể cho mẹ nó nghe, mẹ nó cản. Thôi đi con, bao nhiêu đó đủ rồi để người khác làm. Gia đình mình cũng còn nhiều việc cần con, hơn nữa mầy cũng lớn rồi, lo tính chuyện vợ con lần đi, mẹ già rồi, không còn trẻ trung đâu Nhân. Nó dạ dạ rồi ngồi im ru, dường như không chấp nhận những lời khuyên ấy.
Thời gian qua nhanh quá, lẹ hơn mong đợi. Mới đây đã hai tháng rồi cả Xã bây giờ nơi nào cũng nở hoa, nơi nào cũng đậm đầy hương sắc hòa lẫn với rừng người áo xanh, áo đỏ. Những đàn Ong, những đàn Bướm đua nhau lượn qua, lượn lại như môt bức tranh.
Hằng ngày đi làm, nó hay dừng lại ngay bến xe, trước cổng Ủy ban Xã vài ba phút, nó nhìn biết bao chuyến xe qua lại, ngược xuôi và bao người khách lạ cũng thế, cứ ngắm nhìn những cây bông giấy mà không mỏi mắt. Nó liên tưởng rồi đây một năm, hai năm và nhiều năm nữa, hàng trăm, hàng vạn, hàng triệu người sẽ nhìn thấy và biết đến quê hương của nó mà thèm trong bụng và bảo rằng. Nơi đây là quê hương “ Xứ Vạn Hoa Lầu “.
Hết nhiệm kỳ Hội đồng nhân dân Xã năm năm và bước sang nhiệm kỳ mới. Ông Chủ tịch đắc cử lại lần hai. Ông có nhã ý mời nó giữ tiếp chức Trưởng ban Bảo vệ môi trường. Nhưng nó từ chối và không làm nữa, rồi bàn giao toàn bộ kế hoạch cho người mới. Nó nghĩ rằng những mộng ước của đời nó đã thành hiện thực. Ngoài ra nó chẳng ham muốn thêm những thứ gì khác, khi nhìn thấy quê hương nó với những bông hoa giấy muôn ngàn sắc thắm.Và còn lại với ngày hai buổi làm công, bên người mẹ hiền và cái sân nhỏ ngập tràn hoa.
Hoa nở làng tôi đẹp lắm ” Người ”
Hãy về, ghé lại, lấy mua vui
Bướm, Ong thao lượn vườn hoa thắm
Trai gái hòa chung, nở nụ cười.
Chương 4
Khúc quanh cuộc đời
Sau khi từ chối, không tham gia chánh quyền ở Xã nữa. Nó ở nhà được gần một tháng, vừa phụ giúp gia đình, vừa làm đơn xin việc làm nơi nầy, nơi nọ. Cuối cùng nó được một Xí nghiệp may mặc quốc doanh tại Trung lương nhận, với công việc nhận hàng và xuất hàng. Công việc thì nhẹ nhàng, nhưng trách nhiệm rất nặng nề. Sỡ dĩ nó được giữ vai trò nầy là gì Ban Giám Đốc Xí nghiệp đã nhìn thấy Lý lịch nó từng là một Cán bộ Trưởng ban của Xã. Hàng ngày nó chỉ nhiệm vụ kiểm tra bao nhiêu xe hàng chở Vãi và các dụng cụ liên quan đến ngành may mặc từ nơi khác chuyển đến. Đồng thời xuất Vãi theo yêu cầu cửa Xí nghiệp. Ngoài ra chẳng làm thêm việc gì khác. Tuy nói thế, nhưng nó cũng cố tìm những việc khác để làm cho qua tám tiếng. Xí nghiệp cách nhà nó không xa, chỉ chín cây số đường chim bay, hàng ngày nó đi làm bằng xe đạp, đi và về mất gần một tiếng rưởi đồng hồ. Thời gian đi đi, về về trên quãng đường từ nhà đến Xí nghiệp, là thời gian vui sướng nhất cuộc đời của nó. Vì ngày nào nó cũng nhìn thấy những ước mơ của nó nở tung một trời, thơm ngát, nhiều sắc thắm. Có lúc chạy xe đạp đường dài mỏi mệt, nó cũng cố dừng lại năm ba phút, để tận hưởng những không gian ấy. Đặc biệt người dân nơi đây khi thấy nó đi ngang qua thường hay chận lại, chào hỏi một cách trân trọng và gạn cho nó cái tên là “Nhân hoa giấy” Nó cười cười và dường như chấp nhận.
Làm việc tại Xí nghiệp được gần một năm, nó nghĩ chắc cuộc đời nó sẽ gắn bó nơi ngã ba Trung lương nầy. Nhưng mọi chuyện lại khác, không như nó nghĩ. Năm 1978 tình hình chiến sự tại Cam –Pu- Chia bắt đầu nóng bỏng, các tầng lớp Thanh niên, Học sinh, Sinh viên, Cơ quan ban ngành, Xí nghiệp đều được gọi trình diện thi hành Nghĩa vụ quân sự. Lúc nầy nhà nước chọn lựa dễ hơn trước và nó cũng được trúng tuyển đợt nầy. Mặc dù, nó là gia đình Ngụy, nhưng bản thân nó rất tốt. Khi học xong khóa căn bản quân sự ba tháng tại Đồng tâm- Mỹ tho, nó được thuyên chuyển sang Cam–Pu– Chia ngay, với cấp bậc Binh nhì và đơn vị bổ xung nó vào Đại đội Trinh sát. Hồi đầu còn mới, chưa kinh nghiệm nên phải ở gần Thủ trưởng trong vai trò giống như một Tùy viên và sau sáu tháng nó trực tiếp tham gia chiến đấu.
Một hôm đơn vị nó có nhiệm vụ giải tỏa một đoạn đường ngắn, để đoàn xe chở quân và chiến cụ tiến về Nongpenh. Không may, đoạn đường nầy bị bọn Pôn pốt gài mìn râu dầy đặt khoảng chừng năm chục mét, hồng ngăn cản không cho đoàn quân vượt qua. Trước tình thế nguy kịch, Thủ trưởng nó bó tay, nếu muốn phá bãi mìn thì sự rủi ro, hy sinh quá cao, còn đi ngõ khác không an toàn, vì trời bắt đầu sụp tối và chúng bao vây cả rồi. Để giải quyết vấn đề nầy, Ban chỉ huy họp bàn phương án chiến đấu, nhưng cuối cùng cũng chẳng giải quyết được gì, với tư cách Tùy viên, lúc nào nó cũng bên cạnh Thủ trưởng, nó nghe tất cả. Chờ đợi giải quyết lâu quá, hơn nữa cấp trên cứ ra lệnh, hối thúc. Nó nói nhỏ với Thủ trưởng, cho nó có ý kiến. Thủ trưởng bảo, cứ nói đi.
Thưa Thủ trưởng, mìn râu là một loại mìn nhấn, khi đạp xuống thì không nổ, nhưng buông ra thì chúng nổ ngay. Bởi thế, ta nên dùng một chiếc Tăng và phía sau kéo theo một giàn sắt như con Trâu đang bừa. Khi chiếc Tăng đi qua sẽ đè nén những quả mìn và càng qua- càng qua những quả mìn phía sau sẽ bung nổ theo dần và chạm vào những giàn sắt làm giảm bớt độ nguy hiểm, đồng thời giàn sắt sẽ bừa đi những quả còn lại chưa nổ, sẽ nổ theo. Trình tự ta làm hai lần, thì đoạn nguy hiểm nầy sẽ được giải tỏa ngay và không bị rủi ro nhiều. Nó vừa nói xong, mặc dù chưa thành hiện thực, ba ông cấp úy chỉ huy Đại đội ôm nó chầm chập, ý tưởng đồng chí rất hay và cho thực hiện ngay.
Kết quả như ý muốn, đơn vị cho thực hành theo phương án của nó, cuối cùng chỉ thiệt haị nhẹ, một đồng chí bị thương ở vai không đáng kể, chiếc xe Tăng bị trầy trụa và giàn sắt hư hỏng hoàn toàn. Vừa giải tỏa xong, Đại đội Trinh sát được chia làm ba nhóm. Nhóm đầu vạch đường cho xe qua, nhóm kế bọc hai bên hông và nhóm cuối cùng có nó bảo vệ phần đích. Khi hoàn tất công tác, Đại đội được lệnh dừng quân bên một làng nhỏ cách Nongpenh chừng hai mươi cây số để dưỡng quân.
Lúc nghỉ ngơi, Thủ trưởng hỏi? Nhân, anh lấy ý tưởng nầy từ đâu ra, anh kể cho tôi nghe nào.
Thưa Thủ trưởng, Thủ trưởng quên rồi sao, mới vừa cách đây một tuần, thằng Hùng bị cụt chân, còn thằng Oanh và thằng Tuấn thoát chết cũng vì ba trái Ổi của dân, trèo lên hái, nhẩy xuống đạp mìn râu nổ cái “Ầm” May mà thằng Hùng bị trước la lên “Mìn râu “ Thằng Oanh và thằng Tuấn đứng yên một chỗ, Cán bộ đến tháo gở, còn không là chết hay bị thương hết rồi. Thủ trưởng vỗ vai nó bảo,
-Đánh giặc mà chịu để ý, nhớ day như anh thì đỡ tốn quân lắm. Anh đúng là một Tùy viên của tôi.
*Cám ơn Thủ trưởng đã khen ngợi, niềm vui của em là các đồng chí mình vô sự.
Đúng một tháng sau. Bộ Tư lệnh Sư đoàn gởi huy chương Chiến công bội tinh đến cho nó và thăng cấp Hạ sĩ, cùng lúc Chính ủy Đại đội Trinh sát kết nạp nó vào Đoàn. Các bạn nó ghen, mầy mới vào lính có sáu tháng mà được Chiến công bội tinh và kết nạp Đoàn ngay, còn tụi tao đi gần ba năm nay rồi mà có được gì đâu. Nó cười cười, tất cả là do ở trên quyết định.
Chiến đấu và chiến đấu tại chiến trường Cam –Pu –Chia suốt ba năm dài Nghĩa vụ, nó được thăng Thượng sĩ, kết nạp vào Đảng và bị thương hai lần nhẹ. Thời gian còn hai tháng nữa là kết thúc Nghĩa vụ, Thủ trưởng hỏi?
Nhân anh có muốn theo học khóa Sĩ quan và đi lính tiếp không hay giải ngũ? Nó lưỡng lự, nửa muốn về, nửa muốn đi tiếp. Nó nói, Đơn vị cho nó suy nghĩ ba hôm. Rồi cuối cùng vì thương mẹ già lẻ loi nơi quê nhà, nên ba hôm sau nó trả lời với Thủ trưởng là giải ngũ. Thủ trưởng ưng lòng.
Ngày trở về, hai mẹ con ôm nhau chầm chập. Nước mắt tuôn trào, cuộc hội ngộ tưởng đâu không bao giờ có. Vì thời ấy lắm người đi, nhưng rất ít người về hoặc có về thì người đã bị thương.
Ở nhà được hai hôm, nó ra Ủy ban Xã trình diện, Ủy ban đón nhận nó một cách hồ hởi, phấn khởi. Chủ yếu của nó cũng muốn gặp ông Chủ tịch để thăm hỏi đôi lời. Nhưng rất tiếc không gặp và ông Chủ tịch bây giờ là Trưởng phòng Kinh tế Huyện.
Một tuần sau trên đường đi Trung lương để đến Xí nghiệp may mặc xem công việc thế nào, sẵn dịp nó ghé vào Ủy ban Huyện thăm ông Trưởng phòng Kinh tế. Hai anh em gặp nhau sau bốn năm trời xa cách, mừng quá, kể lể đủ điều, rồi kéo nhau ra quán nhậu một bữa quắt cần câu, nên việc đến Xí nghiệp may mặc đành lỡ vỡ và hẹn lại ngày khác.
Chiều về đến nhà, đi ngã tới, ngã lui. Mẹ nó rầy, nó bảo, hôm nay gặp anh Tư Quang Trưởng phòng Kinh tế nhậu một trận mèm luôn. Má nó đỏ mặt và nói. Lại sáp vào chính quyền nữa rồi. Nó bảo, đâu có mẹ, anh em lâu lâu gặp nhau, chính quyền, mười quyền gì đâu. Mẹ khỏi lo, con lớn rồi mà.
Hai ngày sau, Tư Quang cho nhân viên lấy xe Cơ quan xuống tận nhà nó mời nó lên Huyện có chuyện cần bàn. Nó mặc bộ đồ bộ đội lịch sự vào, rồi theo xe đi.
Tư Quang đứng trước cổng đón nó, như đón một vị Tỉnh ủy đến thăm. Tư Quang hỏi ? Lên Thượng sĩ lâu chưa Nhân. Dạ sáu tháng rồi Trưởng phòng. Đoàn, Đảng gì chưa? Dạ cũng có.
Thôi ta vào đi, uống ly trà mình bàn tiếp. Tư Quang nói.
Trước tiên, là anh chúc mừng em vừa hoàn thành Nghĩa vụ quân sự, sau là anh em mình còn được hội ngộ nầy. Mấy hôm trước về chắc mệt lắm hã? Dạ, cũng quen rồi Trưởng phòng. Khỏi dài dòng, anh sẽ nói ngay. Rằng anh cần em. Dạ cần chi Trưởng phòng cứ nói đi? Ở Đây em gọi anh là anh được rồi, khỏi Trưởng nầy, trưởng nọ gì hết, khách sáo lắm. Khi nào có người thứ ba thì hãy gọi. Dạ, cám ơn anh, em hiểu.
Như em biết, anh đang làm Trưởng phòng đặt trách về Kinh tế, anh muốn có em với tư cách là cố vấn, nhằm mục đích nghĩ ra những điều hây, lạ cho Huyện ta khác hẵn ra hay nói cách khác là làm giàu lên như, hoặc hơn các Huyện khác. Đó là nguyện vọng của Huyện ủy mà người làm nên việc ấy chính là anh em mình. Em nghĩ sao? Anh sẽ dành cho em một tuần suy nghĩ rồi hãy trả lời. Thú thật với em, anh về đây gần sáu tháng nay cũng chưa nắm rõ hoàn toàn, nay lại gặp em, anh mừng lắm. Hy vọng hai anh em mình sẽ hợp tác làm một cái gì khác hơn như hồi còn ở dưới Xã.
Thưa anh, Em thì chẳng qua lớp Kinh tế nào, làm sao giúp anh được. Dưới Xã phạm vi nhỏ, hơn nữa việc ấy là ước mơ nên rất dễ thành công. Còn đàng nầy cả Huyện em e…….!
Tư Quang thấy nó lừng khừng, nửa thịt, nửa mỡ nên tấn công. Đừng ngại Nhân, cứ làm, có gì thì mọi trách nhiệm sẽ về anh, nhưng anh tin với con người và trình độ như em không bao giờ xảy ra rủi ro. Ngày xưa Nhân mạnh lắm mà, sao bây giờ ngập ngừng thế. Thưa anh, việc Đại sự, ta phải thận trọng chớ anh.
Đối qua, đáp lại mất cả giờ đồng hồ, nó cáo biệt về. Tư Quang tiễn và chờ nó trả lời.
Về nhà nó không còn cách nào hơn là tìm lại bốn ông bạn già cũ và kể những lời Tư Quang muốn. Các ông không ủng hộ ngay, ngồi vuốt râu, uống trà một hồi, rồi nói. Công việc cả một Huyện rất nặng nề chớ không phải giỡn. Nhưng cháu cứ nhận đi, tới đâu ta giải quyết tới đó. Hơn nữa cháu chỉ là cố vấn, chớ cháu đâu phải là người chịu trách nhiệm như ở Trung tâm ngày trước.
Thưa các bác, nói thì nói vậy, cháu thừa hiểu lão Tư Quang nầy quá, ông ta muốn bán cái cho cháu một phần, ngoài ra không có tư vấn, tư vế gì hết.
Thôi thì tùy cháu, nhắm làm được thì làm, còn không thì từ chối ngay, để người ta còn tìm người khác, nhưng các bác thấy đây là cơ hội đến với cháu. Cháu thấy, biết bao nhiêu thanh niên làng mình, lắm người muốn như cháu, nhưng có ai được đâu. Muốn xin làm cái gì, người ta chỉ nhìn vào Lý lịch và từ chối ngay, chứ đừng nói đem xe vào nhà mời ra Huyện. Còn lâu, mà ngược lại cháu được người ta ưu đãi như thế thì quá tốt. Nó ngồi chẳng nói một tiếng và dường như thấy mấy ông bạn già nói đúng.
Về đến nhà mẹ nó bật hỏi? Nhận làm chánh quyền rồi phải không. Nó bực mình và bảo, sao mẹ nói vậy, đâu có, ngày mai con sẽ xuống Trung lương hỏi xem họ còn chỗ trống nào không ,con sẽ xin làm tiếp như những ngày trước. Mẹ nó nhẹ giọng, thôi tắm rửa nghỉ ngơi rồi mai đi hỏi thử xem. Dạ cám ơn mẹ.
Sáng thứ hai bảy giờ, nó đạp xe đạp xuống Trung lương để gặp Giám đốc Xí nghiệp, đến nơi, còn mười lăm phút nữa mới tám giờ, nó xề qua quán Cà- Phê, uống Cà- Phê chờ đúng giờ thì hãy vào. Nghe ba điều, bốn chuyện xung quanh, thì rõ ra Xí nghiệp may ngày xưa đã dẹp tiệm rồi và được thay thế bằng Xí nghiệp chế biến túi xách Ny-lon. Nghe người ta kể, nó vỡ mộng và đành quay xe về trong thểu não và thất vọng. Nó tự hỏi? Nếu muốn xin vào Xí nghiệp Mũ nầy thì phải bắt đầu làm đơn trở lại và chờ duyệt xét nữa, mất thời gian thật. Trên đường về nó suy nghĩ mãi, chẵng lẽ lại đầu quân cho Tư Quang một lần nữa hay sao.
Trưa nắng bước vào nhà, mồ hôi mẹ, mồ hôi con nhễ nhại, mệt đừ. Mẹ nó hỏi? Xin được không con. Xí nghiệp dẹp lâu rồi còn đâu nữa mà xin mẹ. Thật vậy sao? Dạ thật đấy mẹ, con rầu nhức óc, nhức xương đây.
Còn hai ngày nữa là phải trả lời cho Tư Quang là làm với ông ta hay không làm, nó trăn trở suốt đêm. Cuối cùng nó quyết định nhận lời, mặc dù nó biết mẹ nó sẽ phản ứng, nhưng vì cuộc sống hiện tại, nếu không có việc gì làm thì cũng rất khó khăn cho một quân nhân vừa giải ngũ. Nó suy nghĩ, mấy ông bạn già nói đúng, thôi cứ nhận, tới đâu thì tới. Cơ quan có cả trăm người chứ đâu phải một mình mình đâu mà sợ.
Ngày thứ sáu, là ngày cuối, dù muốn, dù không nó phải gặp Tư Quang để trả lời. Dựng chiếc xe đạp trước cổng UBND Huyện, xin phép bảo vệ vào gặp Tư Quang, Tư Quang ra đón vào, nhìn gương mặt nó không vui, Tư Quang hỏi? Có chuyện gì phải không Nhân. Dạ thưa không có gì đâu anh. Tư Quang chơi đoàn tâm lý, dụ ngọt, khơi đủ chuyện, không đề cập đến chuyện làm việc. Tư Quang đùa, thời gian đi Nghĩa vụ có lọt mắt ai chưa? Nó bảo, chưa anh Tư, ở bên Cam- Pu- Chia chỉ biết đánh đấm với Pôn pốt, hết nhiệm kỳ rồi về chớ có đi đâu, và ngắm ai đâu anh. Mà thú thật em cũng chưa nghĩ đến việc ấy, còn trẻ mà từ từ.
- Như vậy là không có kỷ niệm gì hết.
* Kỷ niệm thì có nhiều, chỉ không có người yêu thôi.
- Kể cho anh nghe xem nào.
* Có một lần, đơn vị đóng quân gần chợ. Thủ trưởng em thèm bánh mì thịt, ông đưa tiền bảo em đi mua hai ổ, em một ổ, Thủ trưởng một ổ, mua xong, trả tiền ông Miên biết nói tiếng Việt chút chút “Chúc em ăn ngon” Em lẽ ra phải nói cám ơn, đàng nầy em quên, em chúc bác cũng ăn ngon nhé. Ngỡ ổng vui lòng, ai ngờ ! Ông ta xoay ngang mắng em một trận.
-Tại sao?
*Ổng bảo, em trù ổng bán ế, mang về nhà ăn hết, sao mà chúc ăn ngon. Mấy ông Miên dữ thật, um xùm, em tìm cách phân bua, nhưng ông ta chẳng thèm nghe và mắng bằng tiếng Miên, em hoãn hồn cầm hai ổ bánh mì đi một hơi về đơn vị. Về đến nhà Thủ trưởng hỏi làm gì hoãn hốt vậy Nhân? Em bảo, bị mắng Thủ trưởng ơi. Thủ trưởng bảo, lính như cậu chết rồi Nhân, dạ thưa Thủ trưởng giặc đánh rầm rầm em không sợ, mà người đời cằn nhằn , mắng nhiếc em xin chịu thua. Thôi ăn đi Nhân. Dạ.
-Thế là như vậy, chuyện đời nhiều lúc cũng là câu chuyện vui, kỷ niệm.
*Còn anh mấy năm nay thế nào?
-Thì em cũng thấy, nhờ phấn đấu, tích cực trong đó có phần đóng góp của em nên kỳ Đại hội vừa qua, người ta bầu anh vào chức vụ nầy đây và tương lai phải nặng nề hơn đó Nhân.
*Em chúc mừng anh.
-Chẳng những chúc mừng mà chú mầy phải kề vai anh nữa. Nhân nầy, ráng cố gắng, cho tương lai tươi sáng lên em, Xã hội đang cần những người như em, các anh thì chừng mười năm nữa là về hưu cả rồi, em hiểu chứ.
*Dạ.
-Sao, hôm nay ra trả lời với anh là bằng lòng làm việc với anh phải không?
*Dạ, em bằng lòng và thưa anh bao giờ mới bắt đầu.
-Còn mười ngày nữa là hết tháng, em về nghỉ đi, đầu tháng ra là chính thức làm việc ngay, mọi Văn bản, quyết định anh sẽ trình lên Chủ tịch Huyện trước khi em nhận việc.
*Cám ơn anh quan tâm, em xin phép ra về.
-Chào em.
Trên đường về nó phân vân hai vấn đề lớn, một là có nên nói cho mẹ mình hay ngay, hai là nghĩ ra kế hoặch gì đây để giúp Tư Quang. Việc mẹ thì bao giờ cho hay cũng được, nhưng việc Tư Quang là khi nhận việc là phải có ngay, bằng không ông cười mình thì chết mất.
Cả chục ngày nay, nó chẳng thèm đi đâu hết, cứ ngồi nhà nghiên cứu và rút ra một phương án, đó là nuôi cá Basa. Ý tưởng nầy có được là nhờ thời gian nó đi lính bên Miên, nó nhìn thấy họ nuôi rất nhiều. Họ có đủ hết, từ con Cá giống lẫn con cá thịt. Cộng thêm khẩu vị là dân ta rất thích ăn loại cá nầy, nếu nuôi được ta sẽ bán cho toàn Huyện và lần lần nhân rộng ra. Hơn nữa Huyện ta nằm sát sông lớn, nguồn nước ngọt dồi dào, ra vào quanh năm, suốt tháng rất thuận lợi và một lợi nhuận khác nữa là đường giao thông bằng đường thủy rất tiện lợi vô cùng. Ý tưởng thì khá đẹp mắt, nhưng dân còn nghèo quá, lấy đâu ra vốn đầu tư và xây dựng nhà máy chế biến. Khi đưa phương án ra, không biết Tư Quang có chịu không? Nhưng không sao, dù chịu hay không chịu thì mình cũng đã có phương án rõ ràng, không có gì phải sợ người khác chê bất tài.
Không ngờ ! Mọi chuyện lại khác, ngày đầu vào làm việc. Lẽ ra nó phải có một phòng riêng, nhưng Tư Quang không chịu, bắt nó ngồi chung phòng với ông. Tư Quang nói, công việc thì nhiều, chạy tới chạy lui gọi em mệt lắm, ngồi chung với anh, ta bàn cho lẹ. Nó cũng hơi bực mình vì kề cận một Thủ trưởng khó lòng lắm. Nhưng ông muốn thì biết làm sao bây giờ.
Hơn mười ngày làm việc, nó chẳng nghe Tư Quang đá động vì đến công việc. Nó tự hỏi? Ổng mướn mình ra đây uống Trà à, vô lý, nhưng không dám hỏi. Ý Tư Quang là để cho nó làm quen công việc hành chánh và tinh thần ổn định rồi hãy bàn tiếp, còn vào việc sớm quá e nó chao động tinh thần. Tư Quang là cốt Công an, từng là phó phòng Công an huyện trước khi làm chủ tịch Xã, ông ta rất rành rỗi tâm lý.
Nó cứ chờ- và cứ chờ, xem Tư Quang sẽ nói điều gì. Một hôm Tư Quang cho đệ tử nấu bình Trà ngon, phục vụ riêng cho hai người. Tư Quang không hỏi em có kế hoạch gì chưa, mà ngược lại Tư Quang đưa ra kế hoạch trước. Nhân nầy, Huyện ủy vừa họp xong hai tuần nay là muốn bốn xã trong Huyện ta phải tập trung các người buôn bán lẻ tẻ tụ hợp lại thành một khu buôn bán riêng biệt hay nói cách khác là khu thương mại tập trung trong năm nay. Vấn đề nầy anh suy nghĩ cả tuần nay chỉ tạm tạm thôi, chứ chưa có kết quả hẳn hoi. Theo em ta phải làm thế nào cho có hiệu quả đây. Thật sự thì muốn gôm dân về một chỗ rất khó đó Nhân, họ quen cái kiểu xưa nay rồi.
- Anh nói đúng, cũng khó, nhưng không sao, anh để em về Xã mình vài ngày thăm dò lòng dân thế nào và sẽ báo cáo anh sau.
* Em muốn lấy Xã mình làm thí điểm à.
- Vâng, anh cho em hỏi?
* Hỏi đi.
- Khi tập trung họ lại, anh có định xây chợ không và bắt họ đóng tiền thế chân không?
* Xây chợ là đương nhiên, còn đóng tiền chắc không tránh khỏi.
- Theo em, ta không nên đóng tiền thế chân, mà chỉ thâu tiền chỗ hàng ngày hoặc hàng tháng là đủ và từ từ sẽ thâu hồi vốn lại, thì sự tập trung khu thương mại sẽ tồn tại lâu dài. Đây là kinh nghiệm được rút ra trong thời gian em làm Xí nghiệp may mặc tại Trung lương, họ đã làm như anh, hầu thu lại nguồn vốn một cách mau lẹ. Nhưng cuối cùng thất bại, người bán chẳng có, cái chợ cỏ mọc tới đầu, nhà nước bị mất vốn, dân trở về cảnh buôn bán ven đường trở lại.
* Ý anh thì cũng giống như em, nhưng đây là ý của cấp trên.
- Anh nói vậy thì em chịu, như anh biết, đất nước vừa mở cửa, dân mình còn nghèo lắm, không đủ vốn buôn bán, lấy đâu ra thế chân nầy, thế chân nọ.
* Em nói cũng đúng, thôi để anh đem vấn đề nầy bàn tiếp vào cuộc họp tới. Hôm nay ta tạm dừng ở đây nhé và em sắp xếp về Xã mình vài hôm xem sao, rồi báo cáo anh.
- Dạ.
Nói thì nói vậy, Huyện đã giao hết cho Tư Quang quyết định, tại ông ta muốn thu hồi vốn ngay để còn lo chuyện khác, còn thâu dai dẳng từ đồng, từ cắt như thế nầy ông sợ những kế hoạch khác tiếp theo không đủ chi phí. Ngoài ra không còn cuộc họp nào bàn về vấn đề nầy nữa.
Sau hai ngày về Xã đi tiếp xúc với dân, tất cả dường như đồng ý, còn đóng tiền chỗ thế chân là họ không chấp nhận. Những phản hồi nầy giống hệt như ý kiến nó mấy ngày qua. Vừa đi thăm dò dân, nó vừa suy nghĩ. Tại sao không tìm cái gì khác như sản xuất ra của cải vật chất, người dân sẽ có công ăn việc làm, có lẽ mau khấm khá hơn, đàng nầy gôm lại làm cái chợ. Sở phí bỏ ra thì cũng giống nhau, thâu hồi lại lẹ, vả lại, không phiền phức tới dân rất nhiều. Việc tập trung làm chợ là điều không tránh khỏi, nhưng phải chờ khi nền kinh tế thật sự phát triển, ai cũng giàu lên, có tiền, chừng ấy ta nói cái gì cũng dễ hơn, còn bây giờ họ chỉ có võn vẹn thế thôi, mà bắt họ đóng thế chân thật là một vấn đề.
Hôm thứ hai trở về Công sở ủy ban, Tư Quang hỏi?
*Công việc có khả quan không Nhân, nó nói.
- Trình anh, công việc rất khả quan, nhưng đều giống theo ý em, anh nghĩ sao?
*Tư Quang đứng tha tha càm một hồi, trả lời. Anh chìu em, ta làm thử ở Xã mình trước xem sao, nếu được, ta cho tiến hành những Xã khác.
-Còn ngân qủy anh có chưa?
*Có rồi, em tiến hành đi. Anh giao toàn quyền cho em, khi gặp khó khăn báo cáo anh ngay.
Chiều trên đường tan sở về, nó ghé qua mấy ông bạn già một lúc, uống trà và bàn bạc. Mấy ông bạn không cản, cứ thôi thúc nó làm. Nó nói, bây giờ phải làm thôi Tư Quang đã giao hết cho cháu quyết định. Các bác thấy chưa, hồi đầu cháu đã nói rồi, ông ta sẽ bán cái cho cháu tất cả.
Các ông bảo, cháu có tài người ta mới giao, phải hãnh diện chớ.
Cháu biết, nhưng đụng chạm tới tiền dân mệt lắm bác ơi, nhưng cháu hứa với các bác là cháu sẽ thực hành tốt.
Các bác lúc nào cũng tin tưởng ở cháu.
Một tuần sau, nó gọi Thầu và đại diện Xã đến khoảng trống sân Vận động cũ bỏ hoang nhiều năm, nghiên cứu địa hình. Hai bên điều đình và đi đến thỏa thuận. Mọi chi phí xây cất chợ đều do UBND Huyện chi trả và lợi nhuận cũng do UBND Huyện thâu, khi nào số thu hoàn trả lại lại cho Huyện đủ, chợ sẽ thuộc về Xã và Xã sẽ quản lý.
Trong thời gian cho xây chợ, nó hợp tác với Xã gởi thông tư đến từng cửa hàng bán lẻ và vận động bà con đăng ký để tiện sắp chỗ. Nó và Xã quy hoạch từng khu vực, và phân chia rõ ràng. Đúng một tháng, bà con đăng ký xem như hoàn tất và chỉ còn chờ hai tháng nữa là chợ sẽ xây xong và mọi người có thể dọn đến nơi đó bán được.
Ngày khai trương chợ, nó mời Tư Quang, Chủ tịch Xã và một số Thân hào; Nhân sĩ trong Xã đến tham dự. Buổi chợ đầu tiên thật linh đình, rất nhiều người đến tham quan và mua sắm. Tư Quang nói.
- Anh không ngờ Nhân giỏi thật và anh cũng giỏi luôn vì anh chọn người rất đúng . Đó là em.
* Cảm ơn anh quá khen, thú thật em chẳng tài cáng gì, nhưng việc anh nhờ thì phải làm. Hơn nữa Xã mình họ cũng hiểu và ủng hộ em nên thành công thế thôi. Còn việc nơi mơi đi Xã khác không biết sẽ như thế nào.
- Chẳng có gì phải lo, anh tin họ sẽ làm theo thôi, vì đây là quyền lợi chung.
* Em cũng nghĩ thế, nhưng mỗi nơi mỗi khác, ta có nên vận động họ trước không anh?
- Chắc chắn cũng phải làm thế, nhưng anh dặn, phải nói mỗi Xã gởi thông tư đến dân trước, xem sự phản hồi của họ như thế nào.
* Dạ, để em xuống các Xã hỏi thăm dò và bàn bạc Ủy ban rồi báo anh sau.
Sau khi dự án xây chợ ở Xã nhà thành công, bây giờ còn lại ba Xã, nó dự định xuống mỗi Xã là một tháng để làm việc. Lấy kinh nghiệm ở Xã nhà, nó làm y trang và cuối cùng mỗi Xã đều có một cái chợ tập trung gần mấy trăm gian hàng thật ngăn nắp và trật tự.
Một hôm Tư Quang hỏi nó?
- Nhân, theo kế hoạch xây chợ, thì trong năm nay mình đã hoàn tất, vấn đề nầy mình đã đạt yêu cầu cấp trên giao, không cần gì phải lo nữa. Nhưng một điều anh muốn nói với em là Huyện đã bỏ ra quá nhiều Ngân phí, mà bây giờ thâu vào kiểu nầy không biết có bị phê bình không nữa?
* Anh Tư, trước khi làm việc nầy chúng ta đã bàn bạc và nhất trí rồi thì mới làm, bây giờ anh nói thế, em chỉ biết thở ra thôi anh Tư. Nhưng em nghĩ thà bị phê bình về mặt thâu phí chậm, còn hơn bị khiển trách dự án không đạt yêu cầu trong năm nay là còn chết nữa. Anh cứ trình bày vấn đề cụ thể cũng như nêu rõ những khó khăn của dân trước Huyện ủy, em nghĩ họ sẽ đồng tình với anh thôi. Vì đây là lợi ích chung chớ có gì đâu mà anh ngại.
Kỳ họp tổng kết cuối năm Tư Quang đưa vấn đề nầy trước Huyện ủy, hồi đầu Tư Quang lo âu, sợ bị khiển trách. Nhưng ai ngờ ! Cả hội đồng đều tán thành, vả lại còn khen ngợi Tư Quang. Tan họp Tư Quang về nói với nó.
-Nhân nầy, thành công rồi em ơi, hôm nay họp, họ khen mình quá trời và họ bảo chẳng những vừa có chợ, vừa trật tự, vừa kiểm soát được thuế, vừa an toàn giao thông. Ôi ! Họ khen anh vô số kể và anh cũng có trình bày trước Huyện ủy công việc nầy có công em rất nhiều, họ hỏi ai? Anh bảo đây là một quân nhân, Đảng viên vừa hết hạng Nghĩa vụ quân sự và là cựu Trưởng ban bảo vệ môi trường của tôi ngày xưa. Họ hứa họ sẽ khen thưởng hai anh em mình trong nay mai. Em thấy vui không?
*Nếu như anh vừa trình bày, thì quả là tuyệt.
-Thật đó Nhân, chiều nay anh em mình ra quán Bình dân gần bến xe, anh đãi em một chầu.
Dạ.
Vừa ăn Tết xong, ngày mùng bảy nó vào Cơ quan làm việc trở lại. Tư Quang hỏi thăm ba điều bốn chuyện rồi nói.
- Nhân, anh vừa họp Huyện ủy hôm qua, lẽ ra anh em mình còn phải làm việc ở phòng Kinh tế nầy lâu lắm. Nhưng tình hình trật tự trị an, tệ trạng xã hội Huyện càng ngày, càng xấu đi ví dụ như: Nạn Xì ke, Ma túy, Mại dăm đang hoành hành ở các xã ven thành phố, Huyện sợ sẽ đưa đến tình trạng cướp bốc, giang hồ lan rộng và đang có chỉ tiêu diệt những món nầy, nhằm bảo đảm an ninh cho toàn dân trong Huyện. Và, Huyện ủy quyết định chuyển anh về làm Trưởng phòng Công an Huyện vào một tháng ba nầy thay thế Trưởng Công an Huyện cũ về hưu hồi đầu năm nay. Hồi đầu họ định đưa phó phòng lên thay, nhưng không biết giờ chót họ đưa anh sang. Anh nói để em rõ và chuẩn bị tinh thần. Việc nầy không sao, ở đâu ta cũng đều công tác cả. Hơn nữa ngày xưa trước khi làm Chủ tịch Xã, anh đã từng là Thiếu tá phó phòng ở đó rồi.
* Thưa anh, nếu anh sang Công an, chắc em làm đơn xin nghỉ, làm với người khác không biết họ có tin tưởng hay hài lòng như anh không.
- Bây giờ thì chưa nói, khi nào anh chính thức sang bên ấy, anh sẽ đem em theo, đừng lo.
* Như vậy em sẽ trở thành Công an sao?
- Đúng vậy.
* Đừng đùa anh Tư, em mà biết gì về Công an mà làm Công an.
- Thì trước tiên không biết, rồi sẽ biết, anh dạy em, có khó gì đâu.
* Đồng nghiệp cười, thôi anh để em về làm dân anh ơi.
- Thằng nào dám cười em, anh là Trưởng phòng, Huyện ủy viên. Bố thằng nào dám cười, yên tâm đi.
Chiều tan sở trên đường về, nó nhìn xung quanh toàn là bông giấy, thơm phức một trời, nó dừng xe đạp lại, ngắm một hồi rồi tự hỏi? Phải dè hồi ấy đừng từ chối Trưởng ban bảo vệ môi trường, cứ làm tiếp tục, thì đâu có đi Nghĩa vụ và còn gắn bó với cây hoa giấy mãi mãi. Đàng nầy, bây giờ phải xoay ở góc độ khác mà mình không bao giờ thích. Thật đời cái gì cũng không tính trước được.
Chương 5
Kẻ thù của loài Kiến trắng
Đúng ngày một tháng ba, Tư Quang chính thức được Chủ tịch UBND Huyện thăng chức Trung tá và sang lãnh đạo phòng Công an Huyện, về phòng Công an được một tháng Tư Quang đề nghị Huyện cho nó theo sang và được chuyển ngành từ Thượng sĩ quân đội trở thành Thượng sĩ Công an nhân dân.
Hàng ngày mặc bộ đồ vàng Công an đi đi, về về qua mấy ngõ, nó ngượng vô cùng. Từ lúc nó làm Trưởng ban Môi trường, rồi làm Xí nghiệp may mặc và cả phòng Kinh tế ai ai gặp nó cũng chận lại hỏi han, còn bây giờ làm Công an chẳng ai thèm hỏi hoặc không dám hỏi nó nữa. Nhiều lúc nó cũng buồn và muốn xin nghỉ việc, nhưng vì nghĩ tình Tư Quang quá thương nó, hơn nữa đã lỡ bị ghét rồi, bây giờ có cởi bộ đồ Công an ra họ cũng ghét và còn bị gán cho cái tội ăn hố lộ nên bị sa thải. Nên nó đành và cam nhận tất cả.
Khi vừa về Phòng Công an làm việc chưa bao lâu là Tư Quang làm hồ sơ gởi nó đi học khóa Sĩ quan Cảnh sát Đặc biệt tại Thủ Đức một năm ngay. Mục đích của Tư Quang là cho nó có chút ít kiến thức nghiệp vụ và là một Sĩ quan để dễ làm việc.
Trong thời gian nó đi học, Tư Quang mở hết chiến dịch nầy, đến chiến dịch khác, nhằm truy lùng bắt hết bọn đầu não đang bán thuốc phiện trái phép trên địa bàng Huyện. Tư Quang ra lệnh cho các Sĩ quan đầu ngành thanh toán những tổ ụ đáng khả nghi. Kế hoạch của Tư Quang rất hay, chỉ trong vòng sáu tháng hiện lên một kết quả rõ rệt. Nhưng rồi con Kiến chúa nầy sa bẫy, thì lại có Kiến chúa khác xuất đầu lộ diện, nó như bóng ma hay những rễ cỏ chỉ cứ nhổ rồi mọc, mọc rồi nhổ. Hao tốn công sức, thời gian vô cùng. Giang hồ cũng thế, gần một năm mà Tư Quang chỉ diệt được những cô gái Mại dăm một cách sạch sẽ còn hai vấn đề trên thuộc dạng cầm chừng. Qua một năm công tác, nhiều lần họp Huyện ủy Tư Quang gặp rắc rối, khó ăn, khó nói với cấp trên. Nhiều lúc Tư Quang ngồi suy nghĩ, phải chi những lúc nầy có thằng Nhân ở nhà thì đỡ biết mấy.
Buồn ngủ gặp chiếu manh, Trưa trời tháng tư oi bức, Tư Quang đang mặc chiếc áo thung ba lỗ, miệng ngậm cây tâm đang cậm cụi mấy hồ sơ phá án. Nó bước vào, chào anh Tư, em vừa mảng khóa về trình diện anh ngay. Trên vai mang quân hàm Thiếu úy rất oai vệ, đứng chào Thủ trưởng đúng cung cách nhà binh đàng hoàng.
-Tư Quang thấy nó mừng quá chạy ôm chầm chập, về nhà chưa?
*Chưa anh Tư, trình diện anh trước và về thăm bà ngay.
-Ừ, uống với anh tách Trà đi, rồi về thăm bà, chắc bà trông em lắm, thỉnh thoảng anh hay ghé thăm bà, bà vẫn khỏe.
*Cám ơn anh Tư.
-Cha chả, thành Thiếu úy trong đẹp trai quá ta. Anh trông em về, còn hơn lúa trông nước đó Nhân.
*Em có thua gì anh đâu.
-Thôi về đi em, nghỉ vài ngày hãy ra, cho anh gởi lời thăm bà.
*Chào anh, mai em ra.
Vừa bước vô nhà, má nó mừng khóc ùa. Mầy đi cả năm trời tao nhớ mầy quá trời Nhân, mầy ác vừa vừa vậy Nhân. Khi không đi Công an làm cái gì cho xa nhà, xa cửa vậy con.
-Thì con về rồi đây, đâu có đi đâu nữa đâu, mẹ an tâm đi.
*Thiệt hã con?
-Thiệt chớ mẹ .
*Vậy thì mẹ mừng.
-Thôi tắm rửa, ăn cơm đi con.
*Dạ, mẹ để con.
Sáng hôm sao nó mặc bộ đồ Sơ mi ra phòng Công an. Tư Quang hỏi? Sao ăn mặc thế nầy.
Nó bảo, cho mẹ em bớt giận một chút, khi làm việc chính thức lại, em sẽ ăn mặc đàng hoàng. Mẹ em không muốn em đi lính nữa.
* Anh hiểu, ngồi đi em.
-Dạ, hôm qua mừng quá, quên hỏi, anh ở nhà có khỏe không, chắc bận bịu lắm hã?
*Ôi ! Rối nhăn em ơi, hy vọng em về phụ anh một tay. Các đồng chí Đội trưởng ở đây làm việc rất tích cực, nhưng rồi công cốc.
-Tại sao?
*Tại sao cái gì, bọn đầu chốt Ma túy nầy ranh ma lắm. Bắt được thằng nầy, vài hôm lại có thằng khác lú ra, thật là tai hại. Còn người hút sách bây giờ lại lan rộng ra rất nhiều. Một danh sách các xã trình báo kìa, gần mấy trăm thằng. Ngoài ra còn một số đang tình nghi, em thấy ghê gớm chưa. Giang hồ cũng thế, đánh lộn, chém nhau, đòi nợ mướn, bảo kê. Nếu ta không ngăn chận kịp thời, nay mai chúng sẽ thừa cơ hội dùng vũ khí nóng nữa là khác. Bởi thế nhiều lúc anh phải làm việc tới một hai giờ khuya mới về đến nhà.
-Tình hình căng thế sao anh?
*Đúng vậy. Huyện ủy sợ tay phó phòng nầy không kham , nên mới điều anh về đây, còn không ta vẫn ở phòng Kinh tế chớ về đây làm gì. Đâu em nghĩ vài hôm rồi tìm cách phụ anh.
-Dạ, em hiểu.
Ba ngày nghỉ phép, dưỡng sức trước khi vào công việc, nó chẳng đi đâu hết, chỉ ở nhà tiếp vài người bạn thân tính. Nói ba ngày nghỉ cho khỏe, nhưng trông thâm tâm nó còn mệt hơn gấp trăm lần. Tâm trí nó cứ nghĩ chuyện nầy, chuyện nọ mà không cười nổi. Khó khăn nào rồi cũng tìm ra được phương án, mặc dù phương án hay hay dở mà thôi.
Hết phép nó đi làm việc trở lại. Thông thường một Sĩ quan vừa ra trường, thường hay nhận những chức phó để rút kinh nghiệm công tác. Nhưng nó thì khác Tư Quang cho đệ tử lập một bàn riêng đầy đủ dụng cụ ngồi chung với ông ta cho dễ làm việc. Nhiều lúc phó phòng và các trưởng đội cũng hơi ghen và không mấy hài lòng, nhưng Tư Quang mặc kệ, miễn công việc trôi chảy là được, không phân biệt gì cả. Tư Quang hỏi? Nhân có phương án nào chưa? Nó nói, phương án thì có rất nhiều, nhưng còn hiệu quả thì chưa biết. Tư Quang hỏi tiếp? Phương án gì em kể anh nghe nào. Thưa anh.
- Theo kinh nghiệm mấy thằng bạn học cùng khóa kể và của mấy ông thầy như sau: Ta đừng thèm bắt mấy thằng đầu sỏ, bán sỉ, phân phối và cứ để cho tụi nó tự do hành nghề. Xem như anh em Công an mình không hay biết gì đến tụi nó hết. Thậm chí khi bắt quả tang ta vẫn làm ngơ cho chúng hoành hành. Tóm lại xem như ta bất lực với chúng.
* Sao phương án gì kỳ thế Nhân, bộ em muốn anh em mình đi về vườn à và vào tù thế tụi nó sao.
- Thưa anh, em chưa nói hết vấn đề, em bây giờ là Thiếu úy Công an chớ đâu phải Thượng sĩ Trinh sát ngày xưa mà không hiểu về Giang hồ, Ma túy.
* Vậy theo em mình phải làm như thế nào. Em lòng vòng quá.
- Anh có thể cho em xem danh sách mấy thằng nghiện ở các Xã được không ?.
* Chi vậy?
- Anh cho mời những thằng nầy tập trung lại hết, Xã nào, theo xã nấy. Lấy lý do có Bác sĩ đến xét nghiệm và giúp đỡ những người bị nghiện phục hồi dần. Như anh biết, một khi đã nghiện rồi là khỏi phục hồi, hôm nay phục hồi, ngày mai sẽ nghiện trở lại. Anh tin em đi. Cờ bạc, Rượu chè, Mại dăm còn bỏ được, còn thứ nầy không bao giờ. Họ chỉ chơi và chơi tới cùng đến khi nào chết thì thôi.
* Em nói đúng.
- Còn nữa, khi gọi tập trung nếu ai không đến ta sẽ tiến hành bắt và cho Cải tạo. Đặc biệt không mời và bắt những người bán lớn như em vừa nói với anh, kế đến thời gian tập trung xét nghiệm, gia đình không được tới thăm và chỉ gởi tiền ăn vào và nhà nước nấu cơm giùm cho, hay nói cách khác ta tách rời họ khỏi xã hội mà không mang tiếng. Ai chống lại nhốt ngay. Thời gian tập trung càng lâu càng tốt, số tiền chi phí cho những chiến dịch ta lấy bồi dưỡng cho họ, để họ khỏi phẫn nộ.
* Có cần Bác sĩ đến không?
- Không.
* Rồi sao nữa?
- Cứ để vậy, cho Công an canh chừng. Trong thời gian nầy, nếu có lọt một thẻ trắng vào trại tập trung, Đồng chí Công an canh trực hoàn toàn chịu trách nhiệm.
* Sẽ được kết quả gì?
- Rất lớn, anh biết, chỉ một ngày bọn bán sỉ không bán được thuốc cho ba trăm thằng hút nầy, thì chúng sẽ như thế nào chưa, thất thoát, không lợi nhuận, tiền mua gối đầu không có trả và kéo theo- kéo theo nhau đến tận gốc, gây mâu thuẫn chúng sẽ chém giết lẫn nhau, tiêu diệt lẫn nhau. Công an chỉ đứng nhìn, ngồi hút thuốc, khỏi nguy hiểm. Tình trạng ăn cướp, cắp giặc để có tiền chích hút sẽ không còn nữa. Đàn em giang hồ là ai. Tất cả là những thằng bị nghiện, chúng đang ngồi trong trại tập trung của mình nè. Thưa anh, ở đây em chỉ mới nói có một ngày thôi, còn nếu, anh Tư giữ được chúng nó được ba chục ngày là những con Kiến chúa đói ra ma luôn, Kiến phụ đâu có mang tiền về mà sống. Khi tập trung xong ba chục ngày, ba chục ngày không có thuốc là ba chục ngày anh đã cải tạo gián tiếp chúng rồi đó. Khi thấy thằng nào tốt, ta cho về thăm nhà và bắt ký cam kết, nếu trong thời gian về nhà còn tái phạm ta cho đi cải tạo ngay. Và, nhớ không cho về một lần, mà chỉ cho về nhỏ giọt, thời gian mỗi lần về chỉ một ngày rồi bắt vô lại. Tôi hứa với anh, chúng không trở tay kịp và nếu có bán thì chẳng ăn thua gì.
- Cách thứ hai, khi thả một con nghiện về nhà, ta cho Công an theo dõi trong ngày đó, nếu có dấu hiệu ta chụp luôn con Kiến mẹ, đây là cơ hội dễ chụp nhất. Còn mở chiến dịch truy lùng chúng sẽ cao bay, chạy mất.
* Còn gì nữa không Nhân?
- Bước đầu vậy đi, bao nhiêu đó anh em ta cũng mệt chết rồi, nếu không kết quả ta sẽ tính tiếp.
Nó vừa nói xong, tuy chưa thực hiện, Tư Quang vỗ trán, mang lon Trung tá mà không nghĩ nổi bằng thằng Thiếu úy mới ra trường và tự hào rằng, mình không lầm khi đã chọn Nhân.
Sau cuộc bàn bạc ấy, Tư Quang họp Ban Lãnh đạo, phân công tác và giao cho Phó phòng làm trưởng ban bài trừ tệ trạng xã hội. Tư Quang và nó đứng ngoài lề làm cố vấn.
Đúng như kế hoạch của nó, chỉ sáu tháng sau thôi, tình hình Huyện trở nên êm ả, bình an không còn cảnh cướp giật như trước, đám giang hồ không còn đệ tử phù phò, mất chỗ đứng nên dời đi nơi khác làm ăn. Thậm chí nhiều gia đình có con em đang nằm trong trại tập trung đến cám ơn phòng Công an.
Đứng nhìn thấy họ đến, nó khép mình vào một góc, khoanh tay, suy nghĩ, thế ra mình cũng hơi ác, nhưng thà còn hơn, gì mình đã cứu giúp được hàng ngàn người đang khổ sở và quằn quại.
Sau khi quét sạch đám tệ trạng xã hội. Tư Quang thay mặt phòng Công an đề nghị nó lên Trung úy và Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Chương 6
Không ngờ !
Rẩm rẩm mà nó đã theo chân Tư Quang thắm thoát đã tám năm rồi. Tư Quang chỉ còn vài tháng nữa là về hưu. Nó năm nay vừa tròn ba mươi mốt tuổi, lập gia đình và có hai đứa con.
Khi Tư Quang vừa rời khỏi phòng Công an, thì nó cũng đã là một Đại úy và được nắm giữ chức trưởng Đội Bảo vệ Kinh tế. Bây giờ dưới tay nó cả chục nhân viên toàn Sĩ quan và Hạ sĩ quan. Đội của nó có nhiệm vụ Kiểm soát những hàng lậu thuế, đầu cơ tích trử làm lũng đoạn thị trường.
Trước khi nhận nhiệm vụ mới, có nhiều lần nó muốn đệ đơn đến Thủ trưởng Cơ quan xin nghỉ việc. Vì nó nghĩ, thời gian phụ giúp Tư Quang như thế cũng tạm đủ. Nhưng ngặt một nỗi, Tư Quang là một Cán bộ về hưu, ông ta khi nghỉ việc, được hưởng tất cả những tiêu chuẩn của một Cán bộ và cuộc sống của Tư Quang trong những ngày hưu rất vững chắc. Còn riêng nó nghỉ ngang thì chẳng hưởng được tiêu chuẩn gì cả. Khi sau lưng nó còn một mẹ già, vợ và hai con thơ. Nghĩ tới, nghĩ lui, nhắm không xong, nên nó đành tiếp tục.
Một hôm đang họp cấp trưởng đội, có một nhân viên vào nói nhỏ vị Trưởng phòng. Sau đó ông cho lệnh giải tán giữa chừng và bảo nó ở lại bàn công việc. Thì ra, tại xã nó ở báo lên Công an Huyện rằng. Hiện tại có rất nhiều con buôn đang chuẩn bị vận chuyển những cây Hoa giấy đi nơi khác trái phép hay nói cách khác trốn thuế và không có sự đồng thuận của địa phương.
Như ai cũng biết chừng năm năm trở về sau, Xã nó là nơi rất xung túc, bà con sống bằng nghề nuôi Ong và sản xuất cây Hoa giấy giống rất mạnh. Đa số nhiều người giàu ra cũng nhờ vào những cây hoa giấy nầy. Họ chuyên bán sỉ cây giống đi các tỉnh miền Đông và miền Trung, hàng ngày có thể lên đến năm bảy xe tải. Hồi đầu buôn bán nhỏ, họ xin phép Chính quyền và đóng thuế má đàng hoàng, về sau càng ngày càng phát triển mạnh với số lượng quá lớn, không biết vô tình hay cố ý họ quên mất chánh quyền nơi họ ở và qua mặt một cách dễ dàng. Trước tình hình khó khăn trên Xã nhiều lần ngăn chặn, nhưng không cách nào kiểm soát hết được với lối kinh doanh ranh ma của những con buôn thời đại mới. Chính vì thế UBND Xã cầu cứu Công an Kinh tế Huyện.
Khi nghe ông Trưởng phòng nói xong, nó bảo Thủ trưởng an tâm, em sẽ báo cáo kết quả với Thủ trưởng trong thời gian ngắn nhất. Thủ trưởng chúc nó thành công. Trở về đội nó ra lệnh dưới cấp, tất cả trong tư thế chiến đấu và chờ lệnh nó. Xong nó thay bộ đồ dân sự và đi về Xã. Ở Xã chỉ biết nó bấy lâu nay làm Công an, nhưng chẳng hiểu nó làm việc gì trên đó, giỏi lắm là cận vệ Thủ trưởng là cùng. Vì đặc biệt mỗi khi về nhà, nó chưa bao giờ mang lon Sĩ quan mà chỉ mặt bộ đồ vàng mà thôi.
Hôm nó về công tác ở Xã, nó giả đò nghỉ phép, đi ăn nhậu cùng bạn bè trong Xã. Gặp ai nó cũng lu bu, la ba, vui vẻ, nửa say, nửa tỉnh. Gặp ai chất hàng lên xe đi bán cũng nhào đến phụ giúp, góp ý. Có người cho, có người không cho, vì nể trọng nó là một Công an. Nó bảo, Công an, công án gì, cây Hoa giấy là niềm vui của tôi, mỗi khi được tiếp tay với bà con để bán được cây Hoa giấy đi nơi khác là lòng tôi còn hơn trúng số độc đắc.
Gần một tuần lễ hì hục với người dân mà chẳng hưởng đồng nào, chỉ nhậu khi được mời, nó là dân đi Nghĩa vụ Cam- Pu Chia hơn nữa là Công an nhiều năm, nhậu thì nhậu, chớ sức mấy mà say. Nhưng nó lúc nào cũng giả say và cáo biệt ra về. Ngày nào cũng thế, Mẹ và vợ nó đâu có biết nó đang công tác, theo dõi . Cứ thấy nó đi nhậu về là cằn nhằn liên tục. Rằng nghỉ phép được một tuần, chỉ toàn là ăn nhậu. Nó vì công việc nên đành ngậm miệng và năn nỉ vợ.
Sau một tuần nằm vùng, nó trở về Cơ quan phân công tác cho đàn em phục kích. Vì ngày giờ vận chuyển hàng, bao nhiêu, đi đâu nó biết tất cả. Tổ hợp nào có giấy phép của Xã, tổ hợp nào không có, tổ hợp nào nửa thịt, nửa mỡ. Nó vẽ kế hoạch, rồi phối hợp với Công an Xã hành động. Đúng ngày giờ ấn định, nó chờ xe chở hàng ra khỏi cổng Xã ba cây số, nó ra lệnh cho chận lại xét hết đoàn xe. Nó chỉ đứng bên ngoài chỉ huy, không đụng tay vào. Kết quả nó bắt được sáu xe chở đầy Hoa giấy giống hoàn toàn không có giấy phép, trốn thuế, vận chuyển hàng đi tỉnh khác. Những hàng nầy được tịch thâu và chuyển về Huyện. Sau khi điều tra thì những chủ nhân nầy khai, là đã bán chui nhiều năm nay.
Biết được chuyện, nó vỗ trán kêu trời. Và, tự hỏi? Với số tiền thất thoát thuế cả mấy năm nay và có thể nhiều hơn nữa, Xã sẽ giúp được biết bao nhiêu những cảnh đời rách nát.
Chương cuối
Người đứng đầu
Xã hội càng ngày, càng phát triển vượt bực. Mọi sinh hoạt trong dường như được tự do, ai muốn bán gì thì bán, ai muốn hành nghề gì thì hành nghề, miễn sao đừng đụng chạm đến Chính trị hay phá rối trị an là được. Nhìn về phương diện khách quan phải nói rất tuyệt vời. Bởi thế, bà con không còn sợ cảnh nghèo túng nữa. Nếu có vốn thì kinh doanh, hành nghề, còn không vốn thì đi làm công, dầu gì đi nữa ngày ấy bụng cũng đủ no, còn hơn! Ngược lại nhiều lúc cũng buồn, là khi lúc bần cùng thì dễ ăn, dễ nói. Riêng bây giờ sung sướng lên, lại sanh ra lắm điều, lắm tật.
Qua những năm công tác, với nhiều thành tích đạt được, nó liên tục được truy thăng từ cấp úy rồi trở thành cấp tá, khi tuổi đời mới vừa ba mươi ba tuổi. Xét về cơ bản, nó là con một gia đình Ngụy, nhưng nhờ có Tư Quang che dù, cộng bản thân rất tốt nên cuối cùng nó cũng chẳng thua ai.
Sau đợt bầu cử Hội đồng Nhân dân các cấp. Nó được phòng Công an Huyện đề cử, ra ứng cử và được trúng cử vào Hội đồng Nhân dân Huyện. Vài tháng sau Huyện ủy bổ nhiệm nó vào chức Chủ tịch Xã quê nhà.
Với tư cách là một Chủ tịch, nó ít khi ngồi tại bàn giấy, mà hay thường rảo rảo theo dân. Bà con trong Xã nghe thằng Nhân về làm Chủ tịch Xã nhà, rất mừng và chờ đợi một tương lai xán lạn. Nhưng trong số ấy, lại có những người rất e ngại khi xuất hiện bóng dáng một Thiếu tá Công an chuyển ngành.
Ngày trước làm Công an Kinh tế thì khác. Sỡ dĩ có những chuyện không vui chẳng qua là nhiệm vụ và bổn phận nó phải làm. Nhưng bây giờ lại khác, nó chẳng thèm bắt bớ ai cả, mà chỉ toàn là động viên, tụ hợp dân, phân trần những điều hay lẽ phải, kêu gọi bà con làm theo đúng chánh sách nhà nước. Công tác nầy nó và UBND Xã mất Thời gian gần một năm trời. Công tác động viên nầy chỉ lọt tai những người giác ngộ mà thôi, còn đối với bọn lưu manh thì chẳng thấm thía gì.
Nói thì nói vậy, nhưng làm sao qua được lưới trời, bao nhiêu người tốt, bấy nhiêu người xấu trong Xã nầy đều nằm trong lồng tay của nó. Bởi thế, mấy tay lì lợm còn xót lại, nghe, thấy hơi nó là đái trong quần rồi. Nó có tính tốt, mặc dù người ấy thế nào đi nữa, nó vẫn đối xử, chào hỏi bình thường và cho rằng, nếu họ có tội, thì tội với Nhân dân, nhà nước chớ đâu có tội riêng nó mà xa lánh người ta. Chính những điểm ấy mà ai ai cũng rất mến nó.
Bước qua năm thứ hai. Nó vạch ra những điểm cần phải thực hành cấp bách như sau.
-Kêu gọi Ngân hàng Xã lên kế hoạch cho những hộ nghèo vai tiền với lãi xuất thấp, trả dần để sản xuất Nông nghiệp như: Trồng trọt và chăn nuôi, hầu xóa đói giảm nghèo cho một số gia đình còn gặp khó khăn.
-Chính sách bắt buộc, tất cả những trẻ em trong Xã đều phải đến trường học, trong giờ học các em còn lỡn vỡn ngoài đường, cha mẹ sẽ bị phạt ngay.
-Các tụ điểm bán sỉ, lẻ cây Hoa giấy hay những ngành nghề khác phải đăng ký lại tất cả, nếu ai không đăng ký mà hành nghề chui sẽ bị phạt thích đáng.
-Những cơ sở cần người đến giúp việc, phải đến Xã đăng ký và sẽ được phân phối người đến làm việc.
-Ai muốn đi làm phải đến Xã đăng ký, để nhận được việc làm.
-Thành lập đội Bảo vệ 24/24 trong Xã, có quyền hạn như một Công an. Mục đích cho bà con an tâm làm việc và sinh sống.
Năm thứ ba, nó cho tổ chức tiếp.
-Hàng năm sau Tết Nguyên đán một tháng, là lễ hội Cây Hoa giấy kéo dài đến tháng ba.
-Hàng tuần, vào hai ngày cuối tuần, Xã là nơi để Du khách đến tham quan và nghỉ ngơi.
-Đúng ba tháng, tổ chức bán Cây Hoa giấy giống rẻ một lần.
Năm thứ tư, nó cho xây.
-Mỗi ấp, một nhà giữ trẻ
-Và, thêm một trường Tiểu học, tổng cộng Xã có tất cả là hai trường.
-Đào tạo Giáo viên mầm non tại Xã.
Trong quá trình làm Chủ tịch Xã, nó đã đưa ra rất nhiều dự án. Nhìn chung đa số đạt kết quả rất tốt và còn một số tồn tại vì lý do Tài chính, chưa thực hiện được. Nhiều lần nó đã kiến nghị lên cấp trên nhờ hổ trợ, hầu kịp thời cho sự phát triển chung. Nhưng Huyện trả lời, tình hình Tài chính còn khó khăn, ở đâu cũng vậy, cấp trên cũng đang khổ tâm như nó. Thế thì đành cùng chung số phận. Tuy, không hổ trợ được cho nó ngay lúc nầy, nhưng Huyện ủy lúc nào cũng khen ngợi và cho rằng, nó là một trong những vị Chủ tịch Xã Gương mẩu nhất của Huyện.
Sau khi mẹ nó mất, cũng là lúc nhiệm kỳ năm năm vừa kết thúc, điểm lại một phần đời, mười sáu năm vừa làm chính quyền, vừa đi làm Xí nghiệp, vừa đi Nghĩa vụ, rồi trở lại chính quyền, nó cảm thấy sự cống hiến như thế cũng đủ lắm rồi. Và, bổn phận, trách nhiệm còn lại, phải lo cho người vợ hiền và hai con thơ với chuỗi ngày còn lại. Rồi cầm bút viết đơn xin nghỉ việc và trở về với cuộc sống dân thường.
Tác Giả Thủy Điền
Tác giả Thủy Điền
Thay Lời Tựa
Đây là câu chuyên được một vài người kể lại và câu chuyện nầy đã xảy ra tại một làng nhỏ
thuộc vùng sông nước Cửu long.
Năm mười tám tuổi tôi đang theo học năm thứ nhất, tại trường trung cấp Thủy lợi 3 Tiền
giang. Vào dịp hè năm ấy, tôi dành riêng một tuần lễ trở lại quê nhà thăm ông bà Nội, Cô và
các em sau nhiều năm xa cách. Tình cờ tôi nghe ông Nội và người hàng xóm đang trò chuyện
một gia đình nọ cách đó không xa. Ngồi nghe thoạt đầu rất chán nản và nhàm tai, nó như là
chuyện Huyền thoại, Cổ tích xa xưa. Khoảng hồi lâu câu chuyện xa dần hơn, tôi bắt đầu thấy
hay hay, nhưng đứt… khúc. Vì có lẽ không chú tâm vào câu chuyện lúc bắt đầu. Tôi tự hỏi?
Tại sao có chuyện lạ lùng như thế. Khi người khách ra về, tôi định hỏi ông Nội tôi có thể kể
lại cho tôi nghe lần nữa được không? Nhưng vì thấy ông vừa tiếp khách xong còn mệt nên tôi
để dịp khác.
Qua ngày hôm sau, thấy ông vui vui, tôi bắt đầu gợi lại câu chuyện cũ và nhờ ông kể lại cho
tôi nghe một lần nữa. Ông hỏi ngược lại tôi? Mà cháu biết để làm gì. Ông bảo chuyện đời đó
mà, ngồi rảnh rỗi uống trà kể cho vui vậy thôi. Tôi nói câu chuyện hôm qua cháu nghe cũng
hay đấy ông, cháu muốn mai nầy nếu có điều kiện, cháu sẽ viết thành sách cho người ta đọc.
Ông thấy được không? Ông cười và kể cho tôi nghe đầu đuôi câu chuyện rất rành mạch và lý
thú. Tuy không ghi chép lại hoàn toàn, nhưng tôi vẫn còn nhớ đến bây giờ.
Thời gian trôi qua vì cuộc sống, mãi đến năm 2005, các con đều lớn cả, tôi có chút thời gian
và ngồi viết lại câu chuyện xa xưa ấy.
Lúc đầu tôi định viết thành Tiểu thuyết. Thú thật vì trình độ có hạn, hồi ấy tôi không phải là
Nhà văn mà cũng chẳng là Thi sĩ nên tôi chỉ viết tóm tắt, đại khái những gì tôi thu thập được.
Chính vì thế, lời văn chẳng mấy gì phong phú. Cuối cùng câu chuyện tôi viết gần như lạc
hướng như ý nghĩ ban đầu, mà dần… dà trở thành một Kịch bản không hơn, không kém.
Trong câu chuyện nầy, tôi xin mạn phép được đổi tên những nhân vật và thêm vào đây một
vài nhân vật phụ, cốt cho câu chuyện được truông chảy hơn . Đặc biệt cũng câu chuyện nầy
tuy một Nội dung, nhưng tôi cố gắng làm thành văn và lẫn thơ lục bát để người đọc không bị
nhàm chán.
Và đương nhiên, một Quyển Sách hay một Tác phẩm nào cũng có sự thiếu sót về mặt nầy,
mặt nọ một ít. Đó là sự việc ngoài ý muốn, mong tất cả Quí vị hãy thông cảm, bỏ qua, xin góp
ý. Có như thế, hy vọng những Mẩu chuyện , Tác phẩm kế tiếp sẽ được hoàn hão hơn.
Tác giả Thủy Điền
CHLB Đức 2005
Tiểu Thuyết
Vết Thương Lòng
Ông bà Lâm sinh được hai người con là cậu Vân An và cô Vân Mây. An được hai mươi
tuổi, đậu Tú tài và đang theo học năm thứ hai tại trường Cao đẳng Sư phạm Sài-gòn. Công
danh chưa thành, An lên đường theo tiếng gọi non sông, rồi hy sinh trên chiến trường miền
Đông Nam bộ. Riêng Vân Mây còn theo bậc trung học ở Quận nhà. Tuổi ngây thơ trong
trắng, mộng mơ, nửa muốn xếp bút nghiêng làm tròn con hiếu thảo ở nhà giúp mẹ, giúp cha
khi lúc xế chiều, nửa muốn như anh tung bay khắp chốn, để mai trở về quê hương đất tổ, rồi
nằm xuống, cô cũng muốn làm một cái gì để lại cho đời một ghi dấu nhớ thương. Nỗi lo âu,
tình hiếu thảo, lòng tự hào của người con gái cứ thôi thúc dâng cao. Những hoài bão người
con gái vừa tròn đôi tám thật dịu dàng, hồn nhiên đáng quí, đáng yêu.
Ông Lâm vốn người được sinh ra và lớn lên trong một Gia đình lễ giáo, phong kiến giàu
có hơn người. Bởi thế, ông thường tỏ ra mình là người cao quí, trượng phu, luôn ăn trên, ngồi
trước. Mỗi lời nói của ông đều muốn kẻ khác phải dạ vâng, thậm chí cả vợ, con ông cũng
đều răn rắc, cho dù những lời nói ấy đúng hay sai.
Thời buổi chiến chinh, đạn bơm khắp nẻo, gia đình ông sống trong vòm trời xôi đậu, nửa
ruộng, nửa thành an ninh bất ổn. Sự đi lại ngày ấy vô vàn khó khăn và phức tạp. Mọi tình
huống có thể xảy ra ở đâu và bất cứ lúc nào không ai lường được. Thế nên, việc học của
ông ngày xưa chẳng mấy phần sáng sủa, nhưng không vì lẽ đó mà ông xem thường việc học
của con cái mình ở thế hệ mai sau.
Tuy công việc đồng áng, ruộng vườn bề bộn, có làm cho ông phải vất vả, lam lũ đến đâu,
nhưng ông cũng cố tạo cho mình một khoảng trống thời gian nhất định, hầu tìm mọi cách để
dẫn dắt các con tiến lên con đường học vấn và giúp chúng có được ít vốn kiến thức nho nhỏ
làm hành trang cho tương lai. Chính vì thế, việc học tập lúc nào ông cũng xem như tiền bậc và
đặt ở vị trí hàng đầu trong việc nho phong. Hơn nữa gia đình ông là hạng giàu sang, dư ăn, dư
mặc. Tại sao? Ông không làm, mà ngoài kia khối người khốn khổ, họ còn muốn con cái của
họ phải học cao, hiểu rộng. Câu hỏi? Và sự ước mong càng làm cho ông luôn phấn khởi và
sung sướng.
Ngày cha mẹ đã thấy ông đến tuổi trưởng thành, chuyện lứa đôi là không thể thiếu được. Rồi
con cháu ẩm bồng như thiên hạ, mọi thứ cứ quanh quẩn trong đầu ông bà hết ngày nầy, sang
ngày khác. Nỗi lo toan luôn miên man, rồi tự hỏi? Cuối cùng ông chìu lòng trước đấng sanh
thành. Ông quyết định cưới cô Cẫm Lệ. Cô Cẫm Lệ về làm dâu trong gia đình, lòng ông và
mọi người, nhất là đấng sanh thành vui mừng như mở hội. Cô bác xóm giềng ai ai cũng vui
lây và khen ngợi. Ông thầm nguyện, ao ước trong lòng cầu Trời, khấn Phật sao cho gia thất
yên bề, thuận trên, hoà dưới con cái đông đúc để đẹp lòng cha mẹ và thỏa nguyện những ngày
tháng đợi mong. Mặc dù chúng là gái hay trai, miễn sao có để nói dòng, nói giống cho tổ tông
là ông vui sướng vô cùng. Bởi gia đình ông chỉ có một mình ông là độc nhất.
Thời gian sao trôi qua nhanh quá, thắm thoát mà ông đã cưới cô Cẫm Lệ gần hơn năm trời.
Sự mong mỏi, cũng như chờ đợi kết quả của mọi người dần… dần xa thẳm. Cha mẹ ông càng
lúc càng già đi, sức yếu, nỗi chờ trông như nước qua cầu, nhưng biết làm sao được khi duyên
trời đã định.
Sau cơn bệnh trầm trọng, khó chữa ông cả Hòa đã qua đời. Ông chết đi vì ung thư hai buồng
phổi, trước phút lâm chung người ông gầy gò như bộ xương khô, nằm trên giường bệnh ròng
rã hai tháng trời liền, không ăn, chỉ uống chút nước lả cầm hơi. Cơn ho khàn càng lúc càng
tăng, mỗi khi nghe ông ho, người ngồi bên cạnh dường như cũng đau xót lây, nó cứ dằng dặc
ông suốt cả đêm ngày, rồi mãi cho đến ngày nhắm mắt.
Trong bối cảnh thật hãi hùng và đau đớn, dù cơn bệnh hiểm nghèo đeo đẳng, ông thừa biết
số phận mình sẽ phải về đâu. Ngày tàn cạn trở về cõi phật, chút ân tình gửi gấm các con,
miệng ông lúc nào cũng râm râm cắn chặt. Lời trăn trối dằng co không dứt, lòng ông như
muốn nói điều gì. Có lẽ, ông nguyện trời cao soi sáng, sao cho gia đình ông sớm có một cháu
trai là ông an lòng nơi chín suối. Mắt ông từ… từ chốp lên, rồi nhắm lại, làn hơi thở cuối cùng
đã đưa ông về vùng đất lạnh. Trước phút lìa trần của người cha già yêu mến, cả gia đình mọi
người ai ai cũng rưng rưng nước mắt. Riêng cô Cẫm Lệ đứng nép phía sau vừa khóc, vừa thấy
ngượng cả lòng và xấu hổ vô biên. Bởi cô chưa làm được điều gì để bù đấp lại nỗi ước mơ
của cha già hằng mong đợi. Dù những ý nghĩ vu vơ, vớ vẩn vô lý ấy, nhưng cô Cẫm Lệ vẫn
thấy đó là bổn phận của mình.
Sự ra đi của người cha già, là một tổn thất to lớn của gia đình ông. Ngôi nhà tráng lệ, nguy
nga giờ đây không còn nghe những tiếng ho khàn sằng sặc của buổi bình minh khi gà vừa gọi
sáng, tiếng thúc giục vợ thằng Lâm nấu cho cha ấm nước, tiếng đánh thức bà Hòa dậy sớm lo
phần nghi thức Tổ tiên, tiếng la rầy con Dâu khi nhà vắng khách, tiếng guốc mộc gõ đều trên
nền gạch đỏ, những hình ảnh quen thuộc thân thương ấy bây giờ đã là dĩ vãng.
Ngoài trời hương gió đồng sau mùa vụ chín còn đậm mùi thơm ngát, tiếng chim hót, tiếng
xuân ca giữa đêm trường giá lạnh, lòng người như cuốn lạnh theo. Sự ảm đạm của người mẹ
già, nỗi mất mác, nhớ mong dường như cứ phảng phất bên ngôi nhà cổ kính. Phần cô Cẫm Lệ
chưa tròn chữ mẹ, tất cả được thể hiện với nhau bằng những dòng nước mắt ngậm ngùi và
thương tiếc.
Giờ đây mọi việc đã an bài, ngày tháng dần qua, mọi người như nguôi ngoai đi nỗi nhớ
nhung, buồn tủi. Cô Cẫm Lệ thấy mình nhẹ nhõm đi phần nào, sự đè nén của gia đình cái gọi
là thuần phong, lễ giáo mà hơn một năm nay cô vẫn phải thi hành.
Ông Lâm bây giờ chật vật hơn xưa, ngoài những công việc hàng ngày, nay phải thay cha
làm những công việc khác.Tuy ông còn bà mẹ già, nhưng sức bà nay đã yếu, bao nhiêu công
việc nhỏ, to trách nhiệm ông phải gánh vác lo toan tất cả.Vì thế, cảnh đầu tắt, mặt tối luôn dễ
làm ông khó chịu. Nhiều lúc khi về đến nhà gương mặt lúc nào cũng gay gắt, không vui, giận
dữ dù không nói ra, nhưng ai cũng biết. Cô Cẫm Lệ cũng đoán được phần nào ở chồng mình,
thậm chí bà cả Hòa cũng thế.
Sau ngày ông cả Hòa qua đời, bà cũng dở chứng, tánh tình lan ra thay đổi khác thường, sự
khó khăn giữa mẹ chồng và nàng Dâu trở nên cuộc sống đầy nhạt nhẽo. Cô cũng thấy bắt đầu
kỳ lạ và tự hỏi? Tại sao? Bấy lâu nay mình đã cố gắng làm hết sức những bổn phận và cũng
đã làm tất cả những gì mình có thể làm được.Vậy chưa đủ hay sao? Rồi cô thầm nghĩ, Ồ!
Mình có tội dạ gì đâu.
Hai dòng thác lũ đã tấn công về một hướng, ý muốn cô phải rời xa chốn nầy càng sớm,
càng tốt. Sự hiện diện của cô trong căn nhà trở nên thừa thải hay một điều gì xui xẻo.Trong
khoảnh khắc oan nghiệt, cô chỉ biết ôm đầu gục khóc, khóc cho số phận con người, khóc cho
sự đời ngang ngửa, khóc phận làm Dâu bị bạc đải, để rồi mỏi mòn thân xác. Rồi cuối cùng
cũng chẳng ai thèm an ủi.Trong giây phút thức tỉnh, cô chợt nghĩ ra toàn những điều oan ức,
buồn bực, nhưng thôi! Chuyện đời làm sao tránh khỏi, thế gian ai cũng hiền từ, ôn hòa, nhân
hậu thì mọi người đều là Thánh nhân hết cả rồi .
Nói chung, sự chịu đựng và thói quen của người đồng nội, bản chất hiền hòa, chất phác đã
giúp cô nhiều nghị lực vượt qua thử thách trong cuộc sống.
Kim đồng hồ treo trên vách, xoay ngược dòng thời gian, đã đưa cô về quá khứ xa xưa của
thời niên thiếu. Cô hồi tưởng lại những gì người mẹ hiền đã nâng niu, chìu chuộng và dặn dò
năm xưa, khi cô lên xe hoa xuất giá theo chồng. Những tiếng nói, lời khuyên còn vang giọng
đó, đã dìu cô trở về thực tại của số kiếp làm Dâu. Để rồi sớm hôm được gần kề bên người mẹ
chồng và vui sống cùng người bạn đời chăn gối.
Cơn dằng dặc ba năm trời, như cành lá đong đưa giữa trời dông tố. Kiếp làm Dâu còn thua
kẻ ở trong nhà. Mẹ lạnh nhạt, chồng xa lánh cũng gì chuyện sanh con, đẻ cái. Khó hiểu thật,
nhiều lúc cô tự nghĩ……hay là……Nhưng thôi! Rồi cứ thế, tình đời cứ thế.
Thắm thoát mà ông cả Hòa đã theo ông theo bà cho đến nay đếm ngắn, đếm dài đã ngoài ba
năm còn gì. Chuyện cháu con nối giống, nối dòng không còn nghe một ai trong nhà bàn
tán đến nữa. Câu chuyện gia thất cũng nhạt dần theo năm tháng. Ông Lâm giờ đây phế
mặc, vô tâm, vô ý lại còn dở chứng khinh thường đi sớm, về khuya như người đơn độc. Bỏ
phế vợ con, mẹ già trong cảnh cơ hàn, gió bấc, không quan tâm lúc trở gió, trở trời chuyện
chiếu chăn nửa dở, nửa lành.
Lòng mẹ già buồn bã, khi nhìn con rong chơi xuôi ngược, chẳng ngó ngàng gì đến gia
phong .Tất cả những gì ông có được, nay bỗng dưng biến mất tự hồi nào.Từ lâu bà vốn mang
trong thân chứng bệnh ho vào lúc giữa đêm, nay đã đâm chồi, nở nhụy. Một ngày ít, hai ngày
nhiều, lâu ngày bắt đầu lan rộng, khó chữa bởi cơn máu nảo tung hoành. Sức lực cứ sút giảm
dần theo tiếng gọi thời gian. Dòng nước có khi đầy, khi cạn còn như bà bây giờ có sánh
được vào đâu, nỗi oan nghiệt cứ theo dòng đời mà siết chặt.Thất vọng, tràn đầy thất vọng, ông
Đốc cứ chối từ không chịu chữa, bà buồn cho số phận và khóc suốt canh thâu.
Ông Lâm cứ mê mãi cái chán đời vô lý, không cần thiết, ông chẳng muốn biết chuyện gì
xảy ra ngay trong căn nhà mà chính ông là người trụ cột. Mỗi khi bước chân về đến cửa, là
chỉ biết la rầy, trách móc như một người điên. Ông trách móc, quở phạt người vợ hiền vô cớ,
đổ mọi lỗi lầm lên đầu vợ, sao để mẹ già ra cơn nông nỗi mà không một chút ngượng ngùng.
Cô cẩm Lệ thấy rõ điều đó, nhưng giả vờ lặng câm, tức tưởi. Tất cả điều ông nói là hoàn toàn
sai sự thật, vì mọi ngày bà đều lo thuốc than cho mẹ già, chăm sóc thật chu đáo, cô coi đó là
bổn phận của mình, bổn phận của một nàng Dâu. Hơn nữa, bà trong cơn hoạn nạn, cô cần
phải ra tay và làm nhiều hơn cái bổn phận là khác.Trách móc, rồi lại trách móc không cần biết
lời mình đúng hay sai. Cái bệnh trách móc, đổ thừa cho người khác là một chứng bệnh bẩm
sinh, mà ông đã mang trong huyết quản từ thuở nhỏ, dường như ai ai cũng đều biết cả.Tính
xấu quen thường của con người ít học thừng biểu lộ bỗng dưng vậy đó, đã làm cho cô luôn
chán chường và đôi khi thèm chết mất, để cho ông tìm kẻ khác mà trách móc. Chết đâu có dễ,
nỗi bực tức, oán hờn đã đưa cô vào con đường không lối rẽ. Sự suy nghĩ viễn vông, cạn cợt
cuộc sống mất tự tin không can đảm. Nhiều đêm bên người chồng chăn gối, cô luôn cảm nhận
sự lạc lẽo của ái tình, giấc ngủ như nửa say, nửa tỉnh tạo nên những giấc chiêm bao khủng
khiếp. Những giọt mồ hôi đầm đìa trên vầng trán, làm cho cô ngất xỉu liên hồi. Những viên
thuốc, những viên thuốc an thần kia đã giúp cô thoát qua được những cơn ác mộng của cuộc
đời. Rồi thỉnh thoảng cô tự nghĩ về số phận của mình, nghĩ cái quá khứ xa xưa thuở còn thơ
ấu nơi mái ấm gia đình, nơi đó cô được người mẹ hiền thương yêu, chìu chuộng. Rồi đến lúc
lên xe hoa về nhà chồng, mẹ già theo chân âu yếm, dặn dò dù bên ấy trăm cay, ngàn đắng con
cố giữ mình cho trọn phận làm Dâu.Thời gian ba năm làm Dâu, làm Vợ là thời gian cũng đủ
chứng minh cho cô là kẻ bạc phần.
Lâu rồi giấc ngủ không yên. Hôm nay, cô thèm ngủ lắm, sự mệt mỏi của những tháng
ngày, sự mất ngủ đã làm cho cô tiều tụy, hao mòn thể xác đến cực độ mà người đối diện phải
giật mình. Cái mỏi mệt ấy đã làm cho cô chộp mắt tự lúc nào mà cô cũng không hay biết. Có
lẽ, đêm nay cô ngủ thật nhiều và thật say để bù đấp lại những tháng ngày mất mác. Những
giấc chiêm bao ấy không như những gì cô hằng mong ước, rồi cảnh khổ cứ quây quần trong
cảnh khổ.
Giữa đêm khuya khoắc, khi mọi người đang yên giấc, ngoài trời như lắng đọng dưới màng
đêm tĩnh mịch, chỉ còn vang lại xa xa bên tai tiếng Ếch, Nhái, Ễnh ương và tiếng Côn trùng
quyện hoà nhau sau nhà trong đêm vắng. Ngồi bên giường bệnh cạnh bà mẹ già lúc đau, lúc
nhức nghe sao rợn óc vô cùng. Ruột gan thì như muối sát, không sao chịu nổi, nó còn ghê tợn
hơn những lời trách móc.Viên thuốc, ly nước chỉ cầm hơi dăm ba phút chẳng thắm thiết vào
đâu, cơn hấp hối, cảnh tử sinh cứ đe dọa liên hồi.
Một mình một cõi, giữa đêm khuya trời vắng. Chồng con thì chẳng thấy, sự cô độc rất hãi
hùng trong căn phòng rộng thênh thang, chiếc đồng hồ treo trên vách đã tín ton báo hiệu xấp
xỉ hai giờ khuya mà cũng chẳng thấy bóng ai. Nỗi sợ, nỗi lo càng đè nặng trên vai. Ông đâu?
Có lẽ, ông đang say sưa nơi nào mà quên tất cả. Trời ơi! Là trời, hãy nhìn xuống mà coi. Giọt
nước mắt từ… từ buông thả trên gương mặt héo mòn của người đàn bà đang trong đợi, một
bóng hình thật rất đáng thương.
Tay nâng mẹ lo từng viên thuốc, miệng cầu cứu những người hàng xóm. Anh chị Sáu, chú
Lang, thầy cô Lân rồi cả chị hai Nhàn cùng thức dậy chạy sang cứu chữa.
Từ lúc ông Lâm lạnh nhạt gần một năm nay, chưa bao giờ cô yên giấc, người cô gầy xanh
như tàu chuối ngọn, sức khỏe hao dần, nhớ trước, quên sau. Nó thê thảm đến nỗi khi dìu mẹ
già đứng dậy hay cho ăn miếng cháo, miếng cơm mà tay chân rã rời không vững, chớ huống
hồ chi vác cuốc ra vườn hay bưng đội giỏ Cam, thúng Bưởi.
Nhìn mẹ già la liệt cả tháng dài trên giường bệnh, không ăn, không uống thân thể héo mòn.
Cứ hết thuốc, rồi đến thuốc mà cơn bệnh không hề thuyên giảm. Sự xét nghiệm của nhà
thương cho kết quả hẳn hoi, số phận bà chỉ còn là con số nhỏ. Nỗi lo âu như xé ruột, xé gan ra
từng mảnh. Bà cả Hòa giờ đây như ngọn đèn lung linh trước gió.
Tội nghiệp thầy cô Lân, chú Lang, anh chị Sáu; những người láng giềng sau giờ làm lụng
ngoài đồng và công sở, thường hay rủ ren nhau lui tới, để chia sẻ những nỗi đau buồn với ông
Lâm. Cảnh hàng xóm, láng giềng tuy có chút tình nhỏ mọn, nhưng cũng nói lên được những
giây phút hạnh phúc của cuộc đời. Bà Hòa ngày xưa hay trước lúc lâm bệnh cũng thế, tuy khó
khăn, gắt gỏng trong nhà, nhưng một chút với láng giềng bà không bao giờ keo kiệt, khinh
thường hay những cử chỉ giàu nghèo. Cái hay, cái đẹp của bà là như thế, nên mỗi khi tối lửa,
tắt đèn, hữu sự Họ là những người tiên phong không do dự và tính toán.
Việc cúng cất mộ phần cho bà đã chung quy hoàn tất. Ông Lâm giờ đây như người bần thần,
mất trí, thỉu não cứ sáng, chiều đi tới, đi lui như ngẫm nghĩ điều gì. Chấp hai tay sau lưng thẩn
thờ trong gió, như một nhà Chính tri đang ngầm nghĩ chuyện nước non. Gương mặt của ông
còn đọng những giọt nước mắt ở hàng mi, như nuối tiếc người mẹ già vừa khuất. Tay nâng
niu, sờ mó hết vật nọ, đến vật kia, như hồi tưởng lại những gì quá khứ mà bà thường hay âu
yếm nó hằng ngày.
Cô Cẩm lệ tuy cuộc sống hiện tại thật là vô vị, nhưng luôn không để chồng mình mất cả
niềm tin. Cô an ủi và chăm sóc cho ông càng lúc, càng nhiều hơn, cốt sao cho ông mau thanh
thản trong lòng. Ông Lâm có bản tính hiếu thảo từ thuở nhỏ, luôn nghe lời cha mẹ, câu đáp
hàng đầu chỉ dạ với vâng. Không bao giờ ông dám phật lòng cha mẹ điều gì, dù chuyện ấy
đúng hay sai. Bởi khi cha mẹ qua đời, ông như chim trời gãy cánh. Chính vì thế, cuộc sống cứ
làm cho ông luôn đau sầu muôn thuở.
Ngày tháng qua, trong căn nhà rộng lớn, cao thoáng, lộp bằng ngói tây màu đỏ, kiến trúc
theo kiểu tây phương thời Pháp thuộc, trong rất khang trang và lịch lãm. Phía trước thì rộng
như Đình, Hoa, Kiểng đầy sân, kết hợp thành bức tranh Tàu tuyệt tác. Không biết cha của ông
tạo dựng hồi nào mà trông sao huyền bí. Sau nhà là con sông lớn, lượn mình theo lũy tre
xanh, uốn khúc. Thuyền bè đua nhau qua lại, dập dìu trong buổi nắng mai, tấp nập và huyên
náo. Hàng tre vàng ngoài ngõ xanh sắc lá, thẳng hàng, vươn mình trong gió. Như chào đón,
mời gọi khách lãng du. Tất cả đã được thiết kế chu đáo và nên thơ dễ gợi cảm cho những ai
thường lắm mơ, nhiều mộng.
Ổi! Bưởi, Cam, Quýt, Xoài, Chuối, Lôm chôm, Măng cụt, Mít Tố nữ được vây quanh như
bốn bưc tường thành. Hàng năm nó đem lại lợi tức kinh tế khổng lồ mà dường như gia đình
ông không cần đụng tới móng tay mà vẫn sống.
Mùa xuân khí trời tươi mát,hanh hanh lạnh. Những làn gió nhẹ từ xa thổi về cuốn theo
những cánh Mai vàng nở muộn. Ngôi mộ trắng mùi vôi còn phảng phất, cây Mía Lau cậm
khỏi đầu còn xanh lá, bình hoa Huệ, vòng Hoa tưởng niệm, bộ Lư hương khói tỏa ngút trời,
hàng Đậu trắng đâm chồi, nở nhụy. Ôi! Bao kỷ niệm thân thương tất cả còn nguyên vẹn
đó. Giọt nước mắt, những giọt nước mắt đầm đìa trên gương mặt buồn thảm, như cố kéo níu
lại những dĩ vãng xa xưa.
Trước cảnh tình xót xa, bi đát vì nghĩa vợ, tình chồng, cô Cẩm Lệ ngày đêm tháo vát những
công việc còn ứ đọng của mấy ngày qua. Mặc dù, những công việc ấy không phải của cô,
nhưng cô vẫn cố gắng làm tất cả hầu xóa đi sự căng thẳng của gia đình trong những ngày
nguy khốn.
Ông Lâm vì ảnh hưởng không ít với nếp cũ, cha bảo phải vâng, mẹ gọi là dạ dù việc ấy ông
không cần biết đúng hay sai. Miễn sao cha mẹ thấy ưng lòng là ông thấy yên bụng lắm
rồi. Giờ lớn lên, tuổi đầu đã có, lắm lúc ông cũng thấy mình sai, nhưng đã là bậc Trượng phu
xưa nay, nên thường hay ém nhẹm những sai trái của mình, mà những sai trái đó người ngoài
ai ai cũng đều biết cả.
Những hình ảnh hàng ngày cô Cẫm Lệ phải lam lũ, vất vả làm hết việc nầy, đến việc khác
mà không một tiếng trách than, đã làm cho ông luôn luôn mặc cảm và hối hận. Đó là điều tất
nhiên.Vì ông cũng là người chớ đâu phải cỏ cây.
Cuộc sống vợ chồng hơn ba năm nay, chưa bao giờ ông mở miệng khuyên bảo cô nấu một
ấm nước, rửa cái ly, giặt chiếc áo, dù đó là những lời hạnh phúc, mà người đàn bà bất hạnh
nào cũng chờ đợi nơi người chồng của mình.
Mâm cơm trưa vừa được dọn sẵn lên bàn. Tiếng con Vện nhà hằn học tiếng to, tiếng nhỏ
cùng ai ngoài ngõ, như ngăn cản, đuổi xua người qua đường lỡ bước.
Ông Lâm
Mình thử xem ai sang chơi, mà con Vện nhà ầm lên như thế? Tôi nghĩ chắc quen, mình la
hộ tôi một tiếng và bảo nó mau vào nhà ngay.
Cẫm Lệ
Ngưng tay! Chạy nhanh ra cổng.
Bỗng tiếng người la to.
Thầy cô Lân
Anh chị Lâm có nhà không?
Cẫm Lệ
Lễ phép trả lời. Dạ có, ai vậy?
Thầy cô Lân
Vợ chồng ba Lân đây, sang thăm anh chị.
Cẫm Lệ
Mời Thầy cô vào, có nhà tôi vừa mới ngoài vườn về.
Ông Lâm
Bước ra thềm nhà, đón hai người bạn láng giềng thân thiết, rất trân trọng và cởi mở. Ông
mời khách ngồi và gọi to. Mình ơi nấu giùm ấm nước.
Cẫm Lệ
Nghe tiếng chồng gọi bảo, gương mặt trắng hồng của cô hiện rõ lên không sao giấu nỗi. Mặc
dù, công việc ấy là bổn phận của cô hàng ngày và mỗi khi khách đến.
Cô giáo Lân (cô Thụy)
Vui vẻ hỏi? Thảo nào hôm nay thấy chị vui, lòng tôi cũng bật vui lây. Xin lỗi, hỏi nhỏ nhe?
Nhà hôm nay có gì hấp dẫn kể cho tôi nghe nào, đừng giấu.
Ông Lâm
Ngắt ngang câu chuyện và trả lời hộ cho bà. Có chứ, hôm nay tự dưng gió thổi hai ông bà
đến thăm tôi một cách đột ngột, thử hỏi không vui sao được. Mấy lúc trước ông bà thường
hay hỏi tôi? Chừng nào tôi có rảnh, hỏi đủ thứ thì mới sang, rờm rà quá, ông bà qua chơi thì
cứ qua, tôi bận việc gì đi nữa thì cũng phải ngưng tay một chút, có gì đâu mà ngại. Anh em
láng giềng với nhau cả mà, khách sáo làm gì.
Cẫm Lệ
Cô Thụy biết không? Từ ngày mẹ chồng tôi mất, ở nhà thui thủi có hai vợ chồng, buồn lắm
cô à. Thú thật không riêng gì Thầy cô sang chơi, mà hể có Chú Lang, anh chị Sáu, chị hai
Nhàn đến thăm là chúng tôi vui mừng vô hạn. Mấy tuần nay tôi có làm lụng gì được đâu mà
ngang qua nhà Thầy cô tiện việc ghé thăm. Vì bà mới mất, nên hai vợ chồng tôi đi đứng phải
cẩn thận hơn nhiều.
Thầy Lân
Nầy anh chị ! Lẽ ra, sự việc nầy là vợ chồng tôi là người phải đắn đo hơn hết, nhưng chỗ
láng giềng, anh em, bạn bè hai ba thứ với nhau, ngoài ra tôi và anh còn là chỗ chí tình, chí
nghĩa. Thử hỏi? Cứ ngại ngùng, thì còn gì thâm tình nữa phải không anh? Bình nước trà
thơm nóng, đĩa Mứt gừng vàng thấm mật, lời qua, tiếng lại người bạn chí tình gợi lại những
mẩu chuyện vui, hầu đưa mọi người quây về thực tại.Tất cả hãy vui vẻ lên với những ngày
còn lại, tương lai là phía trước, việc cha mẹ mất đi trên cõi đời nầy ai mà tránh khỏi, cứ u
buồn, ủ rũ rồi có tìm lấy lại được gì đâu. Qui luật tạo hóa là như thế anh Lâm à, trời sanh là
như thế, qui luật tạo hóa không tha ai cả, nó đi theo một cách trình tự và công bằng. Cứ thế
mà luân hồi, chắc anh hiểu những gì tôi nói chứ.
Ông Lâm
Vâng! Cảm ơn Thầy cô, mời Thầy cô dùng nước, ăn Mứt. Mứt nầy nhà tôi tự tay làm lấy,
ngon không anh? Sao hôm nay Thầy cô được nghỉ phép à? Mà trong có vẻ thoải mái, rảnh
rang thế? Tôi hỏi? Là vì hôm nay thứ hai không thấy Thầy cô đi dạy.
Cô Thụy
Miệng đang nhai dở miếng Mứt gừng, anh chị cũng biết nghề giáo, công chức ba cọc, ba
đồng lâu lâu tìm cách xả hơi, chứ miệt mài mãi nơi ghế nhà trường xương cốt nào chịu nỗi.
Thưa với anh chị, lần nầy nhà tôi được nghỉ một tuần, nay qua thăm anh chị, còn những ngày
còn lại phải lo tu sửa mái nhà sau cho hoàn chỉnh. Hôm anh ghé thăm lần trước, nhà tôi mua
một đống Gạch, Cát, Xi măng và Tôn sẵn sàng, đến nay vẫn còn nằm y đó chưa làm gì cả.
Thầy giáo Lân và ông Lâm là đôi bạn chí thân từ thuở nhỏ, lớn lên mỗi người, mỗi ngã, Lân
ra thành theo học, rồi ở trọ nhà người quen. Khi học xong, có cơ hội Lân làm việc ở một tỉnh
xa, sau mười năm phục vụ Lân đã lập gia đình cùng cô giáo Thụy rồi ở luôn nơi đó. Lân cưói
vợ đến nay đã gần bốn năm tròn, mà vẫn chưa có con cái chi cả. Thời gian xa quê, là chuỗi
ngày nhung nhớ đối với một thầy giáo trẻ. Cuối cùng hai người quyết định làm đơn xin trở về
nguyên quán và làm việc trên mảnh đất quê hương mình, lúc nầy vợ chồng Lân mới gặp lại
Lâm và từ đó hai người nối lại mối tình xưa cho đến bây giờ.
Khách về, Lâm tiễn đưa bạn ra khỏi ngõ, con Vện nhà cũng bén gót theo sau. Cô Cẫm Lệ
cũng sắp thổi buổi cơm chiều, mâm cơm được trưng bày như thường lệ, lúc nào cũng có thêm
hai chén cơm và hai đôi đủa kèm theo bên cạnh để cúng mẹ, cúng cha.
Ông Lâm
Vừa ăn, vừa than…thở từ ngày cha mẹ mất cho đến nay, chưa buổi cơm nào tôi ăn ngon
miệng. Rồi những giọt nước mắt từ… từ tuôn chảy, khiến người đối diện chẳng lòng nào mà
nuốt nổi chén cơm.
Cẫm Lệ
Hiểu chồng, nhưng hỏi sao cho phải phép. Sao vậy mình? Hay là hôm nay em nấu không
ngon hoặc thức ăn không hợp với mình. Thôi thì chịu vậy, ngày mai em sẽ tìm nấu món khác
như ý muốn của mình. Mình chịu không? Những lời ngọt ngào vừa thốt ra của người vợ hiền,
vô tình làm cho ông Lâm dường như bị nghẹn. Những hạt cơm trắng được bắn ra từ cuống
họng.
Ông Lâm
Lắc đầu, rồi nói „Không phải vậy đâu mình“ mình đừng bận tâm điều ấy, vì xưa nay mẹ cha
tôi ăn gì, thì tôi ăn nấy chớ nào có biết chê khen. Mình biết, mỗi bữa cơm là tôi muốn dành
hết cho ông bà nơi suối vàng, tôi không muốn cha mẹ dưới lòng đất lạnh, phải thiếu thốn và
đói khổ, khi tôi và mình trên thế gian nầy sung sướng, phủ phê.
Cẫm Lệ
Nầy mình, nghe em nói. Ngày mai em sẽ nấu nhiều và ngon hơn mọi ngày được chứ mình?
Ông Lâm
Không nói một lời, mà cứ nhìn cô chăm chăm như thương, như mến.
Cẫm Lệ
Đêm nằm bên chồng mà lòng thao thức, không biết ngày mai phải làm sao cho phải đạo. Cô
trông trời mau sáng, để mua cho được những thứ hàng đắc giá mà ngày xưa mẹ chồng cô ưa
thích. Tuy việc nấu ăn bắt đầu thêm khó khăn, bận rộn và phức tạp thêm nhiều.Vì mọi ngày
cô phải nghĩ ra cách nầy, cách nọ. Nhưng không sao, ngược lại cô càng hứng thú và vui vẻ vô
cùng.
Ngày lại ngày, những buổi cơm đầm ấm, tràn đầy hạnh phúc được trưng bày như mâm cổ.
Ông Lâm giờ đây luôn tỏ vẻ vui mừng. Mặc dầu, ông biết vợ ông đã bỏ ra rất nhiều công sức
và hao tốn. Mọi hiềm khích, chán chường trong lòng ông bắt đầu dần tan, sự bảo thủ kỳ lạ ,vô
lý cũng biến dần theo thời gian. Cẫm Lệ bắt đầu được bù đấp bằng tấm chân tình rộng lượng,
cởi mở, vị tha. Tất cả ông đã thứ tha và thương yêu người vợ vô cùng.
Cảnh mẹ cha nơi chín suối đầy đủ, phơi phả không vất vả, lầm than, ăn sung, mặc sướng tận
hưởng phú quí, giàu sang, ông thấy sao ôi hạnh phúc, cái hạnh phúc mà vợ ông đã mang tặng
và chính ông cũng tận hưởng được cái hạnh phúc tuyệt vời ấy. Rồi ông ngẩng cổ lên, thở phào
cám ơn trời phật đã đem đến cho ông cái niềm hạnh phúc quí giá nầy.
Khi hoàng hôn bắt đầu ngã bóng, trên con đường đất gồ ghề, hằng ngày những bác nông dân
tay lấm, chân bùn đang lần lượt trở về nơi xóm nhỏ, tiếng hát, tiếng ca, tiếng trêu ghẹo vui
đùa hòa lẫn, bỗng dưng ngừng lại, vì nhìn thấy cô Cẫm Lệ đang ngồi bên sàn nước sau nhà.
Cẫm Lệ
Cha chả các anh chị ca hát hay quá, hát nữa đi, sao thấy tôi rồi ngưng.
Xóm giềng
Ăn cơm chưa chị?
Cẫm Lệ
Sắp ăn đây, rửa vài cái rổ xong là ăn.
Xóm giềng
Sao? Bao giờ có em bé cho tụi em mừng nào?
Cẩm Lệ
Tỏ vẻ từ tốn, cảm ơn các anh chị, vợ chồng tôi đã ước mong gần cả năm trời nay, khi nào có
tin mình cùng vui nhé. Bây giờ thì chưa.
Anh sáu
Chị yên tâm, thế nào rồi sẽ có tin mừng mà.
Cẫm Lệ
Cám ơn mọi người, thôi về nhé.
Công việc đồng áng, ruộng vườn đối với ông Lâm là một người không thể thiếu được. Thế
nên, ngày nào khi hoàn tất công việc vất vả, trở về nhà ông như người chết đuối. Nhưng được
bù lại những lời nói nhẹ nhàng, âu yếm bên mâm cơm canh chua cá lóc, thịt kho và đĩa gỏi già
mà tận tay người vợ hiền làm lấy là ông cảm thấy hạnh phúc vô biên.
Nhiều đêm nằm gác tay lên trán, suy ngẫm cuộc đời, quây về cái quá khứ xa xưa, nhìn lại
những cái sai trái rồi thầm trách mình, sao ngu si, khờ dại. Tại sao mình đần độn, không chịu
tận hưởng những gì mình đã có hằng ba năm nay. Rồi ông cũng trách luôn cả cha mẹ ông,
những người quá cố, lại quá cổ hũ để mọi việc cứ xấu đi dần. Nhưng tất cả đã là quá khứ,
muộn màng.
Càng thương yêu vợ, giờ đây ông càng tỏ ra quan tâm thật nhiều, dù việc ấy to hay nhỏ, từ
cử chỉ, lời nói, hành động thậm chí sức khỏe và sinh hoạt hàng ngày của cô mà ngày xưa ông
không bao giờ màng đến.
Cẫm Lệ
Hiểu được ý chồng, nên luôn luôn cố giữ gìn sao cho thuận trên, hòa dưới.
Người ta trên đời ai cũng vậy, không riêng gì vợ chồng ông, thường tâm sự, bàng bạc
chuyện gia đình với nhau vào những buổi cơm chiều hay bên ly trà nóng sáng.
Ông Lâm
Thường góp ý và nhận xét với vợ rằng! Dạo nầy tôi thấy mình có hiện tượng xanh xao, gầy
gò mình nghĩ thế nào về câu nói của tôi?
Cẫm Lệ
Dạ! Đâu có chi mà mình phải bận tâm, em thấy sức khỏe cũng bình thường, chỉ đôi lúc hơi
choáng vì khí trời, uống một vài viên thuốc rồi tất cả cũng qua. Có gì mình phải lo toan.
Ông Lâm
Nếu nói như mình thì tôi phải hỏi làm gì. Nhưng tôi chắc chắn là mình vì làm việc nhiều mà
sinh ra xanh xao đến thế hay vì mình ngại mà giấu tôi. Nói thì nói, nhưng ông quá hiểu cái
bản chất chịu đựng về mọi khó khăn của vợ mình. Rồi ông tiếp…Thôi thì, hôm nào tiện tôi sẽ
đưa mình ra ông Đốc ngoài chợ để ông xem xét như thế nào, mình chuẩn bị nhé. Chứ không
nên để như cha mẹ ngày xưa hời hợt, chần chừ, bỏ qua rồi dần sanh ra nhiều chứng, càng lúc
càng tệ hại. Hay là tôi tìm riêng cho mình một người giúp việc, để người ấy sẽ thay mình làm
những công việc nặng nhọc, khó khăn khi tôi không có ở nhà, mình chịu không?
Cẫm Lệ
Nhất định chối từ. Cô tuy mệt mỏi thật, nhưng cô không muốn chồng mình phải bận tâm
nhiều thế, vì đây là những công việc mà cô có thể làm được cả.
Ông Lâm
Âu yếm, thở… dài thế thì khó cho ta quá.
Cẫm Lệ
Đâu có gì mà mình phải lo lắng, việc nhà thì chỉ có bấy nhiêu thôi, em đã quen nó rồi mình
à, thời gian ba năm làm Dâu, làm Vợ em thấy không có gì khó khăn cả. Em chỉ lo sức khỏe
cho mình.
Ông Lâm
Nghe vợ mình phân bua ông ngẩm nghĩ cũng phải, nhưng không cam lòng.
Mùa thu, rồi lại mùa thu, những cây cao, gầy lần lượt thay lá và đổ ngã theo mùa, bởi
những cơn gió từ xa mang đến chiều qua, làm ông và con Vện nhà phải vất vả thi nhau nhặt
từng mảnh nhỏ cho thẳng nếp, ngay hàng. Chợt bỗng dưng lòng ông cứ bồn chồn như dao cắt,
con Vện mãi hực hà khó chịu. Ông đứng lặng yên như xác không hồn, thân thể, tâm can gần
như bất động, đảo lộn từng hồi. Ông quyết định bỏ ngang công việc và ra về cùng con Vện
khi trời vừa đứng bóng.
Cẫm Lệ
Chạy ra giòn giã hỏi? Có việc chi mà mình và con Vện về sớm thế?
Ông Lâm
Hôm nay trời gió và lạnh quá, hơn nữa con Vện có chuyện gì mà sặc sụa cả buổi trời, nên
tôi lo quá, đành phải quây về ngay kẻo thì bệnh mất.
Đây nhánh mận Hồng đào chín đỏ tôi mang về cho mình, còn hai quả Sầu riêng vừa rụng
còn tươi và thơm phức, mình giúp tôi rửa sạch để lên bàn thờ cúng cha, cúng mẹ vì nơi mơi
là ngày rằm rồi.
Cẫm Lệ
Châm bình trà nóng cho chồng, rồi quây quần cho kịp buổi cơm trưa. Đồng hồ kim chỉ vừa
đúng Ngọ, con Vện nhà liếm láp vài ba miếng, rồi nằm yên lim dim ngủ, vì hôm nay nó mệt
lắm bởi những cơn gió mạnh từ lúc sáng. Phần cô phải thâu gọn và dọn dẹp đống chén đĩa cho
ngăn nấp xuống nhà sau. Bỗng cơn chóng mặt nẩy sinh làm cô choáng váng, xây xẩm, quây
cuồng mâm chén đĩa trên tay bay tung xuống nền nhà trắng xóa, vỡ ra từng mảnh. Con Vện
giật mình, hoảng hốt kêu to, chạy tung ra cửa.
Ông Lâm
Bỏ cốc nước vừa uống xuống, chạy nhanh đến chỗ, dìu cô lên và đi thẳng vào buồng cho cô
tạm nghỉ.
Mồ hôi trán ướt đầm đìa chảy lần qua gương mặt, nằm ngay đơ như chết tự lúc nào, tứ chi
hoàn toàn lạnh như gan thép. Những giọt dầu xanh con Ó được ông trét bôi lên toàn thân thể
làm cho cơ thể cô từ… từ ấm lại.
Chiếc xe Lam ba bánh cũ kỹ, nó lạch cạch ngoài đầu ngõ đang chờ đưa cô vào Bệnh
viện. Con đường đất, gồ ghề, quanh co, nhỏ hẹp làm cho chiếc xe mất đi cái thăng bằng cố
định, lúc tung lên, rồi rơi xuống cũng đủ làm cho người bệnh ói cả mật xanh. Anh chị Sáu cố
gượng người chóng đở mà chẳng được gì đâu.
Kết quả sau nhiều ngày nằm Viện, sự chuẩn đoán và điều trị của ông Đốc cho biết cô không
có gì đáng ngại, vì cô là người trong tình trạng mang thai. Họ cho rằng sự bất tỉnh của cô là
một triệu chứng thông thường mà nhiều người thường hay gặp phải. Cô bây giờ cần có một
thời gian nghỉ ngơi và tịnh dưỡng để giữ bầu thai được mạnh khỏe và an toàn.
Hai tay xoa xoa lia lịa, gật đầu dạ dạ, rồi cảm ơn Bác sĩ, tôi hứa sẽ làm y. Thật tình chúng
tôi không biết, vì đây là lần đầu.Tôi chỉ nghĩ nhà tôi chóng mặt, choáng váng bình thường
như bao lần khác.Việc tôi lập gia đình đến nay hơn ba năm chuyện thai nghén chưa bao giờ
tôi nghe nhà tôi nói đến. Chính vì vậy mà nó mới xẩy ra nông nỗi, còn biết trước thì…..mong
Bác sĩ thông cảm, bỏ qua lần sau chúng tôi sẽ kỷ càng hơn. Bác sĩ gật đầu, rồi bỏ đi về hướng
văn phòng. Hai tay ông chấp lên ngực, đầu ngước lên trời, miệng lâm bâm lại trời, lại phật
nhất là nơi suối vàng ông nghĩ cha mẹ ông cũng khấn vái và phù hộ cho ông.
Cũng chiếc xe Lam cũ, cũng anh Tài xế cũ, cũng một tay anh chị Sáu láng giềng đã đưa đi,
rồi lại đón về. Thầy cô giáo Lân đang chờ trước ngõ.
Ông bà Lâm
Sự hôi ngộ mừng rơi nước mắt, bày tỏ lòng cảm ơn chân tình. Tôi và nhà tôi không biết nói
sao cho thỏa hết nghĩa tình, lòng hàng xóm của các anh chị đã dành cho chúng tôi trong lúc
nguy kịch nầy. Cái nghĩa ân nầy biết bao giờ mới trả cho xong.
Xóm giềng
Đừng… đừng anh chị, có chi đâu, bọn mình là chỗ xóm giềng với nhau, nói thế thì còn gì
nữa.
Thầy Lân
Giọng nói trầm tĩnh, nhẹ nhàng có gì đâu anh chị, đừng quan tâm, lo âu“Nhất cận lân nhì
cận thân“ mà. Anh em xóm giềng với nhau có gì mà ân với nghĩa, anh chị yên tâm, cái quí
nhất ở đây là anh chị vừa có tin mừng. Chúng ta hãy vui lên.
Cô Thụy
Tay rót nước trà, miệng cười cười. Ai trông con, trông cái rồi cuối cùng cũng có. Còn tui,
tui trông hoài mà chẳng có cái chi chi.
Cả nhà ai cũng cười ầm lên, cô Thụy mặt đỏ, mắc cở, nhưng cố nén.
Thầy Lân
Đỡ mấy câu rồi an ủi vợ mình. Nầy mình cái gì cũng từ… từ, mình chớ bận lo, ai cũng đều
có phần nấy cả. Tôi bảo đảm không sớm, thì muộn sẽ có một cô hay cậu như anh Lâm đây
thôi.
Cô Thụy
Nói là phải nhớ nhé.
Việc nhà mấy ngày qua không có cô cũng trở nên bề bộn, ngổn ngang, cẩu thả. Hiện tại,
tuy sức khỏe cô còn yếu kém, nhưng cô cũng cố gắng thâu xếp mọi việc cho gọn gàng, ngăn
nấp. Lối sống của cô từ xưa cho đến nay là như thế.
Từ khi cô xuất Viện về nhà, công việc đồng áng của ông Lâm tạm thời cũng có một vài anh
Láng giềng thay thế, nên ông có đủ thời gian giúp đở cô trong lúc mang thai yếu kém.
Chín tháng cưu mang, thằng bé chào đời. Ông vui mừng vô hạn, như một kẻ Ăn mày vừa
trúng lô độc đắc. Cái tên Lê vân An mà cha ông đã chọn từ trước đã được ghi ở phần năm
cuốn sổ gia đình. Rồi anh em xóm giềng cũng xúm nhau đặt cho ông cái tên là ông Cả khi vừa
tròn ba mươi ba tuổi. Cái tên nghe sao mà già quá, ở nông thôn thì nó rất vệ phong, biểu
tượng cho một gia đình phú quí, giàu sang hơn người. Khi thoáng qua thiên hạ cứ nghĩ Cả
năm nay ngoài năm mươi tuổi, sáu mươi gì đó. Nhưng đó là cái lệ làng, mà xưa nay, hể ai
trong làng giàu sang phú quí, ruộng đất bao la, Cò bay thẳng cánh, phúc hậu, nhân từ từ đời
nầy, sang đời khác họ đều phong là ông Cả của làng để dễ phân biệt. Cái tên Cả đối với ông
thì chẳng có gì là xa lạ, vì ngày xưa ông bà nội, cha mẹ ông đều là Cả của làng, thì nay ông
lớn lên có gia đình, có con, có cái thì việc ấy cũng là lẽ đương nhiên.
Kể từ khi thằng An ra đời, ra đường ai cũng gọi ông bà đều là ông bà Cả cả. Thái độ nghiêm
nghị, cách đối xử, sự xưng hô xưa nay ông đã có. Bởi thế, dù là bạn ngày xưa chí tình như vợ
chồng thầy Lân khi gặp nhau giữa đường hay trong tiệc tùng, đình đám Họ vẫn xưng hô chúc
tụng một cách đàng hoàng. Không vì lẽ đó mà ông xem thường những người quí trọng xung
quanh mình, mà trái lại ông càng quí mến hơn vạn lần.
Vân An ra đời trong hoàn cảnh chiến tranh loạn lạc như bao chàng trai thời lứa khác.
Ngoài đường súng đạn dập dìu, an ninh bất ổn. Số phận con người không còn là cái rủi may,
mà được định đoạt bằng những viên pháo vô tình từ đâu đến. Sự cẩn thận của người mẹ hiền,
buộc An phải quấn quýt trong căn nhà cổ kính suốt mấy năm dài, chỉ biết ôm chặt mái ấm gia
đình, bên thửa ruộng, nương cau. Con Vện hằng ngày là bạn chung tình, chí nghĩa nó miệt
mài với An từ sáng sớm, đến chiều không hề mệt mỏi. Hể An ngủ thì nó cũng đi ngủ, hể An
ăn thì nó cũng được ăn, An làm gì thì nó cũng kề bên như muốn phụ giúp An một phần nho
nhỏ, khi An khóc nó dường như đổ lệ. Sự trung thành và triều mến của nó đã làm cho chính
An và cả nhà ai cũng đều cảm phục. Nó thật diệu kỳ và huyền bí vô cùng.
Trời có lúc mưa dầm, nắng hạn làm người có lúc nhục, lúc vinh, vụ lúa năm nay ai ai cũng
trúng mùa, bội thu, ruộng đồng mênh mông bát ngát, gặt hái đầy sân, vườn tược sum sê, hoa
quả nặng cành nào Mít, nào Xoài, nào Ổi v.v…. thơm ngát cả làng. Thầy cô Lân, anh chị Sáu
cũng thi nhau sanh con, đẻ cái. Bà Cả cũng thế, bụng bầu sắp tới ngày sinh nở. Ai cũng nói
„Xóm làng năm nay như mở hội“ người thêm con, nhà thêm của, nhưng chỉ thiếu thanh bình.
An năm nay vừa tròn sáu tuổi, ngộ nghĩnh đã đến ngày đi học. Cậu thanh niên cao ráo
giống hệt như cha, dễ thương, thông minh và hiền hậu. Ông bà Lâm nâng niu đưa An vào
ngôi trường làng trước ngõ, sự hiếu học, chăm chỉ cộng thêm lễ độ nên cô giáo và bè bạn rất
mến và tận tình giúp đỡ. Trong việc học An tỏ ra là người thông trí, nhưng quá quen với cái
tính rụt rè nên nhiều lúc cô giáo hay phàn nàn và không hài lòng lắm. Lý do vì bởi sống trong
một gia đình hoàn cảnh quá nho phong, lễ giáo. An không thể nào làm khác hơn ý muốn của
mọi người.
An
Nhiều lần ở nhà hay thường tâm sự với mẹ, chuyện bạn trách, cô phiền. Rồi an khóc.
Bà Cả
Chỉ biết an ủi. Rằng! Con nên cố gắng sao cho thuận ý mọi người. Thật tình mẹ chẳng biết
phải làm sao. Hay con hỏi cha con xem ý của ông như thế nào? Nhá con.
An
Không được đâu mẹ ạ.
Bà Cả
Tại sao không? Phải thử chứ.
An
Cha khó lắm, con nghĩ cha không có ý kiến chi cả, mà còn mắng rầy con nữa là khác mẹ ạ.
Bà Cả
Hiểu ý con mình nên không vội. Này con ! Thôi thì con nghe lời mẹ ngày mai vào trường
con ráng cố gắng chung chạ với mọi người, rồi từ đó sẽ quen dần thôi. Con thấy được không ?
Riêng cô, thầy giáo con cũng nên gần gũi Họ, mạnh dạng lên đừng nhút nhát nữa, mẹ nghĩ
con sẽ thành công. An nầy, mọi việc rồi sẽ ổn thôi con, nghe lời mẹ dặn nhá. Con cưng của
mẹ, con mà làm như thế mẹ vui thú biết bao và cha con cũng thế.
An
Nhưng. Thưa mẹ, cha đã dạy con như thế kìa mà, phải hiền từ, nhân hậu và đức độ. Không
được chọc phá hay trêu ghẹo kẻ khác.
Bà Cả
Cha con dặn dò như thế là đúng, tại con hiểu sai rồi. Cha muốn con trở thành một người tốt,
hiền lành kính trên, nhường dưới chứ đâu phải như con vừa nói. Thôi đi học bài rồi đi ngủ đi
con, giữ gìn sức khỏe để mai còn đi học.
An
Dạ! Con nghe lời mẹ, thôi con đi ngủ đây.
Bà Cả
Ngủ ngon con nhá.
Một người đàn bà dáng vóc mảnh mai, mặc chiếc áo bà ba xanh lụa, chiếc nón lá che
ngang mặt với mái tóc dài buông thả đang lom khom nâng niu quả Bí giữa phiên chợ đầu
làng.
Ô! Ai dường như cô Thụy, đúng không?
Cô Thụy
Dạ! Em đây bà Cả, bà đi chợ à, bà khỏe không? Lâu qúa chúng mình không gặp.
Bà Cả
Cô cũng khỏe cả hả, còn thầy ra sao, khỏe chứ?
Cô Thụy
Nhà em cũng khỏe, cám ơn bà.
Bà Cả
Cô mua gì chưa?
Cô Thụy
Em cũng vừa ra đây, cũng chưa mua được gì, đang xem quả Bí, thấy nó sao to quá, còn bà
có mua gì chưa?
Bà Cả
Dạ! Cũng đang.
Cô Thụy
Cháu An dạo nầy học hành ra sao rồi? Giỏi chứ, cháu Vân Mây cũng ngoan hả bà?
Bà Cả
Giọng buồn than… thở, thằng An nó học thì khá, nhưng mỗi tội cháu hiền và rụt rè quá, nên
cô giáo cũng hay phiền hà. Tôi lo quá cô ạ, nhưng không phải biết làm sao đây. Có nhiều lúc
đi học về nó khóc, thật là tội nghiệp vô cùng. Đâu cô là nhà giáo, xin cô cho ý kiến xem nào,
cô giúp tôi chứ?
Cô Thụy
Không một phút chần chờ, do dự. Lấy kinh nghiệm của một nhà giáo em cam đoan với bà
Cả, không sao đâu, chuyện trẻ con nó là như thế, dần hồi thì cũng quen đi. Em cũng trách bà
Cả một điều là bà cho hay trễ quá, trường hợp nầy em cũng thường hay bắt gặp. Chuyện nầy
rồi tự nhiên thời gian ngắn cháu trở lại bình thường ngay, trong lớp học có đứa nầy, đứa khác
bắt nạt lẫn nhau cho nên nó khép mình, rồi một vài hôm nó đâu chịu nổi, phải tìm cách chống
lại chớ, con người mà.
Bà Cả
Sao mà cô của cháu phiền hà quá trời, tôi muốn chết luôn đây cô ơi.
Cô Thụy
Cô giáo nói thế là để ông bà động viên An thôi, chớ tâm địa đâu có phiền hà gì chúng, tất cả
là con nít biết gì đâu. Nói đúng hơn là những lời chấn chỉnh ban đầu, em cũng hay làm thế,
nếu không đứa trẻ sẽ bị quen đi, thụt lùi và khó dạy sau nầy.
Bà Cả
Lu bu quên hỏi cô? Thầy và cháu Kỳ có khỏe không? Sao không mang cháu sang tôi chơi.
Cô Thụy
Dạ! Tất cả đều khỏe bà. Hôm nay cháu ở nhà với cha, em rảnh tay đi chợ đây, đèo cậu ta
theo khó mua sắm quá. Kỳ còn vài tháng nữa là bốn tuổi rồi đó bà Cả.
Bà Cả
Mau thật nhỉ! Mới đây mà gần bốn tuổi rồi, mau như thổi. Con Mây nhà tôi chỉ kém hơn Kỳ
một tuổi, trông lớn đại cô à.
Thôi cũng xế rồi, cô ở mua, tôi sang bên hàng bên sắm ít hàng rồi cũng nhanh về. Tôi đi
trước nhá cô, sẵn tôi mời Thầy cô hôm nào rảnh rỗi sang tôi uống trà, chào cô.
Cô Thụy
Dạ! Cám ơn bà Cả có lòng, chúng tôi hứa sẽ đến.
Việc học và sự đi đứng của An bây giờ tạm ổn thỏa. Ông bà Cả lấy làm vui vẻ. An luôn đem
những kết quả đạt được như điểm lớn, lời khen về khoe cha mẹ. Ông Cả rất vui mừng, nhưng
không ra mặt, chỉ ừ à, còn bà thì biểu lộ công khai, rõ nét. Ôm con vào lòng, âu yếm, vuốt ve
như muốn trút hết bao sự thương mến cho con mình. Ông Cả lúc nào cũng muốn giữ cái tánh
nết của cha ông ngày xưa, hể ông làm được việc gì cha ông chỉ mĩm cười rồi nói “Lần sau con
phải tốt hơn” lời khen ngắn gọn, chẳng có đứa trẻ nào ưa thích, nhưng ông vẫn làm, ông thật
là người khó tính.
An
Nét mặt u buồn, rồi hỏi mẹ? Ở trường con cố gắng học tập, rèn luyện đủ điều để mang về
cho cha mẹ một niềm vui, sao con chỉ thấy có một mình mẹ là người thương và khích lệ việc
học tập của con nhiều. Còn cha chỉ mĩm cười và không một lời âu yếm. Vậy là sao hởi mẹ?
Hay là cha không thương con, không muốn con đến trường nữa, có lẽ cha thấy con hiền hậu,
rồi sợ bạn bè hiếp đáp con chớ gì.
Bà Cả
Nầy An! Con đừng nói thế, cha nghe được cha buồn đấy con.
An
Mẹ à, trong lớp từ thầy đến bạn bây giờ ai cũng đều mến con cả, vui lắm mẹ ơi. Nếu cha
không cho đến trường nữa, nơi đó chắc mọi người sẽ buồn và nhớ con thật nhiều.
Bà Cả
Mẹ đã nói rồi, không phải vậy đâu con, những suy nghĩ vu vơ của con thật bi quan và sai
trái cả rồi.
An
Thật vậy sao mẹ.
Bà Cả
Thật chứ con. Mẹ có bao giờ nói dối con đâu, sở dĩ cha con không làm được những gì như
mẹ chẳng qua ông ta là đàn ông, bản tính họ là như thế. Nay mai khi con lớn khôn mẹ nghĩ
củng như cha thôi không hơn, không kém. Cử chỉ và hành động rất là đơn giản vậy thôi con
trai à. Thật lòng, mẹ và cha đều thương con cả và luôn luôn chăm lo cho con mọi thứ. Có lúc
còn nhiều hơn mẹ nữa là khác. Để rồi thời gian dần… dần con sẽ thấy rõ những gì mẹ đã nói
với con ngày hôm nay. Hãy tin tưởng ở mẹ đi, vì đó là sự thật.
An
Nếu được như vậy thì còn gì bằng, con thật sự tin tưởng những gì mẹ vừa nói. Con sẽ cố
gắng học thật giỏi, giỏi hơn nữa để cha thương con thật nhiều, nhiều hơn những gì mẹ nói. Mẹ
chịu không?
Bà Cả
Thế thì con của mẹ ngoan lắm, thật là ngoan.
Mọi sáng như thường lệ, chuông đồng hồ reo vang, báo hiệu, đánh thức An dậy. Cây kim
giờ chỉ đúng bảy giờ, đánh răng, rửa mặt, ăn sáng, sách vở, quần áo chỉnh tề con Vện cũng
thức sớm quây quần bên chân, lao nhao như muốn kéo níu An ở lại không cho đi học. Nếu An
đi khỏi nhà thì nó chỉ chơi vơi một mình, ngày nào cũng thế. Tuổi ngây thơ mười một, mười
hai An luôn tỏ ra mình là người thông minh, sáng trí. Ngoài việc ở trường, về nhà cậu còn
giúp ích rất nhiều cho mẹ như trông em, nấu nước, rửa rau rồi theo cha ra vườn bẻ Cam, hái
Bưởi, An làm bất cứ việc gì An có thể làm được. Tuy những cử chỉ, hành động nhỏ nhen ấy,
An lúc nào cũng thấy vui và hãnh diện vô cùng. Vì đã giúp đỡ một phần cho cha mẹ.
Mang trong tim, khối óc, ý chí miệt mài, hiếu học và lại được sự nâng đỡ của thầy Lân cho
nên việc học của An càng ngày càng được nâng cao và tiến bộ rất nhiều. Với ý chí quyết tâm,
giàu lòng nhân ái, tinh thần tập thể cao An lúc nào cũng tỏ vẻ là một thanh niên tiền phong
dám nhận lãnh trách nhiệm trước mọi người. Mọi hữu sự An là người đến trước. Trước sự
phấn đấu, lòng dũng cảm, gương anh dũng đã làm cho thầy Lân ngạc nhiên, nễ phục. Rồi từ
dạo đó…….Thầy trò như đôi bạn chí chân, ngoài tình thầy trò, láng giềng, Họ còn đậm sâu
trong mối tình yêu nước, bất diệt.
Năm An trở thành anh Tú vừa tròn mười tám tuổi. Ông bà Cả và thầy Lân đều muốn An vào
ngành Sư phạm để tiếp nối con đường của thầy và làm rạng rỡ gia phong. Thấy An được vào
Đại học cùng năm đó, ông bà Cả và thầy Lân vui mừng vô hạn. Thầy mừng đến nỗi rơi nước
mắt, vì thầy đã thành công làm tròn bổn phận của mình và không uổng công ông bà Cả ngày
đêm dưỡng dục.
Cái nghĩa, cái ân, công ơn của thầy Lân vợ chồng ông Cả xem như tình cốt nhục. Thằng Kỳ,
thằng An, con Mây cũng xem nhau như anh em ruột thịt, chúng nó xít lại gần nhau hơn,
chuyện trò với nhau qua những buổi sách đèn. Cả hai gia đình giờ đây vô vàn hạnh phúc.
Cái ngày mà thằng An vác gói lên thành đi học, con Mây, thằng Kỳ chúng nó khóc suốt
đêm.Con Vện nhà mất ngủ, mắt lờ đờ, chân run như cụ già tám chục cứ nhìn An như nhắn
nhủ điều gì. Có lẽ sự tiễn đưa.
An đi, để lại sau lưng bao vấn vương, triều mến của thời thơ ấu. Sự chia tay không ai muốn,
mang đậm tình người. Hàng tre làng quanh co, uốn khúc, bóng người cũng hút dần rồi khuất
dạng, chỉ còn lại những giọt nước mắt nhớ thương đầm đìa trên má của người ở lại quê nhà.
Bà Cả
Mừng! Khi An yên nơi, yên chốn, nhưng bà cứ khóc mãi vì nỗi nhớ thương con. Mỗi khi
nhớ An, bà tỏ ra lo sợ đủ điều, từ miếng ăn, giấc ngủ. Lòng người mẹ nào cũng thế, to tát tợ
biển Đông.
Vân Mây
An ủi, thôi không sao đâu mẹ, anh An đã đến tuổi trưởng thành, mẹ khỏi bận lo, ít hôm
công việc ổn thỏa, anh sẽ quây về thăm mẹ, thăm cha và con. Chứ anh ấy không có ở biệt trên
thành đâu mẹ sợ.
Tách trà lài vẫn còn nghi ngút khói của mọi buổi chiều cũng vơi đi mùi hương vị đặc thù,
những chậu Hoa kiểng trước nhà cũng ủ rũ buồn theo.
Ông Cả Lâm
Bên chiếc võng đong đưa, như ôn lại những kỷ niệm cũ. Mắt ngước nhìn xa, thằng An nay
đã lớn khôn rồi có gì đâu mà mình buồn bã, nhớ nhung mãi. Thanh niên đến tuổi trưởng thành
phải đi đây, đi đó mà nó đi học chớ có đi chơi đâu mình cứ phân vân, khóc lóc làm cả nhà
chẳng chút an tâm. Mình thấy không? Còn như tôi ngày xưa có đi được khoảng nào ra khỏi
cổng làng, cứ quanh quanh, quẩn quẩn chốn nầy thật phí đời trai trẻ.
Nhờ có thằng Kỳ, thằng Phúc, con Mai sớm hôm qua lại, con Mây nhà mình nó cũng đỡ
buồn. Ngày ngày là bạn cắp sách đến trường, Mai là người bạn gái tốt bụng, thường đến chơi,
trao đổi những kiến thức, ước mơ, hoài bão của lứa tuổi thanh xuân. Nào mai đây khi học
trung học xong phải đi xa, nào ở lại nhà chăm sóc, phụng dưỡng cha mẹ, ôi thôi! Rồi chuyện
nầy, chuyện nọ, đủ thứ trên đời.
Vân Mây
Nhiều lúc cũng suy nghĩ tìm hiểu ở bạn mình, về những ý nghĩ trong tương lai mà nàng
không sợ Mai giận. Vì nàng và Mai là bạn thân, tâm đồng, ý hợp .
Mai
Những lời ngọt ngào, dịu dàng, tự tin của người con gái. Ôi! Lo chi Mây, mình nói thế thôi,
thời gian còn dài lắm, mình sẽ tính lại cho kỷ càng hơn. Nhưng Mai cũng cho Mây biết, là
trước sau gì hết bậc trung học ba mẹ Mai cũng bắt buộc Mai phải ở nhà, không cho đi xa và
bảo Mai là con gái cần phải lo việc bếp núc sớm hôm.
Vân Mây
Có chuyện đó sao Mai?
Mai và Mây
Thật chứ. Mai chưa hề nói dối Mây điều gì, Mây không tin thì thôi. Mây à, mỗi người, mỗi
gia đình đều có hoàn cảnh khác nhau, không ai giống ai cả, lớn lên ai mà không muốn bay
xa, chạy nhẩy đó đây, nhưng gì điều kiện, hoàn cảnh không cho phép Mai phải vượt xa hơn
nữa. Ví mà như Mây thì chẳng nói làm gì, mong bạn hiểu cho, chuyện là như thế đó. Vả lại,
Mai cũng nhiều đêm suy nghĩ và thấy mình nên bằng lòng với cuộc sống mà chính mình đã và
đang có Mây à.
Riêng Kỳ là người may mắn, cha mẹ là bậc cô thầy, cái nếp sống nhà giáo đã tạo cho anh tất
cả những điều kiện để tiến thân từ vật chất, đến tinh thần. Kỳ cũng là người bạn tốt như Mai,
tuy khác lớp, nhưng chung trường. Anh là người láng giềng và là người anh mà Mây lúc nào
cũng xem như anh ruột thịt, luôn luôn giúp đỡ khi Mây cần đến. Cha mẹ Mây cũng thế, xem
Kỳ như con ruột trong nhà. Bởi thế, Kỳ luôn tỏ ra mình như người trong cuộc, không ngần
ngại và cũng chẳng chối từ một điều gì, dù việc ấy lớn hay bé.
Chiến tranh càng ngày càng khóc liệt, phong trào kháng chiến đứng lên dựng cờ khởi nghĩa
khắp non sông, lời hiệu triệu thanh niên cùng nhau cứu quốc được phát động ầm ĩ trên mảnh
đất Miền nam. Trai gái, trẻ già, giai cấp công nông, học sinh, sinh viên, thầy cô giáo ung dung
sông pha ra mặt trận, khắp nẻo đường từ thành thị đến thôn quê. Tiếng gọi thiêng liêng, giờ
phút tử sinh của toàn dân tộc Việt. Mọi người không ai ngồi trói tay nhìn thế sự nhiễu
nhương. Thầy cô Lân cũng xếp bút nghiêng lên đường theo tiếng gọi của quê hương từ dạo
ấy.
Trước lúc ra đi, Thầy đã gói ghém gởi người con trai duy nhất của mình cho người bạn chí
tình, chí nghĩa vào một đêm thanh vắng.
Bóng đêm ba mươi, trời đen như mực, người giáp người, lời chia sẻ,
những giọt nước mắt trên mi hẳn còn in đọng dưới màng đêm, tiếng lá xào xạt, đẩy đưa như
thúc giục kẻ chinh y. Rồi lặng lẽ hẹn ngày tái ngộ. Nỗi đợi chờ mòn mỏi trong căn nhà trống
vắng bóng người, thời gian cũng đủ cho lòng người khô héo. Kỳ đã bỏ học gần một năm nay,
vắng bạn, nhớ thầy cô đã gợi lên bao nỗi chán chường, nhớ nhung. Tất cả bây giờ chỉ còn là
kỷ niệm. Cái hiện tại giờ đây là chiếc Xuồng ba lá, luống rẩy, vườn rau và căn nhà lạnh lẽo là
di sản sau cùng mà cha mẹ để lại cho anh, là mầm sống nuôi anh trong những ngày đơn độc.
Rồi thời gian mưa dầm, nắng hạn cuộc đời cũng cuốn đi bao nỗi nhớ mong.
Bên sông trưa hè, nhạt nắng những tà áo dài thướt tha trong gió, những chiếc nón lá quen
thuộc mà Kỳ đã nhìn thấy bao ngày. Bỗng dưng giọng người con gái…………Anh
Kỳ…….Anh Kỳ……Anh Kỳ !!!
Kỳ
Anh đây, Mai và Mây đi học về ?
Mai
Anh làm gì? Có rảnh rỗi cho tụi em sang sông.
Kỳ
Được, đang dở tay tát những gào nước trên Xuồng, Kỳ bỏ ngay và nói.
Anh qua ngay bây giờ, chờ một chút. Chiếc Xuồng nhỏ ngược dòng, nhẹ trôi, lặng lẽ nhìn
những tà áo trắng ngây thơ, lượn phất trên sông lòng chàng như thắt lại. Gương mặt xạm
nắng, không giấu nỗi nét ưu tư, buồn bã của một chàng trai.
Mai
Nhìn Kỳ chăm chăm
Kỳ
Mặt chàng đỏ hồng lên. Này Mai ! Có phải tiếng bên sông gọi tôi vừa rồi là tiếng của Mai
phải không?
Mai
Không… tiếng của Mây đó anh, Mai định gọi anh, Mây nó giành nên em nhường đó chứ. À
mà có gì không anh?
Kỳ
Anh hỏi là hỏi thế thôi, chuyện Mai hay Mây gọi anh Kỳ không sao, lúc nào anh cũng sẵn
sàng, mình là người nhà có ai xa lạ đâu.
Mai
Anh làm em tưởng đâu có việc gì quan trọng, cái con nhỏ Mây nầy gọi, anh Kỳ hỏi mà nín
thinh hay thật đó ta hay là la to quá bây giờ mắc cở. Rồi ba đứa xúm nhau cười khúc khích.
Từ ngày cha mẹ Kỳ ra đi, nàng thấy tình thương của nàng dành cho Kỳ nhiều hơn, rồi có lúc
nàng bật yêu Kỳ hồi nào mà nàng không hay biết. Nên mỗi lúc nàng gặp Kỳ sự tự nhiên
không còn nữa mà ngược lại nàng cứ thấy thẹn thùng. Mây cuối mặt sang nơi khác mà chẳng
nói lời nào. Chiếc nón lá gác tạm khoang đò đã theo con gió mạnh bay đi rồi lẵng lặng nằm
yên trên dòng nước.
Vân Mây
Chết mất, chiếc nón em rơi.
Kỳ
Tung chiếc áo sơ mi khỏi người, phóng nhanh xuống dòng sông vớt chiếc nón đang rơi, rồi
chàng đưa qua, đưa lại những giọt nước từ… từ lan dần và tan theo ánh nắng.
Vân Mây
E thẹn, ngại ngùng mãi nhìn Kỳ mà không nói.
Chiếc Xuồng nhỏ cập bến hồi nào mà hai người cứ đứng nhìn nhau như trao, như gởi.
Mai
Thúc giục, Mây mau về kẻo trễ.
Vân Mây
Bỏ lại sau lưng con đò nhỏ, người bạn hiền dễ mến, Mây quây đi và lưu luyến một tấm
lòng.
Ông Cả tuổi đời càng lúc càng già đi, đêm nào ông cũng gác tay lên trán suy nghĩ chuyện
con cái, cũng như cha ông ngày xưa khi thấy ông đến tuổi trưởng thành. Ông nhìn Mây cũng
như ông ngày nọ, nhưng Mây là con gái ông lo sợ đủ điều. Bởi thế, ông hay gắt gỏng, phòng
ngừa, chận trước, đón sau lỡ con mình có gì thì hối hận. Sự đi lại của Mây giờ đây gần như
giới hạn, mọi ban giao nam nữ cũng bị cấm dần. Ngoài giờ đi học Mây chỉ biết ở nhà lo cho
cha mẹ, cảnh hũ lậu ấy làm cho cô nhiều đêm suy nghĩ và buồn bực. Anh An thì bỏ học lên
đường kháng chiến đã bốn năm nay, tiếng gọi non sông phải biền biệt quê nhà, không một lá
thư, không lời thăm hỏi. Mẹ già thì nay ốm, mai đau cứ đổi gió trở trời là nhức đầu, nóng
lạnh. Bao nhiêu cảnh khó cứ mãi dồn dập trong tâm người con gái.
Bà Cả
Thương con và thường hay an ủi, Vân Mây con cũng ráng cố gắng học hành, nghe lời cha
mẹ dạy, gái lớn khôn rồi phải biết giữ gìn từng cử chỉ, hành động, lời ăn, tiếng nói đừng để
xóm giềng họ mỉa mai. Nếu lỡ có gì thì phiền muộn lắm con à.
Vân Mây
Con nghe lời mẹ dạy. Thưa mẹ còn việc học của con?
Bà Cả
Ra làm sao, con nói cho mẹ nghe nào,Vân Mây.
Vân Mây
Thưa mẹ, con định hết năm nay có lẽ, con xin phép cha mẹ cho con nghỉ học luôn.
Bà Cả
Tại sao? Để làm gì. Không, không được đâu con, mẹ không đồng ý và cả cha con nữa, con
đừng dại dột Vân Mây.
Vân Mây
Thưa mẹ, con suy nghĩ nhiều đêm lắm rồi, con không thể tiếp tục con đường học vấn nữa
mẹ ạ. Lý do gia đình đang đơn chiếc lắm mẹ, tất cả mẹ rõ hơn con rất nhiều, con xin mẹ.
Bà Cả
Đâu có gì mà đơn chiếc, mọi việc có mẹ lo, còn một năm nữa là thi tú tài, con phải cố gắng
như anh con, con không được bỏ dở. Vân Mây hãy nghe mẹ, con không thể làm khác hơn
được khi cha mẹ không bằng lòng.
Vân Mây
Không được đâu mẹ, mẹ hãy thưa lại với cha, rằng con đã nhất định rồi, con đã suy nghĩ
chính chắn lắm rồi mẹ ạ.
Bà Cả
Thôi con đã lớn rồi, tất cả tùy ở con, mẹ không bàng vào nữa, không ép và cũng không ngăn
cản con nữa, tất cả do con quyết định. Mẹ nói, nếu mai nầy con có hối hận, thì đây không phải
là lỗi của mẹ hay cha con, con phải nhớ điều đó và việc nầy mẹ sẽ nói lại cha con một ngày
gần nhất.
Vân Mây
Cố gắng nhá mẹ.
Bà Cả
Mặt hầm hầm, giận dữ, nhưng cố gượng, con an tâm.
Cửa nhà thì đóng kín, lom khom tay thấp hương, khấn vái, mùi khói hương tỏa khắp căn
nhà thanh vắng. Tiếng gõ cửa nhè nhẹ, rồi thúc giục.
Kỳ
Quây lại sau lưng, giật mình, hai tay nén vào ngực như trấn tĩnh sự hồi hợp, bất ngờ. Ai vậy ?
Vân Mây
Anh Kỳ….anh Kỳ… có nhà không? Mở cửa Mây đây, cho em vào, em đến thăm anh đây.
Kỳ
Chết! Mây đến, sao hôm nay không báo trước, đột ngột quá, đổ bể hết rồi. Mây chờ anh một
tí, anh mở cửa ngay. Chào Mây mới đến, anh ngỡ là ai, xin lỗi hơi lâu.
Vân Mây
Cha bữa nay ngỡ là ai, hèn chi định không mở cửa phải không? Cho đứng ngoài sân đợi
chơi, thôi tui về.
Kỳ
Kìa Vân Mây, anh chỉ nghĩ thế thôi, anh mở cửa liền rồi đó, đâu có trễ giây nào đâu, có gì
mà giận dỗi. Em sang thăm anh là anh vui lắm rồi, mà có chuyện chi không Mây? Sao không
báo cho anh hay trước, mấy lần trước em đều làm như thế mà, để anh còn chuẩn bị .
Vân Mây
Em rảnh rang lúc nào là em sang chừng ấy, không ai cản em được.
Kỳ
Cha hôm hay ngon lành quá ta.
Vân Mây
Chớ sao! Nói cho vui, hôm nay sang trước là thăm, chơi với anh cho khuây khỏa một chút,
chứ ru rú ở nhà hoài thấy cũng ngộp. Ngoài ra chẳng có việc gì quan trọng cả…Mà nầy, mỗi
lần đến thăm anh là phải thời khắc hẳn hoi, khó đến vậy sao? Vậy em xin lỗi và lần sau sẽ làm
đơn trước một tuần chờ duyệt xét, được chưa.
Kỳ
Sao em mắc, rẻ với anh làm gì Vân Mây
Vân Mây
Dạo nầy em thấy anh nguyên tắc với em nhiều lắm đó.
Kỳ
Mây hiểu sai anh rồi, có gì đâu mà em hờn, em trách mà trách anh để làm gì? Tất cả chẳng
qua là anh cẩn thận thế thôi, chẳn lẽ Mây sang chơi mà nhà cửa bề bộn như thế nầy coi sao
cho được. Điều nầy anh không muốn, ít ra cũng phải ngăn nấp, gọn gàng hay là làm cái gì để
hai đứa cùng vui. Đúng không nào?
Vân Mây
Anh sống độc thân em phải thông cảm cho anh thôi, chuyện bình thường đâu có gì mà ngại.
Kỳ
Độc thân thì độc thân, anh cũng phải biết quí em ở mức tối thiểu nào chứ.
Vân Mây
Em nói cho có chuyện mở đầu với anh, thật tình em là người hiểu anh hơn ai hết. Anh Kỳ,
anh cho em hỏi ? Hôm nay nhà nầy có cái gì là lạ đúng không anh? Anh cúng kiếng ai mà
rình rang lắm thế, sao em và các bạn thậm chí cả cha mẹ em không ai hay biết, anh im lìm
quá. Em chẳng giúp ích được gì cho anh thật cũng hổ thẹn vô cùng. Em bắt đầu giận anh đó
anh Kỳ.
Kỳ
Đâu có cúng kiếng gì đâu, chuyện là đêm qua anh nằm mơ, thấy cái gì cứ quấn quýt bên
mình liên tục làm cho anh giật mình, sợ hãi. Nên hôm nay anh cúng những vị ấy để cho cơn
run sợ biến dần. Nếu đem chuyện nầy ra nói thì chính em và các bạn không hiểu vội cười ầm
lên cho anh là con trai gì nhát nhưThỏ đế, thế nên anh giấu và làm một mình vậy.
Vân Mây
Vô tình nhìn thấy bức ảnh của thầy cô Lân chụp chung, mà nàng thường thấy treo trong
phòng khách nhà nàng, đang đặt trên chiếc bàn thờ cũ kỹ, được quét dọn sạch sẽ, trùng tu lại
sau hơn năm năm trời phế mặc. Đĩa trái cây nhiều quả, bộ đèn cầy cháy đỏ, giấy vàng bạc ngã
màu tro bụi vẫn còn nằm nguyên vẹn bên cạnh chiếc ghế mun, mâm cơm cúng cũng héo khô,
lạnh nhạt bám nhiều vết bụi của khói nhang cũng đủ để nàng nhận diện đã mấy ngày qua. Vô
lý, thật vô lý……..Anh Kỳ? Em không tin chuyện anh vừa kể là sự thật.
Kỳ
Mây không tin anh à? Chàng cứng mặt và tự trách mình sao hời hợt quá. Sự bất ngờ làm
cho chàng lúng túng, không che giấu được sự thật phũ phàng, rồi cố bình tĩnh, thản nhiên.
Nếu em không tin anh thì thôi, anh phải nói thế nào cho em hiểu bây giờ.
Vân Mây
Tỏ vẻ giận dữ.
Kỳ
Chuyện gì vậy mây, cho anh xin lỗi.
Vân Mây
Không lỗi phải gì hết, em muốn biết sự thật. Anh nói đi anh Kỳ, anh dối em rồi, em giận
anh rất nhiều và hứa sẽ không bao giờ sang chơi với anh nữa, chào anh.
Kỳ
Vân Mây. Anh giấu em điều gì? Bấy lâu nay anh có dối em gì đâu, sao em lại đối xử với
anh như thế.
Vân Mây
Ngày trước thì không, nhưng hôm nay thì có. Anh nên nói thật cho em nghe đi, em đang
chờ đợi ở anh. Nếu không, em nhất định tra hỏi anh đến cùng, dù tới đâu thì tới và em đổi ý ở
lại đây đến khi nào anh nói thật thì Mây mới về.
Kỳ
Âu yếm, vòng tay từ… từ siết chặt thân nàng, Mây lặng yên ngã đầu vào vai chàng như
muốn thông cảm, sẻ chia một nỗi buồn thầm kín. Rồi chàng lặng thinh không nói điều gì nữa
như muốn tạo lại không khí yên bình, xua đi những ý nghĩ cũ, sự thèm thuồng của người con
gái khi được người mình yêu ấp ủ trong lòng, rồi nàng cũng lặng yên kéo dài thêm sự triều
mến mà hằng lâu nàng ước ao được chàng ban tặng. Bóng hoàng hôn đã phủ dần ngoài ngõ,
một buổi chiều quê cũng bắt đầu hiện lên dần sau lũy tre xanh.
Vân Mây
Trời bắt đầu nhá nhem tối, thôi em phải về kẻo trễ, cha mẹ đang mong, mình hẹn nhau khi
khác nhé anh.
Kỳ
Thôi được, Mây về kẻo muộn, nay mai rảnh rỗi anh sẽ sang thăm em và hai Bác bên nhà.
Vừa bước ra khỏi cửa, nàng định phóng nhanh qua con đường lớn trước nhà Kỳ, rồi lần
theo con đường nhỏ được che phủ bởi hai hàng tre xanh. Chợt bỗng dưng….!
Bác hai Canh
Vô tình hay cố ý, ông xoay lưng, dừng dại với ánh mắt tò mò nghi kị, rồi bỏ đi một nước.
như không trông thấy điều gì.
Chiếc áo tím đậm màu sặc sỡ mà Mây thường mặc ở nhà cũng trở thành quen thuộc với
những người láng giềng thân cận và nhất là ông cụ hai Canh.
Ông Cả
Tay chấp sau lưng, đi tới, đi lui trước sân nhà, miệng lập bập. Con Mây nó đi đâu cả buổi
trời mà sao không thấy về cơm nước vậy mình?
Bà Cả
Thấy chồng có vẻ nao núng, Mây nó qua nhà Mai tí mà, con nó về liền bây giờ có gì đâu mà
mình lo lắng thế. Lúc trưa sau bữa ăn xong, con nó có nói với tôi rằng nó sang nhà cháu Mai,
mình thì đang ngủ trưa, chẳn lẽ con nó phá giấc ngủ mình hay sao.
Vân Mây
Thưa mẹ, thưa cha con mới về.
Ông Cả
Hôm nay con đi đâu cả buổi vậy Mây?
Vân Mây
Tiếng hậm hực của ông làm cho nàng hồn vía lên mây, nàng ấp úng trả lời đứt đoạn.
Dạ…dạ
Bà Cả
Liền miệng đỡ cho con gái mình. Tôi đã nói với mình rồi, là con nó sang nhà cháu Mai chớ
có đi đâu mà mình vẫn không tin. Cứ hỏi đi, vặn lại, tôi có nói sai với mình điều gì chưa?
Mình thật khó khăn, quá đáng với con quá.
Vân Mây
Dạ thưa cha, con sang nhà Mai có việc, rồi về chớ có đi đâu. Bạn gái với nhau hay tâm sự
rồi quên mất cả giờ. Con biết cha mẹ xót ruột chờ đợi, con xin lỗi cha mẹ.
Bà Cả
Phần cơm chiều để dành cho Mây cũng được mẹ dọn sẵn lên bàn, thôi con đi rửa mặt rồi ăn
cơm kẻo nguội.
Từ ngày thôi học cho đến nay, Mây ở nhà giúp cha, giúp mẹ tuy khuôn khổ trăm bề, giáo
dục gia đình rất khắc khe hơn hồi còn cắp sách đến trường. Sự đi lại của nàng cũng đã làm
cho cha mẹ nhiều lần cân nhắc, nhưng nàng cảm thấy dễ chịu hơn vì nàng có nhiều điều kiện
và lý do để gặp được Kỳ.
Buổi tiệc giỗ ông Cả Hòa năm nay có mặt đông đủ mọi người họ hàng và xóm giềng, nhưng
chỉ thiếu An và thầy cô Lân. Mọi người xôn xao, dường như muốn nhắc đến, nhưng ông bà
Cả thì cố tránh né, cứ nói chuyện vườn tược, ruộng nương nên mọi người tỏ ra nhàm chán
và mất hứng. Riêng cụ hai Canh không hiểu sao cứ quan tâm cái chuyện của Mây đem ra mổ
xẻ giữa bá quan thiên hạ. Anh Sáu, chú Lang, chị hai Nhàn cũng nheo mặt, nheo mài không
chịu được.
Anh Sáu
Tạo niềm vui vẻ, đánh lạc hướng, miệng cười cười. Bác Hai nầy, các em lớn cả rồi việc ấy
là chuyện bình thường có gì đâu mà bác quan tâm nhiều thế.
Bác hai Canh
Chẳng thèm để ý đến câu nói của anh Sáu, cứ thao thao bất tuyệt, ngồi nói những gì mình
muốn nói.
Bà Cả và Mây
Nép mình bên vách tường nhà, nghe rõ đầu đuôi câu chuyện, lòng bực tức vô cùng, cái cụ
già nầy miệng mồm bép xép, nói năng bừa bãi, không đúng nơi, đúng chốn.
Vân Mây
Từ hôm ở nhà Kỳ về, gương mặt nàng cứ u buồn, ủ rũ. Người như mất đi một nửa thăng
bằng làm việc gì cũng quên trước, quên sau. Nàng định nói cho mẹ nghe nhưng chưa tiện.
Nàng cũng không biết sự việc nàng tiên đoán có đúng hay sai.
-Nếu đúng, thì tai hại thế nào
-Còn sai thì…….
Thôi thì, cố gặp Kỳ lần nữa để xem xét sự tình rồi hãy nói cho cha mẹ nghe. Nàng suy nghĩ
mình nên gặp Mai rồi nhờ cô nhắn lại với Kỳ.
Vân Mây
Anh Kỳ khỏe chứ?
Kỳ
Anh khỏe, Mây cũng khỏe cả.
Vân Mây
Mây đem vật nầy qua nhờ anh……!
Kỳ
Mây sang thăm anh là quí rồi, còn mang quà cáp làm gì, anh không nhận đâu.
Vân Mây
Không có quà cáp gì đâu anh, chỉ một chút tình láng giềng thôi. Không được sao?
Kỳ
Mở ra thấy bó nhang mới toanh, chàng giật cả mình, chắc là Mây vừa mua ở chợ về và sang
đây luôn. Tại sao nàng làm thế? Tay cầm bó nhang mà lòng bùi ngùi vô tận. Người chàng như
chết mất. Kỳ đoán ra được là Mây đã biết hết mọi việc, rồi đem bó nhang sang cúng cha mẹ
chàng. Chàng tự hỏi? Mà tại sao nàng lại biết và ngoài nàng còn có ai biết nữa không? Chết
rồi mọi việc đã đổ bể hết rồi. Ai nói việc nầy ra đây? Chính mình cũng đã giấu Mây cả mấy
ngày rồi, mình nhất định không hở môi. À có lẽ anh Giao liên tuần trước cũng có ghé qua nhà
bác Cả để thông báo có khi, nhưng anh ấy đã nói với mình là anh rất bận việc chỉ đến đây
thôi, rồi đi. Ngoài ra không đến nơi nào cả và căn dặn rất nhiều lần là nên giữ kín mọi việc
nữa kìa. Rồi mình cũng đã hứa những lời căn dặn ấy cho đến hôm nay. Anh chỉ cho phép hé
môi chỉ một mình gia đình bác Cả biết mà thôi, nhưng phải rất thận trọng. Hơn nữa bức hình
và bằng khen Tổ quốc ghi công của anh An còn đây mà. Lạ thật, kỳ lạ thật.
Mây uống chi?
Vân Mây
Gì cũng được, anh cho chi, Mây uống nấy.
Kỳ
Anh rót nước cam nhé.
Vân Mây
Dạ !
Kỳ
À nầy, Mây nghĩ thế nào mà mang bó nhang nầy sang đây để cúng, mà cúng ai vậy?
Vân Mây
Tùy anh, anh biết hơn em mà.
Kỳ
Muộn rồi, tất cả anh đã cúng xong mấy ngày nay em thấy đó.
Vân Mây
Mà cúng thêm chút nữa đâu có sao, lại càng quí là khác.
Kỳ
Anh xin lỗi.
Vân Mây
Nếu anh không cúng, thì em tự cúng một mình. Nói thì nói chứ không muộn đâu anh mà
phải nói là đúng lúc. Mấy ngày nay em ngủ không yên, cứ trằn trọc suốt đêm. Tự hỏi? Rồi tự
hỏi, nghi vấn đủ điều, anh ác quá. Rồi nàng úp mặt xuống bàn và khóc không để ý đến ly
nước Cam vừa mới rót, suýt bay xuống đất.
Kỳ
Đứng sau lưng cạnh chiếc ghế mun cũ, gương mặt u sầu như muốn kể lể một chuyện gì.
Anh sựng người lại và tay sờ nhẹ mái tóc nàng, sửa đi, sửa lại chiếc áo tím nhăn nhó bởi
thành ghế. Mây vẫn khóc, rồi chàng cũng khóc, sự xúc động giữa đôi trai gái lòng chàng
không giấu nỗi những gì nàng đang mong đợi. Chàng lau nước mắt nàng và an ủi.
Mây uống nước đi Mây, đừng khóc nữa, mọi chuyện đã an bài, có khóc nhiều cũng chẳng
kéo níu được gì đâu. Bây giờ mỗi giọt nước mắt của em vô tình làm cho lòng anh thêm tan
nát. Anh xin lỗi em, xin lỗi những gì anh đã làm cho em thất vọng từ mấy ngày nay. Trận sét
kinh hoàng vừa qua đã làm cho tâm trí anh nhiều giao động, may mà có em.
Vân Mây
Anh nói cho em nghe điều gì đi anh, đừng giấu giếm em nữa, em xin anh.
Kỳ
Kéo chiếc ghế đến gần, tay nắm lấy tay, nâng niu, gương mặt buồn thảm, thất chí, những
giọt nước mắt, những lời than… thở như mong ai chia sẻ nỗi sầu.
Hết rồi Mây ơi, anh đã một lần cô đơn và bây giờ sẽ vĩnh viễn cô đơn, anh phải tự mình đi
suốt quãng đường đời còn lại mà không có cha, có mẹ, dù quãng đường ấy nhiều may mắn
hay đầy ải gian truân.
Vân Mây
Anh nói gì sao nghe bi quan quá vậy anh, bên anh còn có em, gia đình em và các bạn kia
mà. Anh Kỳ anh hãy bình tĩnh, sáng suốt đừng bi quan nữa anh.
Kỳ
Em nhìn trên bàn thờ mà xem, Cha mẹ anh đó, khói nhang còn nghi nghút đó, hoa quả ê chề
đó. Hết rồi…hết rồi….tan nát hết rồi…Chàng khóc to lên. Mây, anh cảm ơn em đã mang bó
nhang nầy, cảm ơn lòng hiếu thảo của em và anh cũng đau xót cho em và hai bác nhiều lắm
Mây à.
Vân Mây
Thầy cô thế nào hả anh, có chuyện gì sao?
Kỳ
Cách đây ba hôm, vào một đêm tối khi đang ngủ ngon giấc, anh nhớ đúng là một giờ ba
mươi khuya, có tiếng gõ cửa phía sau nhà, rồi tiếng xì xào tiếp theo. Chủ nhà vui lòng mở
cửa, tiếng người không quen, bật mình dậy còn say ngủ, anh không biết có nên mở cửa hay
không, tiếng réo cứ giục mãi anh đành ngồi dậy mở cửa mà lòng đang sợ. Nhưng cũng nghĩ
là chắc có chuyện gì xảy ra. Anh hỏi? Có chuyện gì giữa đêm, Họ bảo cho vào trước, rồi nói
chuyện sau.
Vân Mây
Sao anh gan vậy, không sợ à? Lỡ có ai ăn cướp thì sao.
Kỳ
Gan cái gì, tình huống bắt buộc phải mở cửa thôi, nếu không Họ tấn công thì cũng thế, sẽ tai
hại hơn. Em nghĩ hoàn cảnh nầy còn dằn co với Họ làm gì. Họ bảo cho họ vào nhà làm việc,
thời gian chỉ ngắn gọn thôi. Anh lịch sự mời Họ ngồi vào bàn nhưng Họ bảo đừng thắp đèn
nguy hiểm. Sự thật anh cũng chẳng biết mặt Họ là ai, rồi Họ trịnh trọng báo tin là ông bà
Trương quốc Lân và Đinh thị Thụy đã hy sinh cách đây ba tháng tại chiến trường Hàm Tân.
Anh vừa nghe xong điến hồn nhưng cố bình tĩnh hỏi?
Rồi thi hài cha mẹ tôi giờ chôn cất nơi đâu? Họ bảo chính quyền cách mạng đã an táng xong
và sẽ cho biết chi tiết cụ thể sau. Kế đến Họ đưa bức hình cha mẹ anh và hai bằng Tổ quốc ghi
công. Một người khác trong có vẻ oai vệ, đeo súng ngắn cũng cầm tấm hình và bằng ghi công
hỏi? Anh có biết người nầy là ai không? Vì màng đêm u tối anh không nhận ra ai cả và bảo là
không, xin các ông đọc tên và quê quán thì may ra. Họ đọc là Lê vân An anh lại một lần bật
người choáng váng nữa…Trời…trời. Anh An cũng chết. Dạ thưa tên nầy tôi biết. Họ bảo anh
có chắc không? Anh trả lời là chắc chắn tôi biết anh ấy, vì anh ấy nhà cách đây không xa lắm,
còn là thân hữu với tôi. Nếu tiện các ông qua bên ấy tốt hơn. Họ nói rằng họ tin anh, rồi nhờ
anh báo lại cho gia đình trong điều kiện tốt nhất. Vì thời gian có hạn và tình hình không cho
phép ở lại đây lâu. Họ đưa bằng Tổ quốc ghi công và tấm hình anh An rồi chào tạm biệt. Một
người nói thêm chúc ngủ ngon. Trời đất… tin sét đánh mà chúc ngủ ngon, anh cố gượng theo
màng đêm u tối, tiếng Xuồng róc rách qua sông rồi lặng lẽ khuất dần. Anh ngồi cúi đầu, bùi
ngùi chờ cho trời mau sáng. Từ khi Họ đi anh không thể nào ngủ lại được, cứ thao thức muốn
vội vả chạy qua cho hai Bác và em hay. Nhưng suy nghĩ hoài thấy không được, bây giờ là
đêm tối, hơn nữa Họ vừa mới dặn để thanh thản vài hôm không được thông báo gấp. Nên anh
cũng hơi sợ và chần… chừ cho đến hôm nay.
Vân Mây
Sao anh không giấu luôn đi. Trời ơi…anh An đã chết rồi, ba tháng nay cả nhà không ai hay
biết gì cả, tội nghiệp anh quá, cha mẹ em mà nghe được chắc……..!
Nhất là mẹ em đang bệnh mấy ngày nay, lúc nào cũng nhắc đến anh An. Em phải làm sao
bây giờ đây anh. Trời ơi, là trời…….Em mềm yếu quá rồi, em không can đảm đứng trước cha
mẹ em mà thố lộ điều nầy, làm sao đây anh Kỳ ơi. Sao tang tóc thế nầy hởi anh?
Kỳ
Đừng khóc nữa Mây ơi, ta cố gắng bình tĩnh từ… từ rồi báo cho hai bác biết sau, đừng ầm
lên rồi để lộ ra ngoài thì nguy hiểm lắm. Dù sao đi nữa chuyện cũng đã qua rồi. Ngày cha mẹ
anh ra đi, tuy chưa đến tuổi trưởng thành, nhưng anh cũng nghĩ, rồi sẽ có một ngày hôm nay.
Chiến tranh mà em, cuộc chiến tranh nào mà không thương vong, mất mác. Số phận con
người làm sao biết được, chỉ tội cho anh An còn trẻ quá, tuổi xuân chưa hưởng được gì,
những ngày vui của anh đã hết. Thôi mình cùng khấn nguyện cho người quá cố, cầu mong
cho hương hồn Họ sớm tiêu diu miền cực lạc.
Vân Mây
Thôi chào anh, em về nhé. Cảm ơn anh đã cho biết được những tin tức về anh An và chúc
anh mau qua cơn sóng gió nầy.
Kỳ
Mây cũng thế, chào Mây.
Khung cửa nhà đã được đóng kín gần ba tuần nay, Kỳ không muốn sự dòm ngó , tò mò của
mọi người xung quanh. Ngoài ra cũng không tiếp xúc với một ai trong làng xóm. Thoạt đầu
Họ cũng thấy là lạ, nhưng dần hồi thì cũng quen, mỗi người, mỗi việc chẳng ai màng đến
người khác làm gì. Có dẫu Họ cho Kỳ đang bị thất tình hay một lý do nào khác mà tách rời
mọi người thế thôi.
Bà Cả
Vừa rót nước cho chồng, vừa lân la câu chuyện ngoài đường. Mình à hôm đi lên tỉnh chích
thuốc, ngồi trên xe tôi nhìn thấy ai giống hệt thằng Kỳ, vai gánh hai giỏ xách nặng trĩu, hình
như đi chợ về, nó có một mình sao mà mua sắm nhiều thế hả mình?
Ông Cả
Mình thấy ai rồi ngỡ nó, người giống người là chuyện bình thường. Tôi biết nó mà mua sắm
cái gì. Hồi còn ông bà Lân ở nhà thì may ra.
Bà Cả
Tôi đoán chắc là nó, vì nó hay mặc chiếc áo xanh da trời, tướng tá cao ráo giống hệt thầy
Lân, không ngoài ai ra nữa.
Ông Cả
Hay là nó giúp hộ ai đó chứ gì.
Vân Mây
Thưa cha mẹ con mới về.
Ông Cả
Mây con đi đâu mà về muộn thế?
Vân Mây
Dạ! Con vừa sang nhà anh Kỳ đó cha.
Ông Cả
Con sang đó làm gì? Giọng ông hằn học, cha đã nói với con nhiều lần. Con là con gái, Kỳ
nó là con trai, hơn nữa nó thì ở có một mình, sự đi lại của con dễ làm cho nhiều người nghi
kỵ, hiểu lầm đó là điều không tốt. Cha nhắc lại. Những lần như thế cũng đã đến tai cha
rồi. Con biết không? Chắc con thừa hiểu danh giá gia đình mình chứ, sao con không nghe lời
cha.vậy con?
Bà Cả
Mình nầy, tôi thấy mình hơi quá đáng rồi đó, có gì đâu mà mình làm lớn chuyện lên thế, con
nó đến thăm anh một chút, hơn nữa thằng Kỳ có xa lạ với nhà mình đâu, chúng nó như anh
em ruột, chuyện nầy tôi chẳng phản đối chi cả, mà tán thành nữa là khác.
Ông Cả
Tôi đồng ý với mình ở khía cạnh anh em, nhưng ngày xưa tụi nó còn non dại thì khác, bây
giờ lớn hết rồi tôi cần phải cẩn thận đấy mình, mình thì không nhìn rộng, hiểu xa, nhưng tôi là
cha, tôi sáng suốt hơn mình nhiều. Sẵn đây tôi nói trắng ra cho mình biết, rằng tôi không
muốn thằng Kỳ và con Mây vượt quá xa tình bạn. Mình hiểu chưa? Còn mình muốn nghĩ thế
nào thì nghĩ. Tôi không muốn nói nhiều nữa.
Bà Cả
Tôi không ngờ mình cấm cả tôi và bắt tội con một cách vô lý như vậy. Rồi lặng lẽ bỏ xuống
nhà sau chẳng nói một lời. Dường như bà không muốn đôi co với ông thêm vô ích.
Vân Mây
Thưa cha, con xin lỗi cha vì con đã làm cho cha quá nóng giận. Thật tình hôm nay là sự bất
ngờ khi anh Kỳ nhắn con qua trung gian Mai. Rằng anh muốn con sang nhà anh gấp để anh kể
rõ đầu đuôi câu chuyện có liên quan đến gia đình mình.
Ông Cả
Chuyện gì .Tại sao? Nó không qua đây mà phải đợi con qua mới nói được, vô lý, thật vô lý.
Tụi bây còn bày trò gì nữa đây.
Vân Mây
Thưa cha, vì anh bảo gần một năm trời nay cha mẹ gần như không còn thương ảnh như lúc
ban đầu nên anh ngại mà không sang vậy thôi, mong cha mẹ hiểu và tha thứ. Chứ lòng anh rất
muốn.
Ông Cả
Con thì luôn bênh vực nó, chuyện nó làm nó biết, mà nó nói với con những chuyện gì?
Vân Mây
Thưa cha, mẹ ơi lên đây để con kể lại cho cha mẹ cùng nghe một thể.
Bà Cả
Ờ.. ờ để mẹ lên ngay, chờ một chút, mẹ đang bận tay.
Ông Cả
Thôi khỏi nói, con chưa nói, cha thừa hiểu con muốn nói gì rồi, thôi ăn cơm rồi đi ngủ đi
kẻo muộn. Rồi ông ngoe ngoảy bỏ vào phòng và đóng cửa lại.
Vân Mây
Gục mặt khóc, vì không bày tỏ được câu chuyện của mình.
Ông Cả
Chưa an tâm, bèn mở cửa phòng đi ra và nói tiếp. Hôm nay con về muộn cha đã tha thứ,
như vậy chưa đủ sao? Mà còn khóc lóc vì nữa. Cha nhắc lại, lần sau con còn tái diễn lần nữa
thì đừng trách cha.
Vân Mây
Lau nước mắt, rồi theo mẹ xuống nhà sau vừa ăn cơm, vừa khóc, nước mắt cứ tuôn trào và
muốn kể cho mẹ nghe, nhưng lại thôi.
Bà Cả
Thương con và an ủi, thôi cái gì cũng phải từ… từ để mẹ nói với cha rồi lo liệu, đừng khóc
nữa con, ăn cơm đi nguội lạnh cả rồi. Con yên tâm, ngày nào mẹ còn sống, mẹ sẽ bảo vệ và
bênh vực con đến cùng. Đời mẹ cũng cay đắng lắm rồi, mẹ hiểu tất cả và hiểu hơn ai hết. Tội
nghiệp anh An con giờ nầy nơi núi rừng sương gió, cuộc sống có lẽ vất vả vô cùng. Mẹ
nhớ anh con nhiều lắm, phải chi nó về thăm cha mẹ ba bốn hôm rồi đi thì mẹ vui biết mấy.
Đằng nầy, biệt tâm vô ý quá. Mẹ biết cha con nhớ nó còn gấp trăm mẹ nữa, lắm lúc nhớ con
ông sanh ra bực bội lo sợ đủ điều, con phải thông cảm và thương cha con.
Vân Mây
Thấy mẹ u sầu, than… thở nên đành câm lặng, nếu nói ra bây giờ không những cả mẹ ngã ra
chết ngất, mà cha cũng chết theo. Sự việc khó xử vô cùng. Còn để đến năm ba hôm nữa thì trễ
muộn mất rồi. Tội nghiệp vong hồn anh An vất vơ, vất vưởng đã hơn ba tháng trời nay, biết
tính làm sao bây giờ hay là nhờ anh Kỳ sang nói hộ thì mọi việc sẽ tốt đẹp hơn.
Kỳ
Xót ruột, đi đứng không yên mấy ngày nay, chàng chờ tin tức của Mây, không biết nàng có
can đảm về thuật lại chuyện nầy cho hai bác bên nhà nghe không? Hay là, mà sao không nghe
đụng định gì cả, khổ thật. Chuyện quan trọng, to tát như vậy chứ đâu phải bình thường mà
thẩn thờ thế được, chẳng thèm để tâm, để ý đến, thật ngộ nghĩnh có thể hai bác bên nhà còn
giận anh An. Kỳ ngồi để tay lên vầng trán thoa tới, thoa lui rồi tự hỏi? Giận thì giận, chứ con
cái trong nhà mà nở bỏ được sao, hơn nữa anh An đã chết rồi. Làm gì có chuyện vớ vẩn vậy
được. Thôi bây giờ mình bạo dạng sang bên ấy để xem cớ sự thế nào. Dọc đường tình cờ gặp
Mây và Mai đi chợ về.
Mai
Kìa anh Kỳ, khỏe không? Đi đâu lẻ loi một mình vậy, đi chợ à? Phải em biết anh đi chợ em
gọi anh đi cùng cho vui.
Mây
Đứng khép nép, chẳng nói một lời.
Kỳ
Chào Mai và Mây, anh cũng đang đi chợ đây, tìm mua chút vật dụng trong nhà. Hai em đi
từ sáng sớm? Giỏi quá, chắc mua hết rồi chứ gì?
Mai
Đâu có, tụi em còn chừa cho anh nhiều lắm.
Kỳ
Cảm ơn hai em, Mai nầy, anh xin lỗi, cho anh nói chuyện riêng với Mây một tí nhé. Được
không?
Mai
Hai bạn cứ tự nhiên, rồi quây đi nơi khác.
Vân Mây
Mai chờ Mây nhé.
Mai
Ờ Mai chờ mi.
Kỳ
Chuyện ấy em có thuật lại gia đình chưa? Mấy ngày nay anh xót ruột quá em à.
Vân Mây
Chưa anh.
Kỳ
Tại sao? Chuyện quan trọng mà, em hời hợt quá vậy Mây.
Vân Mây
Chuyện nhà còn phức tạp lắm anh ơi, không đơn giản như anh nghĩ đâu anh Kỳ, anh thông
cảm cho em, từ… từ rồi em cũng nói, lòng em như lửa bỏng gấp trăm lần anh nữa là khác.
Thôi anh đi chợ đi, em còn về, chuyện ấy hôm khác mình bàng tiếp.
Kỳ
Anh nói thế thôi, có mua sắm gì đâu. Mục đích của anh là trên đường sang nhà em, em thấy
có tiện không?
Vân Mây
Để làm gì?
Kỳ
Bởi vì mấy ngày nay không nghe tin tức gì của em, anh không yên lòng nên liều qua đại.
Vân Mây
Thôi khi khác đi anh, cha mẹ em đang căng thẳng về việc hai đứa mình, anh tạm lánh một
thời gian để xem tình hình thế nào, còn bây giờ thì…….em xin anh.
Kỳ
Thôi được anh về, hôm nào mình sẽ gặp lại, chào em.
Vân Mây
Vài hôm nữa Mai sẽ nhắn lại với anh. Thôi mình về Mai, chào anh.
Kỳ
Đứng nhìn người mình yêu khuất dần sau rặng tre xanh, rồi lặng lẽ một mình trở về căn nhà
cô quạnh, mọi suy nghĩ vu vơ của chàng mấy ngày nay hoàn toàn không đúng. Chàng tự hỏi
lòng mình mãi? Tại sao Mây không nói toẹt chuyện nầy cho gia đình nghe mà ấp úng, giấu
mãi đến bao giờ, một con người lạ lùng thật. Tra hỏi mình cho đến nơi, đến chốn rồi bây giờ
tự dưng bỏ cuộc. Ngộ nghĩnh thật, kỳ lạ thật, khó hiểu thật. Hay Mây không tin những gì
mình kể là sự thật hoặc hai bác bên nhà quở trách chuyện Mây sang nhà mình. Thôi nghĩ hoài
cũng chán, chàng cố chờ ít hôm nữa thử mọi việc sẽ ra sao.
Bà Cả
Ngày đêm cứ thỏ thẻ với chồng, hãy bình tĩnh để xem con nó bày tỏ thế nào, nếu được thì
mình ưng, còn không mình cũng nói khéo thế nào chứ mình căng thẳng thế nầy hoài thì thử
hỏi làm sao con nó dám nói điều gì với mình và mình cũng chẳng biết được chuyện gì mà tính
liệu.
Ông Cả
Mình cứ lăng nhăng ba cái chuyện nhảm nhí đó hoài. Tôi bảo, là tôi không muốn nghe thêm
một lời nào nữa, tôi nhất định rồi, một là một, hai là hai mình hiểu chứ. Mà nó sự thật đâu có
ế ẩm gì mà mình sợ. Nói xong rồi bỏ đi nơi khác chẳng thèm nghe ai nói nữa, mọi việc đã
quyết định hẳn hoi cả rồi, không có gì phải bàng cãi nữa.
Mai
Mấy ngày nay anh Kỳ chờ Mây mòn mỏi, Mây coi sắp xếp thời gian rồi sang bên ảnh kẻo
anh chờ lâu tội nghiệp.
Vân Mây
Cảm ơn Mai, mình hứa là trong nội ngày mai mình sẽ sang bên ấy, nhờ Mai nói lại giùm.
Mọi chuyện lớn, nhỏ Kỳ và Mây đều nhờ vào ở Mai vì nhà Mai và Kỳ cách nhau không xa.
Bác hai Canh
Cháu Mây đó hả, cháu đi đâu vậy?
Vân Mây
Dạ chào Bác, cháu đi có việc.
Bác hai Canh
Ông bà Cả bên nhà vẫn khỏe cả hả cháu? Cho Bác gởi lời thăm ông bà, hôm nào rảnh Bác
sang thăm. Mặt cứ chăm chú nhìn Mây, nghi ngờ con nhỏ nầy qua nhà thằng Kỳ chứ không
còn đi đâu cả, chứ việc gì mà hối hả thế.
Vân Mây
Dạ mời Bác, khi nào rảnh rỗi Bác sang chơi với cha mẹ cháu. Rồi nhanh bước mau qua khỏi
cạm bẩy Kỳ đà chận đường. Nàng đi một đỗi xa rồi nhìn lại, nàng vẫn thấy ông già cứ nhìn
theo mà không chộp mắt.
Kỳ
Nôn nao, đi tới, đi lui sao hôm nay nàng đến muộn thế, không biết có chuyện gì cản trở hay
không? Rồi bỗng chàng nghe tiếng gõ cửa quen thường.
Vân Mây
Anh Kỳ mở cửa cho em.
Kỳ
Chào Mây, có chuyện gì sao đến muộn vậy em?
Vân Mây
Có đến, còn hơn không đến, anh ngủ mới dậy sao có vẻ khờ khạo thế?
Kỳ
Có ngủ nghê gì đâu, chờ em mấy ngày nay, em khỏe không, uống chi? Anh làm nước cam
cho em nhé.
Vân Mây
Dạ. Cảm ơn anh, rất tiếc hôm nay em không được phép ở đây lâu hơn như những lần trước.
Kỳ
Tại sao?
Vân Mây
Anh còn hỏi, gia đình em dạo nầy để ý sự đi lại của em rất nghiêm ngặt, mong anh thông
cảm. Đó là sự thật.
Kỳ
Không sao, anh hiểu. Tùy em, anh muốn gặp em là để hỏi xem chuyện đã đến đâu rồi, ngắn
gọn thế thôi, ngoài ra anh hứa anh sẽ không làm mất thời gian em đâu.
Vân Mây
Thật tình từ lúc nhận được tin anh An chết, về đến nhà em định thuật lại đầu đuôi câu
chuyện cho cha mẹ em nghe. Mẹ em thì không nói gì, nhưng bà đang bệnh và thường hay
than… thở nhớ anh An, còn cha em thì anh thừa biết mỗi lần đi đâu về, nhất là sang nhà anh
là ông la rầy, vặn hỏi các kiểu. Hai điều đó em không thể nào em can đảm mà trình bày
được. Thôi thì, thông thả, chờ thời gian nguội lạnh rồi tỏ bày cũng không muộn màng gì đâu.
Bề gì anh An cũng mất rồi, chỉ tội là linh hồn anh không được khuây khỏa chút thôi. Vậy
trong lúc khó khăn nầy mỗi ngày anh thắp nhang cúng thầy cô, anh thắp thêm cây nữa thay
gia đình em cúng cho anh An nha anh. Em nghĩ bao nhiêu đó cũng đủ ấm lòng rồi.
Kỳ
Mây yên tâm, chuyện đó anh đã và đang làm, em không cần phải dặn dò gì nữa cả. Và anh
sẽ làm mãi mãi vì anh An là anh của chúng ta.
Vân Mây
Anh chu đáo thật, em kính phục tình cảm của anh dành cho anh An, cảm ơn anh thật nhiều.
Bác hai Canh
Ngồi uống trà cùng ông Cả, ông kể chuyện xa gần.
Ông Cả
Càng nghe càng thấy bực mình. Anh thấy cụ thể tụi nó giờ thế nào, anh nói cho tôi nghe thử
xem.
Bác hai Canh
Cá cắn câu rồi anh ơi, tôi nghĩ ông bà Cả là người hiểu chuyện nhiều hơn ai hết, còn hỏi tôi
làm gì, tôi thấy sao thì nói giùm ông bà vậy thôi, có thêm bớt chi đâu.
Ông Cả
Thú thật với anh, tôi chỉ đoán và la rầy cầm chừng vậy thôi, còn chuyện gì khác tôi đâu có
biết.
Bác hai Canh
Mà ông Cả nầy! Tôi thấy hai đứa nó cũng xứng đôi, vừa lứa quá đi chứ, có gì đâu ông lo
ngại cho mệt tấm thân già.
Ông Cả
Hậm hực, trong lòng không muốn gả Mây cho Kỳ, nhưng giả vờ cho qua chuyện, cái gì thì
cũng phải minh bạch, rõ ràng còn lén lúc, úp mở thế nầy tôi sợ tiếng dèm pha.
Bác hai Canh
Thì ông bà Cả để cho chúng nó tự do thì minh bạch thôi.
Ông Cả
Không! Không được đâu anh, chỗ láng giềng với nhau, hơn nữa gia đình tôi thì đơn chiếc
quá, để chờ thời gian xem tình thế sẽ như thế nào hãy tính. Chứ vội vả kiểu nầy tôi không
muốn.
Bác hai Canh
Mừng thầm trong bụng, vì biết chắc chắn ông bà Cả không muốn gả Mây cho Kỳ. Ý ông là
muốn may mối Mây cho cháu ông. Đó là cậu hai Kỉnh ở làng bên, nên khéo nói tìm mọi cách
tách rời Mây và Kỳ. Thừa cơ hội ông bắn thêm những Mũi tên rất tai hại cho Mây và Kỳ.
Thưa ông Cả
Tôi thấy cháu Mây đã đến tuổi trưởng thành rồi, ông Cả nên định liệu càng sớm, càng tốt
còn dần dừ tôi e….Thằng Kỳ nó cô độc có một mình, cùng lắm là ông bà bắt rể, để nó về giúp
một tay có hay hơn không? Hơn nữa từng tuổi già nầy có hai đứa nó kề cận thì thật là an tâm,
nay mai cháu con đầy đống lại còn vui hơn.
Ông Cả
Anh Hai, anh nói thì cũng đúng, để vợ chồng tôi suy nghĩ lại, thôi mình uống trà đi anh,
nguội mất không ngon. Khi về anh đồn sang tôi cho uống trà dão thì chết mất. Cả hai cùng
cười.
Bà Cả
Mỗi lần ông già Canh sang chơi, là mỗi lần bà bực mình và rầu thối ruột, thối gan. Vì vị nể
chồng bà, hơn nữa ông ta là chỗ láng giềng gần. Thật tâm bà chẳng ưa thích cái hạng người
như ông, mà không dám nói ra. Bởi ông là người hay mang chuyện nhà bà ra manh xé, tạo
nên sự đối kỵ, nghi ngờ trong gia đình. Mỗi khi ông sang chơi bà thường hay nép bên tường
nhà giả vờ nhặt những hạt thóc trong rổ gạo, chủ đích lắng nghe những câu chuyện dèm pha
được ông đạo diễn cho chồng bà. Nghe xong câu chuyện, lần nào mặt bà cũng đỏ hồng lên
như muốn tiến lên tống cổ lão già lem nhem, lắm chuyện về khuất cho rồi. Mặc dù, bà xưa
nay tánh nết rất hiền từ và nhân hậu. Thỉnh thoảng bà cũng sang qua nói nhỏ với Mây, con
xem, lão lại nói chuyện xa gần về con đó. Con có nghe không? Vân Mây con nghe mẹ hỏi?
Vân Mây
Dạ thưa mẹ.
Bà Cả
Ngày qua con có làm gì để lọt vào mắt ông ta không, nói cho mẹ nghe nào? Sao hôm nay
ông sang nói chuyện giữa con và thằng Kỳ nhiều quá, mẹ không hài lòng chút nào cả.
Vân Mây
Con đâu có làm gì đâu mẹ, con chỉ gặp Bác ngoài đường, hai bác cháu thăm hỏi qua lại
ngắn gọn rồi đi, con nghĩ chuyện ấy rất bình thường ngoài ra có làm gì khác đâu. Ngồi đun
ấm nước, tay vừa quạt lửa, tay lau nước mắt.
Bà Cả
Mẹ tin con, nhưng mẹ nghĩ chắc có điều gì con còn giấu mẹ nên mới khóc. Mẹ lo quá Mây
à, nói cho mẹ nghe đi con.
Vân Mây
Ông hai Canh chào ra về, Mây thuật lại hết đầu đuôi câu chuyện mà Kỳ đã kể trước đây cho
cha mẹ nàng nghe. Cả nhà bật ngửa, như sét đang đánh ngang tai.
Ông Cả
Hai tay ụp lên trán, la trời, rồi đập đầu lên chiếc bàn gõ đỏ, không nói một lời nào nữa.
Bà Cả
Đẩy thúng gạo đang nhặt xuống đất, giăng tung té trắng hết nền nhà, bất kể những gì xung
quanh mình, trời đất ngã nghiêng, bà ôm chặt Mây khóc ầm như mưa đổ, rồi ngất xỉu.
Vân Mây và Ông Cả
Cùng đỡ bà lên chiếc giường, tha dầu, hô hấp nhân tạo làm mọi động tác giúp bà mau khỏe
lại.
Chiếc khăn nâu quấn chặt ở đầu cũng được tháo gở ra, bà nằm bất động như người chết.
Miệng run run như muốn nói, nhưng chẳng thành lời.
Tấm bằng khen “Tổ quốc ghi công” và bức hình chụp trong chiến khu của An được gói gọn
để trên bàn thờ, cạnh hình ông bà nội. Mâm cổ nhỏ, một con Gà, con Vịt, đĩa trái cây cũng
được bày biện mang lên cúng. Những nén nhang được thắp suốt ngày nầy, qua ngày nọ. Cả
nhà khấn vái cho linh hồn An mau về cõi phật.
Từ khi hay tin An tử trận, gia đình ông Cả như một màng đêm bao phủ, bao nỗi nhớ, hy
vọng của ông tất cả chỉ trông chờ vào chàng con trai độc nhất nay đã tan tành theo mây khói.
Giờ chỉ còn lại mỗi một mình cô con gái là Mây, vì thế hằng đêm trong giấc ngủ, ông thường
trăn trở việc dựng vợ, gả chồng cho đúng nơi, đúng chốn. Câu hỏi được đặt ra? Nhưng không
làm sao giải được, khó quá. Khi biết Mây đã trót yêu Kỳ.Việc yêu Kỳ là ông không thể chấp
nhận được, không phải Kỳ là kẻ mất nết, hư thân hay nghèo rách túi, nhưng ông muốn gả nơi
nào có gốc, có nguồn. Cái phản thực tại và hũ lậu ấy của ông luôn trong đầu là như thế. Còn
riêng Kỳ là một thanh niên can trực, đầy lòng tự ái chàng muốn lấy Mây làm vợ, nhưng mọi
quyết định là do ở chính mình. Hai thế lực như hai lằn đạn luôn nhắm chỉa vào người con
gái, khiến nàng phải điêu đứng, nhưng nàng quyết định yêu Kỳ. Dù cho vật đổi, sao dời,
phong ba, bão tố nàng vẫn chung thủy một lòng.
Ông Cả
Nhiều lần bắt gặp Kỳ và Mây hò hẹn, ông đã cứng rắn cấm ngặt Kỳ không được quan hệ
đến Mây nữa. Việc tình cảm xưa nay giữa hai nhà xem như đoạn tuyệt. Hành động nầy tuy hổ
thẹn với người bạn năm xưa nơi chín suối, nhưng ông không còn cách nào lựa chọn là để giữ
gìn thanh danh gia đình ông. Ông thừa hiểu đây là một việc rất độc ác vô cùng, nhưng…..!
Vân Mây
Trước tình thế khó khăn vô bờ bến, vì yêu Kỳ nên nàng khóc thật nhiều và nẩy sinh sự liều
lĩnh, nàng muốn gặp cho được mặt Kỳ để nói lên những gì nàng muốn. Nàng muốn cùng Kỳ
phải xa lánh nơi nầy, xa thật xa tức khắc. Nơi đó là một phương trời vô định, bình yên để hai
đứa được tự do tha hồ mà yêu nhau, xây nên hạnh phúc. Không biết những ý nghĩ của nàng
Kỳ có thuận ý hay không?
Bà Cả
Ngồi đếm từng ngày, từng tháng mong đợi An vinh quy bái tổ trở về làng ,ngày ấy không
còn nữa, An chỉ mang về cho bà bằng “Tổ quốc ghi công” Về với cổ quan tài không hồn,
không xác trong quạnh quẽ, không người đưa tiễn. Những giọt nước mắt mừng ngày vinh
quy, nay biến thành tang tóc. Bà Cả giờ đây đã quá lục tuần, nay ốm, mai đau trước cảnh đau
thương tang tóc thế nầy, thử hỏi làm sao cơn bệnh của bà qua khỏi, ngược lại ngày ngày nó
càng trầm trọng và bi đát hơn nhiều.
An đã anh dũng hy sinh cho tổ quốc, làm tròn bổn phận với đất nước, non sông, nhưng An
đã vô tình giết chết người cha già, người mẹ hiền và cô em gái trong khoảnh khắc.
Dưới lòng đất An nằm yên nghỉ
Trên trần gian nước mắt li bì
Kỳ
Mây em, Mai vừa kể cho anh nghe tất cả mọi việc. Tại sao em liều lĩnh thế, anh thật lòng
yêu chỉ có Mây thôi, Mây hãy cố gắng bình tĩnh, anh tin mọi việc sẽ yên ổn trở lại. Em phải
hiểu rằng, đây là thời khắc hai ta đang gặp nhiều rắc rối, khó khăn nhất, phải thật bình tĩnh
nhá em.
Nên từ đó hai đứa không còn dịp để gặp nhau nữa, Sở dĩ làm thế là để cho hai bác bên nhà
bớt đi những giây phút giận hờn, căng thẳng, nhưng thật lòng chàng đau xót biết bao. Chàng
biết riêng nàng cũng thế. Bởi vậy, chàng luôn khuyên nàng hãy cố gắng đợi chờ và chàng
nghĩ ngày ấy sẽ không xa, ngày mà hai đứa nên duyên nợ. Chàng nhất quyết sẽ đưa nàng đến
chốn bình yên, để nơi đó hai đứa tha hồ mà yêu, tha hồ thỏa thích.
Vân Mây
Thời gian chờ đợi đối với em không còn ý nghĩa nữa anh à, em đã quyết định rồi, còn anh,
anh tính thế nào thì tính, tùy anh.
Kỳ
Em nên suy nghĩ lại, việc em quyết định chúng ta có thể tiến hành ngay tức khắc, chẳng có
gì khó khăn cả, lúc nào, ở đâu cũng được, nhưng ngặt nỗi bác gái bên nhà nay ốm, mai đau
phận làm con em đành lòng phó mặc sao Mây? Không được, không thể được, điều nầy không
cho phép bất cứ một ai làm thế. Còn anh thì một mình dễ ợt, nhưng ngặt cha mẹ anh vừa mới
qua đời, hương khói thờ ơ phận làm con anh thấy vô lương lắm em ơi.
Vân Mây
Anh lòng vòng quá, em về, chào anh.
Ông Cả
Cả năm nay, từ khi bà nhà khuất núi trong cơn bệnh nặng, công việc đồng áng hàng ngày
cũng giảm sút rất nhiều, với sức yếu, tuổi già ông biết mình cũng chẳng sống được bao lâu,
nên việc tạo lập gia đình cho Mây là điều mà ông phải nghĩ. Ông thường trao đổi với Mây,
chỗ nầy, rồi chỗ nọ trong những buổi cơm chiều.
Vân Mây
Nhưng nàng nhất định không ưng.
Ông Cả
Tại sao? Hay là con muốn lấy thằng Kỳ con thầy cô Lân chứ gì?
Vân Mây
Thưa cha…..rồi không nói một lời.
Ông Cả
Sự câm nín của Mây làm cho ông càng thêm bực tức, nếu con không trả lời thì mọi việc để
cha định liệu, khỏi dài dòng.
Phúc và Mai đã trở thành đôi lứa, Mai thì vẫn ở nhà còn Phúc thì phải bận công việc xa,
thỉnh thoảng hai tuần hoặc một tháng mới về thăm nhà một lần.Cuộc sống vợ chồng tuy xa
cách, nhưng Mai vẫn vui vẻ và chấp nhận.
Phúc
Mai nầy, hôm nay vợ chồng mình thu xếp sang thăm anh Kỳ, lâu quá rồi anh chưa sang
thăm anh ấy, em cùng anh đi nhé?
Mai
Đi thì đi, nhưng anh ấy không trách mình đâu anh, biết mình đi làm ăn xa, hơn nữa em cũng
thường gặp anh ấy và ảnh cũng thường hỏi thăm sức khỏe của anh.
Phúc
Thôi ta đi.
Kỳ
Chào hai bạn, mời hai bạn ngồi, dùng chi nào?
Phúc
Khách sáo gì anh, dùng chi cũng được, anh khỏe không anh Kỳ? Lâu quá, không qua thăm
anh cũng nhớ tình bạn, chuyện hai người tới đâu rồi bao giờ ăn mừng đây anh?
Kỳ
Từ… từ mình sẽ kể cho hai bạn nghe, mời hai bạn dùng nước, dạo nầy công việc làm ăn có
khẩm khá thêm ra chưa? Nghe Mai kể đi làm cả tháng mới về một lần, chắc bận bịu lắm hả?
Phúc
Anh cũng đoán được phần nào, công việc thì bình thường, lương bổng đủ sống, mỗi tuần,
mỗi về tiền hành, tiền tỏi tốn kém lắm, nên tá túc tạm nhà người quen cho đỡ tốn một phần và
một tháng về một lần. Chẳng qua mình muốn thử tập tính tiết kiệm vậy thôi. Hiện tại tôi đang
cố gắng vừa làm, vừa học hỏi rút tỉa những kinh nghiệm một thời gian rồi xin chuyển về gần
nhà làm việc cho tiện.
Mai
Anh Kỳ, anh có hay gì chưa?
Kỳ
Anh có hay biết gì đâu, mà chuyện gì vậy Mai?
Mai
Đàn ông con trai gì dở ẹt, em nói anh có giận em thì giận, vô cùng dở ẹt.
Phúc
Mai, sao em nói vậy, anh Kỳ ảnh buồn sao Mai.
Mai
Em đã nói kệ ảnh, em chấp nhận.
Kỳ
Không sao, có gì đâu Phúc, tôi và Mai như anh em, xưa nay tôi hiểu tính Mai mà, Mai nói
gì tôi cũng nghe, không sao… không sao đâu.
Mai
Chị Mây sắp sửa lấy chồng rồi đó. Nghe rõ chưa?
Kỳ
Vậy là tôi bị cấm sừng sao?
Mai
Đúng thế, anh thử hỏi mà xem.
Phúc
Sao em biết, mà cũng chẳng nói với anh lời nào.
Mai
Có gì lạ, em mới vừa nghe tin, rồi anh bảo sang đây, tiện em nói cho hai người nghe luôn
một thể.
Phúc
Thế thì câu hỏi của anh hồi đầu vô tình hay cố ý.
Mai
Chẳng có gì vô tình và cố ý cả, đó chỉ là tự nhiên mà thôi, khi anh chưa biết gì cả, anh Kỳ
không giận đâu. Anh Kỳ, em tưởng anh biết cả rồi chứ.
Kỳ
Thật không biết thật đó Mai, vì lâu rồi đâu có gặp Mây, sao mà lẹ thế nhỉ? Không ngờ !
Mai
Chị ấy tệ thật, chuyện như thế mà chẳng nói với anh một lời. Dù gì đi nữa mất cái nầy,
cũng còn cái khác. Khi không đoạn tuyệt cả, coi sao cho được. Riêng cả em chị cũng chẳng
nói lời nào, em chỉ nghe lóm mà có thật, em đang giận chị Mây vô cùng.
Em cho anh hay thêm là bác hai Canh đã làm may mối, người ấy ở làng bên và chính xác
hơn nữa là tháng tám nầy làm lễ hỏi, rồi cưới vào cuối năm luôn. Bây giờ là giữa tháng sáu rồi
đó anh, chỉ còn một tháng rưởi nữa là chị thuộc về người ta, anh xem định liệu thế nào.
Phúc
Có chính xác không Mai?
Mai
Nếu hai người không tin thì hãy chóng mắt mà coi, chừng ấy xem ai thật, ai giả thế thôi.
Kỳ
Cảm ơn Mai, đến nước nầy còn định liệu gì nữa, khi người ta không còn nghĩ đến mình, thì
mình chịu. Chẳn lẽ chạy theo kéo níu, cầu xin. Gương mặt chàng bắt đầu lộ vẻ u sầu.
Sau nhiều lần bàn tán đến chuyện gia thất, ông Cả càng trở nên thất vọng, vì cô con gái cứ
lầm lì chẳng nói lời nào. Căn nhà rộng, to lớn mênh mông giờ như căn nhà Ma không hơn
không kém. Trên bàn thờ giờ vẫy đầy người quá cố, cả con Vện cũng bỏ đi từ dạo ấy. Cái
khung cảnh tịch mịch, u buồn, lạnh lẽo cũng đủ cho lòng người như thép, như gan. Cuộc sống
mới giữa hai người, hai thế hệ không tương xứng, nhưng phận làm con dù muốn, dù không
Vân Mây cũng phải chìu cha, chìu mẹ trong phạm vi cuộc sống gia đình.
Sự hối thúc của bác hai Canh mỗi ngày một thêm kề cận. Ông Cả cũng thúc giục Mây nên
thuận ý, bằng lòng. Vì lòng hiếu thảo thương cha nàng câm chịu. Dù biết người mình sắp làm
vợ chẳng có một chút tình yêu. Sự quyết định đột ngột đã làm cho Mây nghĩ đến Kỳ người mà
mình thề non, hẹn biển, hứa sẽ sống bên nhau suốt đời nâng khăn, sửa túi. Rồi nàng ôm mặt
khóc và tự hỏi lòng? Khi mình là kẻ bạc tình, vong phụ và người mình yêu là người đau khổ
đến dường nào? Định mệnh trái ngang là bởi do trời. Kỳ anh hãy thông cảm cho Mây, vì Mây
là con gái, mềm yếu hoài bão cuộc đời chỉ có thế thôi. Nếu Kỳ có thật sự yêu Mây thì xin hẹn
lại kiếp sau, vì kiếp nầy ta không duyên phận, thôi đành cách chia.
Mai
Anh Phúc, lời nói của em ngày hôm qua đối với anh Kỳ là một sự thông cảm hay tàn nhẫn
hả anh?
Phúc
Anh cũng không biết nữa Mai à, nếu nói thông cảm thì làm sao thông cảm được, một khi
người ta bị mất mác quá lớn. Còn tàn nhẫn thì không, vì đó là sự thật, nhưng hay nhất là để
anh tự biết hơn là ta nói ra.
Mai
Từ ngày đó, lương tâm em cắn rứt vô cùng. Khi thấy anh Kỳ đang trong cơn quằn quại như
người điên sắp chết. Em biết phải làm gì khi đó là sự thật, mà anh Kỳ không hề hay biết. Thà
biết trước còn hơn khi bỗng dưng nhìn người yêu của mình lên xe hoa về nhà chồng. Không
biết giờ anh ấy ra sao, đâu anh sang xem anh ấy thế nào, được không anh? Tội nghiệp quá.
Phúc
Sao em không cùng đi với anh cho vui?
Mai
Em tạm lánh mặt một thời gian, hơn nữa anh và anh Kỳ là đàn ông dễ thông cảm hơn. Anh
nói hộ cho em xin lỗi, vì hơi đần độn mà nói thế, anh nói rằng, vì em thương anh Kỳ nên mới
nói ra sự thật.
Phúc
Anh nghĩ việc nầy không tàn nhẫn lắm đâu Mai, đó là sự thông báo khi anh ấy không hề hay
biết. Nếu em không nói, lỡ mai nầy biết được, anh ấy sẽ trách em nhiều nhất vì em là người
kề cận bên Mây hơn là người khác. Đúng không?
Kỳ
Đau khổ mấy tuần nay, ngày nào cũng lê la mấy quán nhậu đầu làng trong như người thất
sủng. Say sưa đến tối mới về, có khi ngã gục nơi bàn nhậu hoặc vệ đường rồi đi đến chán đời
bất kể danh dự bản thân. Chàng cứ say sưa hết ngày nầy, sang ngày khác những công việc
hàng ngày chàng cũng đành phế mặc, chiếc bàn thờ bụi bậm, Nhện giăng không người chăm
sóc, những nén hương nay có, mai không thấy u sầu thảm não. Chàng sống trong tuyệt vọng
vô phương cứu chữa.
Phúc
Anh Kỳ! Tĩnh dậy đi anh, tôi là Phúc sang thăm anh đây, dậy đi anh.
Kỳ
Còn cô Mai nhà anh đâu? Tôi cảm ơn cô ấy nhiều lắm nhé, cô ấy là ân nhân của tôi đó. Nếu
không có Mai là tôi chết mất rồi, Mai là người bạn tốt, Phúc cũng thế, khi nào khỏe tôi sẽ
sang thăm hai bạn, thú thật còn bây giờ thì chưa, mệt quá Phúc à.
Phúc
Nếu còn mệt thì nằm nghỉ tiếp đi anh.
Kỳ
Cũng đỡ rồi, hôm nay có mấy thằng bạn đi xa về gặp nhau sỉn quá.
Phúc
Sự việc rồi cũng qua thôi, tôi nghĩ anh là người đầy nghị lực, đừng hành hạ xác thân nữa
anh, như thế nầy cũng đủ rồi, đủ chứng minh cho cuộc tình tan vỡ. Mình là thanh niên với
nhau cả mà anh, tôi hiểu và thương anh nhiều.
Hôm nay anh không đi làm sao? Anh cứ lè nhè thế nầy hoài coi sao được.Tôi không ngờ tình
yêu của anh dành cho chị Mây cao thượng quá, anh yêu chị để rồi ra nông nỗi thế nầy.
Căn nhà cổ kính, diễm lệ kia hôm nay tưng bừng pháo nổ, đèn hoa thồng lộng đủ sắc màu.
Bác hai Canh trong vai ông May hai họ. Ông Cả thì trang phục chỉnh tề, cô Dâu áo hồng lộng
lẫy, bà con xóm giềng áo xanh, áo đỏ, áo vàng đi tới, đi lui cười vui hớn hở, ly rượu mừng
chúc tụng liên miên, nhưng Mây thì u buồn như đưa đám, vì ngày xuất giá theo chồng là theo
lệnh của phụ thân.
Sống bên chồng trong âm thầm, lặng lẽ nàng tiếc nuối những ngày tuổi trẻ đã qua, bên Mai,
bên Phúc, bên Nga và bên người tình yêu mến. Tất cả bây giờ là kỷ niệm. Cái hiện tại là làm
vợ, rồi làm mẹ đã làm cho nàng nhiều suy nghĩ ưu tư về cuộc sống mới, biết phải làm gì và
xử sự ra sao. Nàng nhớ lại ngày mẹ nàng còn sống, bà thường chỉ dạy đủ điều mà nàng chẳng
thèm nghe, để ý rồi nàng sợ và hồi hợp khi thói đời thay đen, đổi trắng. Tâm trạng lo âu,
quẩn quanh của người con gái vừa mới lấy chồng thật đáng thương hại. Thực tại cũng chỉ là
thực tại. Thời gian sao trôi qua nhanh quá mới đây mà đã tám tháng rồi.
Sau hơn một năm thi hành quân dịch, Kỉnh để lại cho người vợ mến yêu vừa mới cưới một
vành khăn tang trắng, bỏ lại sau lưng cha mẹ già cùng đàn em dại. Ông bà Quãng xem nàng
Dâu giờ như con ruột, Mặc dầu, ông bà đã có sáu mặt con. Cuộc sống không chồng giữa nhà
người khác tuy trên thuận, dưới hòa, nhưng nàng không chịu được, nhiều đêm nàng khóc, rồi
cứ khóc. Ông bà Quãng và các em thương tình nên nhiều lần an ủi.
Tuy biết Mây có nơi, có chốn lên xe xuất giá theo chồng, nhưng Kỳ vẫn mãi yêu Mây. Kỳ
yêu trong thầm lặng, tuyệt vọng biết rằng tình yêu nầy luôn vẫn là tình yêu đơn phương. Nơi
chiến khu xa xôi, rừng hoang giá lạnh, xa cách người yêu vạn dặm, nghìn trùng lúc nào Kỳ
vẫn luôn nhớ đến người con gái áo tím ngày xưa. Nhất là bên ly nước chàng thường nâng niu,
chìu chuộng. Nhớ mái tóc xỏa dài đen mượt mà chàng hay vuốt ve, âu yếm. Rồi bên chiếc
Ba-lô gối đầu khi dừng quân bên xóm vắng, Kỳ dành tất cả thời gian để viết những bức thư
tình gởi về thăm người yêu bé nhỏ và hẹn một ngày khi đất nước thanh bình, yên vui anh sẽ
về gặp lại em, dầu chỉ một lần và chỉ một lần thôi.
Hình dáng gầy còm, tóc đã điểm sương trong xa như ông Lý cụ ở làng bên vừa bị thải hồi.
Ông Cả giờ sức mòn, lực cạn năm tháng cứ quây quần trong căn nhà cổ kính, rộng lớn bao la
sáng chiều chỉ nghe tiếng thì thầm của gió. Cảnh phòng không chiếc bóng quyện lên cái lạnh
hãi hùng trong đêm vắng, làm cho ông càng thương cha, nhớ mẹ, thương vợ, nhớ con. Những
cây nhang, những cây nến được thắp sáng cả nhà, như cố kéo lại làn hơi ấm của những ngày
xa xưa ấy.
Ngày xưa là khác, còn bây giờ là khác, từng là một đấng trượng phu, uy quyền, thế lực nay
ngồi nhìn vợ con đôi nẻo, đôi đường lòng ông quặng đau thắt chặt. Thằng An đã hy sinh, bà
nhà ra đi khi tuổi mới lục tuần, nỗi bất hạnh giăng ngang đầu người con gái. Ôi ! Cuộc đời sao
lắm nỗi trái ngang.
Vân Mây
Nghe tin cha già trở bệnh, ông bà Quãng cho về thọ thuốc, thọ cơm, nàng thấy người như
vừa tĩnh mộng. Nàng vừa thoát được cuộc sống vô vị mà ba năm nay nó cứ đeo đuổi bên
nàng. Từ ngày lên xe hoa cất bước theo chồng, nàng chấp nhận cuộc sống mới, nàng không
oán hờn cho số phận, mặc dầu nàng vẫn còn yêu Kỳ. Nhưng cuộc đời đã phân chia đôi ngã,
buộc nàng phải trở về với mái ấm, nhà êm mà nơi đó đã sinh ra nàng từ thuở ấu thơ. Bên chén
thuốc, chung trà, bát cơm, bát cháo. Giờ đây là năm tháng để nàng ôn lại tất cả những dĩ vãng
đau buồn của một thời con gái. Luôn chỉ biết đắng cay và nhận lấy những ưu sầu và thời gian
trôi qua chỉ còn trong nuối tiếc.
Kỳ
Những năm dài miệt mài nơi chiến trường xa hút, chàng luôn hoài bão trong lòng một ngày
giải phóng quê hương, để gặp lại người tình năm cũ. Dù nơi đó nàng là người mẹ bên lủ con
thơ, chỉ một lần và chỉ một lần sau cuối.
Mười năm trôi qua tưởng chừng như đó, kể từ khi cha mất, nàng vẫn sống cô đơn, lặng lẽ
một mình trong căn nhà xưa cũ. Nơi đó ai có biết nỗi nhớ mong của kẻ đợi chờ.
Mai
Chị Mây
Vân Mây
Mai mới sang à; có gì không Mai?
Mai
Em báo cho chị tin buồn mà em cũng buồn theo, anh Kỳ đã hy sinh rồi chị ạ.
Vân Mây
Hồi nào, sao Mai biết?
Mai
Hoàn cảnh không cho phép, chị chỉ biết tin anh ấy chết là đủ rồi, thôi em đi nhá,chúc chị
nhiều sức khỏe.
Vân Mây
Cúi đầu ôm mặt khóc
Tác giả Thủy Điền